Thu NSNN năm 2013: Nếu không có khoản thu đặc thù thì 17/63 địa phương không đạt dự toán

Kiểm toán nhà nước (KTNN) vừa công bố kết quả kiểm toán quyết toán ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2013.

Theo báo cáo của KTNN, năm 2013 thu NSNN 828.348 tỷ đồng, vượt 1,5% (12.348 tỷ đồng) dự toán, chủ yếu do tăng thu từ dầu thô (21.436 tỷ đồng) và tăng thu tiền sử dụng đất (6.357 tỷ đồng).

Nếu không kể các khoản thu đặc thù, không nằm trong dự toán đầu năm 55.597 tỷ đồng, thu NSNN năm 2013 là 772.751 tỷ đồng, chỉ đạt 94,7% dự toán. Trong đó:

Thu nội địa từ sản xuất, kinh doanh (không kể thu từ dầu thô và thu về nhà, đất) 513.090 tỷ đồng, đạt 102,7% dự toán.

Nếu không kể một số khoản thu đặc thù, không nằm trong dự toán đầu năm 41.789 tỷ đồng, thực hiện 471.301 tỷ đồng, đạt 94,3% dự toán (cả nước có 17/63 địa phương không đạt dự toán).

Nguyên nhân được xác định là do thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế theo Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 07/01/2013 của Chính phủ làm giảm thu khoảng 5.176 tỷ đồng; thực hiện các chính sách thuế mới có hiệu lực từ 01/7/2013 làm giảm thu năm 2013 khoảng 2.412 tỷ đồng; kinh tế trong nước tăng trưởng đạt 5,42% so với năm 2012, chưa đạt kế hoạch đề ra (5,5%) và thấp hơn định hướng tăng trưởng của Chính phủ khi xây dựng dự toán (6-6,5%); hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.

Tuy nhiên, một số khoản thu chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu NSNN như thu từ doanh nghiệp nhà nước, thu từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, thu từ khu vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ ngoài quốc doanh có xu hướng tăng.

Thu từ doanh nghiệp nhà nước năm 2011 chiếm 17,5% tổng thu NSNN, năm 2012 là 18,9%, năm 2013 là 22,8%, thu từ doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài năm 2011 chiếm 10,7% tổng thu NSNN, năm 2012 là 10,9%, năm 2013 là 13,4%; thu từ khu vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ ngoài quốc doanh năm 2011 chiếm 11,7% tổng thu NSNN, năm 2012 là 12,2%, năm 2013 là 12,7%).

Thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu 129.385 tỷ đồng, đạt 77,7% (giảm 37.116 tỷ đồng) dự toán (Thu từ hoạt động xuất nhập khẩu năm 2013 là 221.433 tỷ đồng, đạt 93% dự toán (giảm 16.067 tỷ đồng) và bằng 112% so với thực hiện năm 2012 (tăng 23.953 tỷ đồng), chủ yếu do:

Thứ nhất, chưa dự báo được những biến động của nền kinh tế, dẫn đến dự kiến kim ngạch xuất nhập khẩu chịu thuế và dự toán thu về xuất nhập khẩu chưa sát thực tế.

Ước thu 2012 đạt 216.000 tỷ đồng, thực tế đạt 197.480 tỷ đồng, bằng 91,43% dự kiến năm 2012 (giảm 18.520 tỷ đồng); kim ngạch xuất khẩu có thuế đạt 9,37 tỷ USD, giảm 29% dự toán (9,37/13,205 tỷ USD); kim ngạch nhập khẩu có thuế đạt 65,858 tỷ USD, giảm 16,42% dự toán (65,858/78,795 tỷ USD).

Thứ hai, số quyết toán hoàn thuế GTGT theo chế độ là 104.672 tỷ đồng (phản ánh trên Báo cáo quyết toán NSNN năm 2013 tại chỉ tiêu “Số hoàn thuế GTGT” là 91.482 tỷ đồng và “chi khác” NSTW 13.190 tỷ đồng), tăng so với dự toán 33.672 tỷ đồng, giảm thu cân đối NSNN từ hoạt động xuất nhập khẩu 20.482 tỷ đồng.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, số hoàn thuế GTGT vượt so với dự toán chủ yếu do kim ngạch xuất khẩu tăng, từ đó số hoàn thuế GTGT đầu vào đối với hàng hoá sản xuất trong nước để xuất khẩu tăng theo, nhất là các hàng hoá nhập khẩu để gia công thành phẩm xuất khẩu; vốn ODA cho đầu tư xây dựng cơ bản tăng so với dự kiến nên số thuế hoàn theo chế độ quy định cho hàng hoá là máy móc, thiết bị, vật tư đầu vào của các dự án cũng tăng lên và số nợ Quỹ hoàn thuế GTGT từ năm 2010-2011 quyết toán năm 2013 là 13.190 tỷ đồng

Qua số liệu về hoàn thuế GTGT năm 2013, các địa phương dự kiến hoàn thuế GTGT là 88.775 tỷ đồng, Chính phủ báo cáo Quốc hội dự kiến kinh phí chi hoàn thuế GTGT là 80.000 tỷ đồng, dự toán pháp lệnh về hoàn thuế GTGT là 71.000 tỷ đồng, số đã hoàn thuế GTGT từ KBNN trong năm 2013 là 91.453 tỷ đồng, số quyết toán 104.672 tỷ đồng.

KTNN kết luận: Công tác giao dự toán chi hoàn thuế GTGT chưa đảm bảo cơ sở, chưa sát thực tế.

KTNN đã nêu ra 2 vấn đề nổi cộm của công tác thu ngân sách năm 2013 như sau:

Thứ nhất, tình trạng hạch toán và kê khai thiếu doanh thu, xác định sai chi phí tính thuế, từ đó tính thiếu thuế GTGT và thuế TNDN phải nộp, lợi nhuận còn lại phải nộp NSNN… vẫn diễn ra tại các doanh nghiệp, đơn vị được kiểm toán.

Thứ hai, tình trạng thất thu về thuế, phí, lệ phí và thu khác NSNN tại các đơn vị hành chính sự nghiệp thuộc bộ, cơ quan trung ương, địa phương chưa khắc phục được nhiều, còn không ít đơn vị hạch toán thiếu số thu; hạch toán các khoản chi phí không đúng chế độ, định mức; không kê khai hoặc kê khai không đầy đủ các khoản phải nộp NSNN, chưa nộp chênh lệch thu chi nguồn thu đấu giá quyền sử dụng đất...