Doanh nghiệp nội thiệt hại hơn 9.000 tỷ đồng vì tôn giả

Là một trong những doanh nghiệp tôn thép có thị phần lớn nhất tại Việt Nam, Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen là đơn vị chịu thiệt hại nặng nề nhất trước nạn tôn giả, tôn kém chất lượng được nhập khẩu vào Việt Nam.

Ông Vũ Văn Thanh – Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Hoa Sen – chỉ ra thực tế là tình trạng tôn giả, kém chất lượng không chỉ diễn ra ở những cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ, mà đã “lây lan” mạnh mẽ trên diện rộng. Trong đó, hoạt động gian lận phổ biến nhất là về độ dày tấm tôn và độ dày lớp mạ; tôn kém chất lượng… đã ảnh hưởng rất lớn đến người tiêu dùng, tạo sự cạnh tranh không lành mạnh cho doanh nghiệp trong nước và cả nền kinh tế.

Nội mất 20% thị phần vào tay ngoại

Theo thống kê của Hiệp hội Thép Việt Nam, trong vài năm trở lại đây, lượng thép nhập khẩu gia tăng đột biến, cụ thể: Trong năm 2013, tổng sản lượng tiêu thụ tôn mạ nội địa là 1.745.950 tấn. Trong đó tôn mạ nhập khẩu chiếm 37% và sản xuất trong nước chiếm 63%.

Đến năm 2014, tổng sản lượng tiêu thụ nội địa của tôn mạ là 1.755.159 tấn, trong đó tôn mạ nhập khẩu chiếm 43% và sản xuất trong nước giảm còn 57%. Tính đến 8 tháng đầu năm 2015, tổng sản lượng tiêu thụ nội địa của tôn mạ là 1.731.755 tấn, trong đó thị phần của tôn mạ nhập khẩu chiếm 57% và các doanh nghiệp sản xuất trong nước chỉ còn chiếm 43%, giảm 20% so với năm 2013.

Ông Nguyễn Văn Sưa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cũng thông tin thêm, 9 tháng đầu năm 2015 các nhà sản xuất tôn thép chỉ tiêu thụ được 2.268.000 tấn, trong khi đó khối lượng nhập khẩu để tiêu thụ ở thị trường trong nước là 1.078.000 tấn. Như vậy, tôn nhập khẩu chiếm tới 32,2% thị trường trong nước, đã làm tổn thất nghiêm trọng đối với các nhà sản xuất tôn mạ trong nước.

Theo tính toán của ông Thanh, tổng sản lượng tiêu thụ nội địa của năm 2015 là 2.597.633 tấn, thì với việc thị phần suy giảm khoảng 20%, tương đương 519.527 tấn, các doanh nghiệp sản xuất trong nước sẽ bị tổn thất 9,351 tỷ đồng (áp dụng mức giá 18 triệu đồng/tấn với tôn màu).

Từ góc độ người tiêu dùng ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người Tiêu dùng Việt Nam thì đặt ra câu hỏi: Điều gì sẽ xảy ra cho tuổi thọ và sự an toàn của công trình xây dựng khi các dầm, cột bê tông chịu lực được làm từ các loại tôn thép kém chất lượng, gian lận vậy?

Trong khi đó, tình trạng tôn giả, kém chất lượng ngày càng gia tăng càng khiến cho đại diện người tiêu dùng tỏ ra lo ngại. Ông Hùng dẫn chứng, năm 2014 lực lượng chức năng đã kiểm tra 1900 cơ sở kinh doanh tôn, thép và đã phát hiện, xử lý hàng trăm cơ sở vi phạm, phạt hành chính hơn 3 tỷ đồng. Tuy nhiên, sang năm 2015 mức độ vi phạm càng gia tăng không chỉ ở các tỉnh mà cả ở thành phố lớn.

Cần chế tài mạnh, quy định chặt

Báo cáo từ Bộ Công Thương cũng cho thấy, trong năm 2014 và 9 tháng đầu năm 2015, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra 1858 vụ, xử lý vi phạm 889 vụ và xử phạt vi phạm hành chínhvới số tiền trên 3 tỷ đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu là nhãn hàng hóa, niêm yết giá, chất lượng, kinh doanh sai nội dung…

Theo đại diện của Tập đoàn Hoa Sen, để ngăn chặn nạn tôn giả, kém chất lượng cần phải có chế tài mạnh kiểm tra nghiêm ngặt, xử lý triệt để đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh gian dối, kiếm lời bất chính; sớm ban hành một quy định về việc in thông tin sản phẩm trên bề mặt tôn.

Tuy nhiên, về lâu dài cần ban hành bộ tiêu chuẩn quốc gia Việt Nam về chất lượng tôn thép. Bởi hiện nay, việc quản lý chất lượng sản phẩm dự trên Thông tư 44 về quản lý chất lượng tôn thép nhập khẩu hiện vẫn chưa mang lại hiệu quả và cần sửa đổi, khi chấp nhận quá nhiều tiêu chuẩn đối với thép nhập khảu, gồm cả tiêu chuẩn cơ sở, dẫn đến tình trạng chất lượng thép nhập khẩu chưa được quản lý chặt chẽ.

Đại diện Hiệp hội Thép cũng cho rằng, để bảo vệ ngành tôn mạ sản xuất trong nước, cần sớm hoàn thiện văn bản pháp lý để quản lý triệt để chất lượng tôn thép; tuyên truyền về chống hàng giả, hàng nhái và gian lận thương mại. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần chủ động bảo vệ thương hiệu, mở rộng sản xuất, nâng cấp thiết bị công nghệ và xây dựng thương hiệu để nâng cao tính cạnh tranh sản phẩm.