Ứng xử khi đầu tư chứng khoán theo trào lưu

Cuộc sống chúng ta có rất nhiều trào lưu, từ lối sống, thời trang, ẩm thực, âm nhạc…Tương tự, trong lĩnh vực đầu tư cũng chứng kiến không ít trào lưu. Thập niên 90 của thế kỷ trước, nhà nhà nuôi chó Nhật. Chó đã cứu bao nhiêu gia đình lúc khó khăn thời bao cấp. Người có thể đói, nhưng chó phải được ưu tiên uống sữa, ăn thịt. Bán một con chó đi bằng số tiền lương 3 năm. Sau này chúng ta còn chứng kiến nhiều phong trào đầu tư như nuôi cá cảnh, cây cảnh, mới nhất là lan đột biến. Trong một giai đoạn nhất định, thường là lúc ban đầu, trào lưu thường cho kết quả rất tốt. Nhưng vì là trào lưu, chỉ mang tính nhất thời, cho nên cũng sẽ lụi tàn.

Trên TTCK cũng có những trào lưu. Khi thì cổ phiếu Khu công nghiệp bay cao, lúc thì cổ phiếu hạ tầng nổi lên. Vậy câu hỏi đặt ra ở đây là đầu tư theo trào lưu có tốt không, có nên không? Rất tốt, rất nên theo, nếu hiểu thật rõ. Đối với NĐT cá nhân có ưu thế về sự nhanh nhạy, chuyển dòng dễ dàng, thì việc đi theo trào lưu là điều có thể mang lại lợi nhuận tốt. Thế nhưng trước khi quyết định theo một dòng mới nào đó, chúng ta hãy tìm hiểu một chút, có tư duy logic rõ ràng, rồi mới nên theo.

Chuyên gia chứng khoán Nguyễn Hồng Điệp

Đầu tư theo dòng trào lưu đa phần là dựa vào các yếu tố định tính. Như hiện nay thuốc chữa Covid, vaccine đang là model, cho nên nhóm ngành dược tăng mạnh. Nhiều nhà đầu tư "nghĩ" rằng các công ty dược sẽ thu bộn tiền vì bán thuốc, vì nhập khẩu vaccine. Hay nhóm các doanh nghiệp cung cấp vật liệu đá, xi măng, thi công hạ tầng giao thông, cũng đang hút dòng tiền bởi thị trường "suy tính" kiểu gì Chính phủ cũng phải tăng GDP qua đầu tư công, cho nên nhóm này "sẽ" hưởng lợi.

Trong bài viết này, tôi sẽ không đi sâu vào phân tích từng nhóm ngành, chỉ xin đưa ra quan điểm về các nguyên tắc khi chọn lựa đầu tư theo trào lưu.

1. Phân bổ tiền đầu tư: Chỉ nên dùng một phần tiền với tỷ trọng vừa phải để tham gia vào những cuộc chơi kiểu này. Cá nhân tôi thường chỉ dùng tối đa 30% NAV để đầu tư theo dòng trào lưu.

2. Vào nhanh ra nhanh: Mỗi dòng trào lưu thường không giống nhau về mặt thời gian, nhưng đa phần sẽ có chu kỳ rất ngắn, không quá 3 tháng. Cho nên khi đừng chần chừ khi vào, đừng lăn tăn khi ra. Phải quyết đoán theo những dấu hiệu dòng tiền, thông tin (thường là thông tin mang tính chung chung, kể cả tin đồn).

3. Dùng margin hợp lý: Vì đây là đầu tư theo trào lưu, ngắn hạn, rất nên dùng margin. Tuy dùng margin, nhưng vẫn phải kiểm soát cho tốt, đặc biệt phòng ngừa những cú rung rũ vào ngày T3-T5. Ở vùng thấp lúc đầu sóng, dùng Margin "tẹt ga", nhưng khi giá lên cao, giảm dần xuống.

4. Ưu tiên thanh khoản: Thường dòng tiền đầu cơ sẽ hướng đến những cổ phiếu thanh khoản đã tương đối tốt trong dòng trào lưu đó, nhưng đôi khi lại có những mã thanh khoản đột biến trong một quãng nào đó. Hãy hết sức thận trọng vì có thể mất thanh khoản bất ngờ, sẽ rơi vào trạng thái kẹp dài hạn.

5. Xem xét yếu tố định lượng: Như đã nói ở trên, đa phần đầu tư theo dòng trào lưu chủ yếu là định tính, nhưng vẫn nên xem xét qua các yếu tố khác như EPS 2 quí gần nhất, tình hình nợ vay, các hợp đồng đã ký. Bánh vẽ trong tương lai thường được thổi lên rất to, cho nên cũng phải tỉnh táo để có những chiết khấu hợp lý.

6. Chọn vùng mua, vùng bán: Đã là đầu tư trào lưu, thì vùng mua bán nên chú trọng vào TA. Chart đẹp, cổ phiếu vượt đỉnh với vol to, đối với người đầu tư giá trị là vô nghĩa, nhưng trong kiểu này lại rất nên dùng. Khi bán cũng vậy, nếu có chart phân phối, đừng tiếc rẻ mà hãy kiên quyết bán, bất chấp những tin đồn "lên mây" ngoài thị trường.

7. Đừng tắm 2 lần trên 1 dòng sông: Có những dòng trào lưu nổi lên nổi xuống, nhưng đa phần những lần sau đều chỉ là những cú phân phối rơi rớt lại. Cho nên nếu đã thắng 1 lần, nên suy nghĩ nhảy sang trào lưu mới.

8. Nghe nhiều tai: Đầu tư theo trào lưu là dựa vào đám đông, việc "nghe ngóng" cũng không hề gì, nhưng phải nghe nhiều tai. Đặc biệt là cố nhìn vào giao dịch, cái đó khó "lừa" ta nhất.

Hay có câu nói "Tay to", "Cái" cho ăn, thì cứ chơi. Thường cổ phiếu nào cũng có những Nhà đầu tư lớn, họ có thể là cổ đông nội bộ, có thể là nhóm đầu tư bị kẹp lâu năm. Khi cơ hội trào lưu xuất hiện, đa phần sẽ tìm mọi cách để đưa giá cổ phiếu lên cao, bán thoát hàng. Không phải vô cớ mà thời gian gần đây chúng ta thấy có rất nhiều thông tin cổ đông nội bộ công bố thoái vốn, đa số là những công ty nhỏ, thanh khoản kém trong quá khứ. Cho nên cuộc chơi ở đây cần khá nhiều sự khôn ngoan, nhanh nhạy.

Trong một thị trường ổn định, nguyên tắc là P/E của Bluechips sẽ cao nhất, tiếp đến là Midcap, Penny thường có chỉ số đẹp nhất, P/E thấp nhất. Điều này cũng hợp lý bởi 100 đồng làm ra lợi nhuận 10 đồng sẽ khó hơn rất nhiều so với 10 đồng làm ra 1 đồng. Với những chu kỳ ngắn, theo dòng trào lưu, có nhiều cổ phiếu đã phá vỡ nguyên tắc này. Tuy nhiên, một khi P/E của nhiều mã Midcap hay Penny trở lên đắt đỏ, ngang hay vượt Bluechips, thì điều bất hợp lý này sẽ được điều chỉnh sớm.

Thị trường chứng khoán luôn có một tỷ lệ gamble (đánh bạc) nhất định. Đã tham gia thị trường cần chấp nhận điều này. Nhất là như hiện nay có đến 40% NĐT là mới, chưa có đủ kinh nghiệm để phân biệt. Dù "Mèo trắng cũng tốt, mèo đen cũng được, miễn là bắt chuột" nhưng hãy luôn nhớ tư duy thế nào, ứng xử thế đó. Nếu coi dòng trào lưu chỉ là đầu tư ngắn hạn, thì hãy luôn ứng xử nhanh nhẹn, không để kẹp hàng. Đây là hình thức không giống với đầu tư giá trị, tích sản dài hạn. Mong rằng chúng ta có sự tỉnh táo, nhanh nhạy, để có những bước đi thành công trên TTCK.