Tăng lương tối thiểu 2016: Ngành nào sẽ "khóc ròng"?

Nội dung nổi bật:

- Ngày 25/8 Hội đồng tiền lương Quốc gia đã họp phiên thứ hai để tiếp tục đàm phán, quyết định mức tăng lương tối thiểu cho năm 2016 và kiến nghị lên Thủ tướng.

- Trong khi Tổng liên đoàn Lao động vẫn giữ nguyên quan điểm tăng lương ở mức 16,8% thì đại diện các hiệp hội doanh nghiệp vẫn giữ quan điểm mức tăng lương khoảng 6 - 7%.

- Theo quan điểm của VCCI, với tốc độ tăng năng suất lao động hiện nay khoảng 3%, tốc độ trượt giá của đồng tiền khoảng 1-3%, một mức tăng lương tối thiểu vùng khoảng 9 - 10% là hợp lý.

Ngày 25/8 Hội đồng tiền lương Quốc gia đã họp phiên thứ hai để tiếp tục đàm phán, quyết định mức tăng lương tối thiểu cho năm 2016 và kiến nghị lên Thủ tướng. Tuy nhiên, cuộc tranh cãi vẫn chưa thể "ngã ngũ" và dự kiến ngày 3/9 tới các bên sẽ họp để đưa ra quyết định chính thức.

Tăng lương tối thiểu sẽ giảm tăng việc làm

Trong khi Tổng liên đoàn Lao động vẫn giữ nguyên quan điểm tăng lương ở mức 16,8% thì đại diện các hiệp hội doanh nghiệp vẫn giữ quan điểm mức tăng lương khoảng 6 - 7%.

Theo TS Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, nếu như các đề xuất của bên đại diện cho người lao động được dựa trên cơ sở mức sống tối thiểu, thể hiện những mong muốn về một cuộc sống tốt hơn cho người công nhân, thì những kiến nghị của bên đại diện cho người sử dụng lao động lại đứng trên góc độ khả năng chi trả và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.

Các đề xuất của khối doanh nghiệp dựa trên quy luật phát triển của kinh tế thị trường, theo đó tốc độ tăng lương cần bám sát tốc độ tăng năng suất lao động cộng với tốc độ mất giá của đồng tiền. Nếu tốc độ tăng lương vượt quá xa so với tổng của hai biến số này, doanh nghiệp sẽ rơi vào tình trạng thua lỗ, thậm chí phá sản, tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại và thất nghiệp sẽ gia tăng.

Một số tổ chức quốc tế cũng ủng hộ đề xuất của các hiệp hội doanh nghiệp tại Việt Nam. Nghiên cứu gần đây của Ngân hàng Thế giới chỉ ra rằng, Việt Nam tăng lương tối thiểu thì giảm tăng việc làm.

Trong khi đó, Tổ chức Lao động Quốc tế cũng đưa ra cảnh báo năng suất lao động của Việt Nam đang ở mức thấp nhất trong khu vực (chỉ bằng 1/15 của Singapore, 1/5 của Malaixia và 2/5 của Thái Lan).

Với năng suất lao động của Việt Nam trong thập kỷ qua chỉ tăng khoảng 3%/năm, lạm phát hiện nay dưới 1% và dự báo cả năm 2015 và 2016 ở mức dưới 3%, mức tăng lương tối thiểu vùng 6-7% cho năm 2016 là phù hợp.

“Rõ ràng giữa mong muốn và khả năng vẫn còn một khoảng cách khá xa và mỗi bên cần phải có những nhượng bộ nhất định để tiến tới những lợi ích chung mang tính tổng thể” – ông Lộc chia sẻ.

Những ngành nào sẽ “khóc ròng”?

Ông Lộc cho biết, theo quan điểm của VCCI, với tốc độ tăng năng suất lao động hiện nay khoảng 3%, tốc độ trượt giá của đồng tiền khoảng 1-3%, một mức tăng lương tối thiểu vùng khoảng 9 - 10% là hợp lý. Nếu lương tối thiểu năm 2016 tăng quá mức này, sẽ không có lợi cho việc tạo thêm việc làm mới cho người lao động và thất nghiệp sẽ gia tăng.

Trên thực tế, tốc độ tăng lương tối thiểu tại Việt Nam trong thời gian qua là rất cao. Các số liệu cho thấy, tiền lương tối thiểu đã tăng từ mức 350.000 đồng/tháng vào năm 2005 lên mức 2.150.000 đồng/tháng vào năm 2015 (đối với vùng IV). Tổng mức tăng chung trong cả giai đoạn là 6,14 lần; tương đương mức tăng trung bình khoảng 20%/năm.

Trong khi đó, mức tăng năng suất lao động kể từ năm 2005 đến nay trung bình chỉ khoảng 3%/năm. Nếu cộng thêm tốc độ trượt giá của tiền đồng trong giai đoạn 2005-2015 ở mức gần 10%/năm, khoảng cách giữa tốc độ tăng lương và tốc độ tăng năng suất lao động vẫn là một con số rất lớn.

Như vậy, việc tạo thêm nhiều việc làm mới cho nền kinh tế, đặc biệt cho người lao động ở nông thôn đã trở thành vấn đề rất cấp bách và thậm chí là vấn đề cần quan tâm bậc nhất ở Việt Nam. Và việc tăng lương tối thiểu ở mức quá cao sẽ không có lợi cho việc đạt được mục tiêu này.

Theo ông Lộc, tình hình việc làm của người lao động ở nông thôn sẽ còn cấp bách hơn khi Việt Nam ký kết TPP. Nếu TPP được ký kết, ngành chăn nuôi, khu vực có đến 10 triệu lao động đang làm việc, sẽ chịu thiệt hại nặng nề nhất do cạnh tranh từ bên ngoài, mà như một số chuyên gia ví von, là sẽ rơi vào tình trạng “tối như đêm 30”.

Bên cạnh đó, nếu các khu vực sản xuất khác như dệt may, da giày, lắp ráp điện tử, thủy sản…, những ngành thâm dụng lao động và được hưởng lợi từ TPP, không thể tạo thêm nhiều việc làm mới do chi phí nhân công cao, tăng trưởng đầu tư thấp, thất nghiệp sẽ trở thành vấn đề nhức nhối đối với nền kinh tế Việt Nam trong thời gian tới.

“Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào mức tăng chi phí sản xuất. Tại các ngành sử dụngnhiều lao động, chi phí tiền lương là một phần đáng kể, thậm chí là phần mang tính quyết định, tạo nên sức cạnh tranh của hàng hóa. Đối với các doanh nghiệp mà chi phí lao độngchiếm trên 30% tổng chi phí, việc tăng lương thêm 16% sẽ khiến cho giá thành tăng thêm ít nhất 5%” – Chủ tịch VCCI nhận định.