Tăng trưởng 5%/năm, đến năm 2035 GDP Việt Nam vẫn kém xa GDP hiện nay của Thái Lan

Đó là nhận định được đưa ra trong Hội thảo Đánh giá quá trình tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam 2011 – 2014 do Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (Ciem) đưa ra trong sáng ngày 17/12.

Theo ông Nguyễn Tú Anh, Trưởng ban Kinh tế Vĩ mô (Ciem) hiện nay nguồn lực Nhà nước đang ngày càng hạn chế, thâm hụt ngân sách nặng nề, chi đầu tư cho phát triển giảm và tỷ lệ nợ công tăng sát trần, năng suất lao động thấp.

Kết cấu hạ tầng tụt hậu về chất lượng hạ tầng. Dẫn chứng, trong số 144 nước thì chất lượng hạ tầng của Việt Nam xếp vị trí 119; chất lượng đường bộ xếp vị trí 120; đường sắt là 68; cảng biển: 113; hàng không xếp vị trí 94 và cung cấp điện xếp vị trí 115.

Những vấn đề trên đặt ra yêu cầu trọng tâm là tái cơ cấu nền kinh tế, với bốn nội dung gồm: thị trường tài chính; đầu tư công; thể chế và doanh nghiệp Nhà nước. Theo TS. Tú Anh, với những chính sách của Nhà nước đã ban hành trong thời gian qua để đẩy mạnh tái cơ cấu, hoạt động này đã đạt được những kết quả khá tích cực.

Nhiều điểm sáng đáng ghi nhận

Trong đó, đáng ghi nhận nhất là kinh tế vĩ mô, tiền tệ được giữ vững; chỉ số an toàn quốc gia được nâng cao; môi trường kinh doanh có sự cải thiện; tăng trưởng kinh tế phục hồi; hiệu quả đầu tư, năng suất lao động, năng suất nhân tố tổng hợp đã được cải thiện đáng kể;

Môi trường kinh doanh và đầu tư đã được cải thiện; cơ quan công quyền đã có những chuyển biến đáng ghi nhận. Chuyển dịch trên cơ cấu thu của ngân sách nhà nước cũng chuyển dần sang hướng tích cực, không còn phụ thuộc vào thu từ dầu thô và bán tài nguyên, đất đai; sự chuyển dịch của đầu tư trên thị trường chứng khoán cũng đáng ghi nhận.

Tuy nhiên, tái cơ cấu đầu tư công mới chỉ dừng lại ở siết kỷ luật đầu tư công chứ chưa tập trung vào giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư, tránh lãng phí đầu tư; tốc độ cổ phần hóa còn chậm, những ưu đãi cho DNNN vẫn đang là yếu tố làm méo mó thị trường; quá trình xử lý nợ xấu kéo dài và cơ chế xử lý nợ xấu thiếu minh bạch.

“Những vấn đề cốt lõi của thế chế kinh tế chưa được chạm đến. Tình trạng phân tán quyền lực tại các cơ quan Nhà nước, thiếu sự phối hợp và thiếu người chịu trách nhiệm. Tư duy ưu đãi DNNN vẫn là chủ đạo, phân bổ nguồn lực đầu tư công vẫn chủ yếu do Nhà nước mà chưa sử dụng cơ chế thị trường. Hệ thống ngân hàng thương mại bộc lộ nhiều lỗ hổng lớn” – TS. Tú Anh nói.

Vẫn còn nhiều thách thức

Thực tế này đặt ra thách thức cho tái cơ cấu nền kinh tế đó là nguồn lực hạn chế, nhu cầu đầu tư lớn đặc biệt là hạ tầng; cạnh tranh quốc tế ngày càng lớn nên mô hình sản xuất nhỏ lẻ thiếu liên kết không còn phù hợp. Kết cấu hạ tầng chất lượng thấp trong khi vốn đầu tư khan hiếm, huy động khó khăn, chi phí hạ tầng vượt quá lợi ích hạ tầng đã kéo lùi tăng trưởng.

Mục tiêu tái cơ cấu năm 2016 – 2020, theo chuyên gia của Ciem là tạo việc làm và nâng cao chất lượng việc làm cho người dân là ưu tiên hàng đầu, trong đó DN tư nhân và DN nhỏ và siêu nhỏ là công cụ then chốt; khuyến khích DN vừa và lớn, tạo liên kết vùng, cụm.

Đồng thời, nâng cao hiệu quả phân bổ nguồn lực đầu tư, đổi mới thể chế quản lý kinh tế. Trong đó, cần tạo điều kiện tối đa cho DN tư nhân và DN nước ngoài phát triển; đổi mới quản lý đầu tư công; cải cách chức năng chủ sở hữu, quản lý của Nhà nước và DN; dịch vụ công và ngân sách…

Trong khi đó, ông Ray Mallon, cố vân cấp cao Dự án RCV, thì cho rằng quá trình tái cơ cấu là kế hoạch và đường đi để đạt được mục tiêu cụ thể hơn. Do đó, để thực hiện tái cơ cấu cần phải đưa ra những mục tiêu hết sức rõ ràng, cụ thể để thực hiện; tái cơ cấu có trọng tâm; hình thành liên minh cải cách…

“Đề án tái cơ cấu thì cần phải hết sức cụ thể, như lĩnh vực DNNN thì phải có các cơ chế cụ thể đảm bảo đến 2020 phải đạt được kết quả gì. Nói tăng hiệu quả đầu tư công nhưng cụ thể là gì ở từng lĩnh vực một. Chú trọng đến phát triển đồng đều, phải đảm bảo hệ thống theo dõi đánh giá và đánh giá tác động tái cơ cấu với bình đẳng trong xã hội.” – ông Ray Mallon nói.