Đại biểu Quốc hội - Chủ tịch Tổng LĐLĐVN Đặng Ngọc Tùng: “Không ủng hộ xây thủy điện 6 và 6A trên sông Đồng Nai”

“Đã đến lúc cần quyết định dứt khoát số phận của dự án, trên cơ sở đánh giá lợi - hại một cách hết sức khách quan, khoa học; đặc biệt là xem xét nghiêm túc, thấu đáo các tác động tiêu cực của nó tới Vườn quốc gia Cát Tiên và nguồn nước sinh hoạt, tưới tiêu, nuôi trồng thủy sản và đánh bắt cá của cư dân hạ lưu sông Đồng Nai”- Chủ tịch Tổng LĐLĐVN Đặng Ngọc Tùng, Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai - khẳng định như vậy khi trả lời phỏng vấn Báo Lao Động.

- Thưa Chủ tịch, lý do 2 dự án thuỷ điện Đồng Nai 6 và 6A kéo dài đã nhiều năm qua mà chưa có hồi kết bởi bên cạnh ý kiến ủng hộ, có rất nhiều ý kiến phản đối quyết liệt vì nó tác động xấu đến môi trường, xâm hại đến cuộc sống cư dân hạ lưu sông Đồng Nai. Chủ tịch nhìn nhận như thế nào về vấn đề này?

- Trong kỳ họp lần thứ năm5 Quốc hội khóa XIII vừa qua, khi trả lời chất vấn bằng văn bản về 2 dự án trên của ĐBQH đoàn Đồng Nai, Bộ trưởng Bộ TNMT Nguyễn Minh Quang đã cho biết: Sau khi nhận được đánh giá tác động môi trường (ĐTM) các dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A (ngày 27.6.2012) của Công ty cổ phần Tập đoàn Đức Long Gia Lai, bộ đã chỉ đạo các cơ quan chức năng tổ chức nghiên cứu, thẩm định báo cáo.

Thông qua kết quả làm việc của Hội đồng thẩm định và khảo sát thực tế tại hiện trường của Bộ TNMT, có thể chỉ ra 5 vấn đề lớn tác động đến môi trường của dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A.

Thứ nhất, hai dự án sẽ làm mất vĩnh viễn 372,23ha đất rừng, trong đó có 128,37ha đất ở khu Cát Lộc thuộc Vườn quốc gia Cát Tiên. Mặc dù trong ĐTM đã cam kết trồng rừng bồi hoàn diện tích rừng bị tổn thất, song lại chưa nêu được vị trí cụ thể và trồng loại cây gì.

Thứ hai, trên đoạn sông dự kiến xây dựng các công trình thủy điện Đồng Nai 6 và 6A có cá chình hoa là loài quý hiếm có nguy cơ bị hủy diệt, nhưng trong ĐTM chưa đề ra được biện pháp bảo vệ, bảo tồn.

Thứ ba, hệ sinh thái thủy sinh dọc đoạn sông Đồng Nai từ đập đến hồ Trị An sẽ bị tác động mạnh bởi việc xây dựng các công trình thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, tuy nhiên nếu không thực hiện các dự án này thì cũng sẽ chịu tác động bởi công trình thủy điện Đồng Nai 5.

Thứ tư, các dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A nằm trong di tích quốc gia đặc biệt Vườn quốc gia Cát Tiên nên sẽ có những tác động bất lợi đến khu vực này, mức độ tác động sẽ phụ thuộc rất nhiều vào các biện pháp quản lý thi công xây dựng của các dự án.

Thứ năm, việc thực hiện các dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A sẽ tác động đến sinh kế của người dân sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và đánh bắt cá vùng hạ du, đặc biệt là cung cấp nước sạch cho tỉnh Đồng Nai và TPHCM...

Rõ ràng, một số vấn đề môi trường có liên quan vẫn chưa được đánh giá đầy đủ, thỏa đáng trong 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A. Căn cứ vào bản đồ di tích Vườn quốc gia Cát Tiên thì vị trí 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A đã vi phạm các quy định của luật pháp Việt Nam và các công ước quốc tế. Với những tác hại được dự báo là không lường trước được, chính quyền và người dân tỉnh Đồng Nai đều phản đối 2 dự án thủy điện này.

- Các nhà quản lý có trách nhiệm về 2 dự án này đến nay dường như vẫn lúng túng để có thể đưa ra kết luận một cách dứt khoát về số phận của dự án. Với trách nhiệm là đại biểu Quốc hội, ý kiến của Chủ tịch như thế nào?

- Bất kỳ một dự án đầu tư nào về thủy điện cũng có hai mặt: Lợi ích về kinh tế, lợi cho sự phát triển, nhưng song hành với đó là tác hại gây ra cho môi trường, thậm chí nhiều trường hợp rất nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sinh thái và cuộc sống của rất nhiều người dân. Trên sông Đồng Nai có 14 công trình thủy điện lớn nhỏ đã, đang và sẽ được triển khai. Liệu trên cùng một con sông, có cần nhiều công trình thủy điện đến như vậy không?

Tác động xấu gây ra cho môi trường, đặc biệt ở hạ lưu dòng sông như ở tỉnh Đồng Nai, TP.Hồ Chí Minh ra sao? Đó là những câu hỏi lớn cần được trả lời thấu đáo. Trên thế giới, lấy ví dụ đối với sông Mêkông, khi có quốc gia chặn dòng xây dựng đập thủy điện ở thượng nguồn, thì ngay lập tức ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh thái, môi trường các nước vùng hạ lưu con sông (trong đó có Việt Nam), khiến các nước đồng loạt phản đối.

Trở lại các dự án thủy điện trên sông Đồng Nai, theo tôi đã đến lúc phải quyết định dứt khoát số phận của dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, trên cơ sở đánh giá lợi - hại một cách hết sức khách quan, khoa học; đặc biệt là xem xét nghiêm túc, thấu đáo các tác động tiêu cực của nó tới Vườn quốc gia Cát Tiên và môi trường, nguồn nước sinh hoạt, tưới tiêu, nuôi trồng thủy sản và đánh bắt cá của cư dân hạ lưu sông Đồng Nai, nhất là cung cấp nước sạch cho nhân dân Đồng Nai và TP.Hồ Chí Minh.

Liên quan đến vấn đề này, đề nghị các bộ, ngành chức năng cần có văn bản báo cáo Chính phủ về công tác thẩm định tác động môi trường của dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A; có ý kiến trả lời đối với các kiến nghị của chính quyền và nhân dân tỉnh Đồng Nai, trong đó cần giải đáp thấu đáo cơ sở pháp lý, các vấn đề môi trường đặt ra, cũng như những tồn tại trong đánh giá tác động môi trường của hai dự án thủy điện nêu trên.

Còn riêng đối với ý kiến cá nhân, cho dù lợi ích kinh tế có lớn hơn cái hại gây ra cho môi trường, tôi vẫn không ủng hộ việc xây dựng công trình thủy điện 6 và 6A trên sông Đồng Nai. Cần phải ủng hộ kiến nghị của chính quyền và nhân dân tỉnh Đồng Nai đối với Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ, đề nghị cho dừng và loại bỏ 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A ra khỏi quy hoạch thủy điện trên sông Đồng Nai.

- Xin cảm ơn Chủ tịch!