Cân nhắc di dời cụm cảng Trường Thọ

Chia lửa cho Tân Cảng Cát Lái

Trước thực trạng hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) tập trung về cảng đầu mối container Tân Cảng Cát Lái đã đạt mức bình quân trên 400.000 container/tháng khiến áp lực quá tải luôn thường trực tại cảng này, để giảm tải hàng hóa cho cảng Cát Lái, một loạt giải pháp đã được đưa ra áp dụng. Về phía DN chủ cảng, phương án đã được tính toán, đưa ra áp dụng gồm đưa hàng từ Cát Lái về các cảng cạn là ICD Sóng Thần, ICD Long Bình, Tân Cảng hoặc để lại tại các cảng ở khu vực Cái Mép để giao hàng.

Dù vậy, áp lực hàng hóa qua cảng Cát Lái vẫn khó giảm và trong tình hình này UBND TPHCM lại có chủ trưởng di dời cụm cảng ICD Trường Thọ là nơi đang chia lửa, giảm tải cho Tân Cảng Cát Lái. Cụm cảng Trường Thọ gồm 4 cảng cạn với lợi thế nằm cách Xa lộ Hà Nội 500m; cách cảng Cát Lái 10km; cách cụm cảng Cái Mép - Thị Vải 60km. Đây là điểm tập kết, trung chuyển hàng hóa xuất khẩu lớn từ các KCX - KCN phía Đông TPHCM, Bình Dương và Đồng Nai.

Theo ông Trịnh Chính Sinh, Phó Giám đốc cảng cạn ICD Phước Long, các cảng cạn trong cụm cảng ICD Trường Thọ đang có công suất làm hàng đạt 1,5 triệu container/năm. Cụm cảng ICD Trường Thọ đảm bảo giải quyết ít nhất 50% lượng hàng hóa XNK ngoài cảng cho cụm cảng Cái Mép - Thị Vải. Hàng hóa tập kết về cụm cảng ICD Trường Thọ bằng đường bộ, nhưng từ cảng cạn này trung chuyển ra các cảng biển và ngược lại hầu hết được vận chuyển bằng đường thủy nội địa.

Vận chuyển hàng hóa bằng xà lan chiếm ưu thế về giá cước khi giá cước vận chuyển hàng hóa bằng xe container xe từ TPHCM đi các cảng nước sâu ở Bà Rịa - Vũng Tàu (BRVT) khoảng 6 triệu đồng/container nhưng dùng xà lan chỉ khoảng 700.000 đồng/container.

Việc này sẽ tiết kiệm được hơn 1/8 chi phí và 1/10 thời gian cho DN. Ông Sinh cho biết, với việc vận chuyển container bằng xà lan trên các tuyến thủy nội địa từ cụm cảng cạn ICD Trường Thọ ra các cảng biển, loại nhỏ nhất cũng chở được 50-60 container, tương đương với 30 đầu xe container chạy trên đường bộ. Do đó, về mặt giao thông sẽ giảm tải được một lượng lớn xe container trên đường.

Như vậy, với giải pháp đóng cửa, xóa sổ cụm cảng ICD Trường Thọ, sẽ giúp xóa được điểm kẹt xe trên Xa lộ Hà Nội, giải tỏa phần lớn cho tuyến ra vào cảng Cát Lái. Nhưng khi không còn cụm cảng cạn Trường Thọ, nhu cầu vận chuyển hàng hóa từ các khu chế xuất-khu công nghiệp (KCN-KCX) tới các cảng biển và chiều ngược lại vẫn phải thực hiện. Vì vậy việc dẹp cụm cảng cạn ICD Trường Thọ sẽ tiếp tục khiến hàng hóa dồn về Cát Lái, gia tăng thêm áp lực quá tải đối với cảng này.

Đóng góp ngân sách lớn

Theo một chuyên gia về cảng biển, các ICD được thành lập và hoạt động như một nơi thông quan cho hàng hóa XNK tại TPHCM. Cụm ICD Trường Thọ đã kết nối với tất cả các cảng biển thuộc khu vực TPHCM và BRVT. Hoạt động khai thác tại các cảng biển góp phần rẩt lớn giải tỏa ùn tắc hàng hóa tại các cảng biển trong thời gian qua, đồng thời giúp giảm tắc nghẽn giao thông tại TPHCM vì phương tiện vận tải hàng hóa không phải đi ngang qua trung tâm TP (hầu hết hàng hóa được vận chuyển bằng đường thủy từ các cảng biển như Cát Lái, Hiệp Phước, các cảng thuộc khu vực Vũng Tàu về các ICD và ngược lại).

Bên cạnh đó, giúp giảm giá thành sản phẩm hàng hóa và giảm ô nhiễm môi trường xung quanh, góp phần tạo lợi thế cạnh tranh cho các DN XNK.  Đặc biệt hơn nữa là đóng vai trò quan trọng trong việc luân chuyển hàng hóa sang cảng SPCT mà vừa qua UBND TPHCM hết sức quan tâm đầu tư nạo vét luồng Soài Rạp phục vụ cho việc khai thác cảng phía Nam TP (trên 90% hàng hóa đến và đi của cảng SPCT được luân chuyển từ cụm cảng ICD khu vực Trường Thọ, trong đó Tanamexco chiếm 35%).

Ông Trịnh Chính Sinh cho biết trong những năm qua cụm cảng ICD luôn hoàn thành vượt mức nghĩa vụ thuế của Nhà nước, năm sau cao hơn năm trước. Cụ thể, năng 2013 cụm cảng ICD khu vực 4 đóng góp ngân sách nhà nước thông qua hoạt động thu thuế XNK của Chi cục Hải quan Cảng Sài Gòn khu vực 4 là 4.500 tỷ đồng, năm 2014 là 4.900 tỷ đồng.

Ngoài ra, theo một số đại diện các cảng cạn trong cụm cảng này, trung bình 1 cảng ICD trong cụm đã đầu tư từ 200-300 tỷ đồng để xây dựng hạ tầng. Do đó việc yêu cầu phải di dời ngay sẽ gây ra sự lãng phí rất lớn đối với các cảng cạn. Từ đó, đại diện các cảng cụm ICD Trường Thọ kiến nghị Bộ Giao thông-Vận tải 2 vấn đề:

Thứ nhất, đề xuất được duy trì hoạt động theo quy hoạch đã được bộ phê duyệt với lý do chiến lược đầu tư kinh doanh dài hạn, ảnh hưởng tới hoạt động XNK chung của khu vực TPHCM, công ăn việc làm và đời sống của hàng ngàn gia đình người lao động... Thứ hai, hỗ trợ DN xây dựng biện pháp quản lý an toàn bến cảng để việc khai thác vận tải thủy đảm bảo an toàn tuyệt đối.