Bến bãi tự phát và cảng quy hoạch: Cạnh tranh không cân sức

Tại tỉnh Phú Thọ, chỉ hơn 4km đoạn sông chảy qua huyện Phù Ninh có đến 17 bến bãi tự phát chen nhau mọc lên. Dù hoạt động một cách công khai, tấp nập, tàu bè ra vào thường xuyên, nhưng phần lớn lại không cần đến giấy phép. Đáng nói, tình trạng bến bãi tự phát không phải "đặc sản" riêng có ở Phú Thọ mà ở nhiều địa phương khác cũng đang chứng kiến hiện tượng tương tự.

Hiện cả nước có hơn 49.000 km đường sông, kênh, hồ, đầm phá nhưng trong đó chỉ có khoảng hơn 6.000 km được Trung ương quản lý, các địa phương quản lý rất ít chủ yếu tập trung ở các tỉnh lớn như Quảng Ninh, TP.HCM...

Theo ông Phạm Minh Nghĩa, Chủ tịch Hội Vận tải thuỷ nội địa Việt Nam: “Số đường thủy nội địa Quốc gia do Bộ GTVT quản lý chỉ chiếm số lượng ít còn số chưa được quản lý gấp 7 lần số đang được quản lý hiện nay”.

Cũng theo ông Phạm Minh Nghĩa, không thể cấm hoàn toàn sự hoạt động của các bến bãi tự phát bởi “các bến bãi này phát triển cũng từ nhu cầu vận tải khi hàng năm ngành giao thông vận tải đường thủy nội địa vận chuyển khoảng hơn 200 triệu tấn hàng hóa. Nhu cầu bốc xếp lớn cần có nhiều cơ sở bốc xếp trong khi vốn Nhà nước ít”.

Không thể xoá sổ hoàn toàn các bến bãi thuỷ nội địa, nhưng rõ ràng cũng không thể để tiếp diễn tình trạng hoạt động tràn lan, thiếu kiểm soát như hiện nay. Hiện tượng bến bãi mọc lên như nấm ở Phú Thọ dẫn đến hậu quả nhiều đoạn sông Lô bị nắn dòng và sạt lở nghiêm trọng. Các chuyên gia thủy lợi đã khẳng định, tình trạng lún sụt, xói mòn sạt lở ở sông Lô chính là hậu quả của việc các bến bãi tự phát tràn lan.

Nhưng môi trường chỉ là một phần trong những hệ lụy mà tình trạng này gây ra. Về kinh tế, các bến bãi tự phát này đang xoá dần vai trò của các cảng nội địa. Phải chăng chúng ta đang gặp vấn đề mất cân bằng nghiêm trọng giữa hệ thống cảng và bến bãi thuỷ nội địa? Đây sẽ là nội dung được đưa ra trao đổi với ông Phạm Minh Nghĩa – Chủ tịch Hội Vận tải thuỷ nội địa Việt Nam.