Vì sao thiệt hại trong vụ án ông Nguyễn Thành Tài giao đất "vàng" giảm từ hơn 1.900 xuống 252 tỉ đồng?

Sáng 20-9, TAND TP HCM tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thành Tài (nguyên Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP HCM) 8 năm tù về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí". Cùng tội danh trên, tòa sơ thẩm phạt bị cáo Đào Anh Kiệt (nguyên Giám đốc Sở TN-MT TP HCM) 5 năm tù. Tổng hợp với hình phạt trong vụ án trước đó, bị cáo Kiệt thi hành án phạt 11 năm 6 tháng tù. Tương tự, bị cáo Trương Văn Út (nguyên Phó trưởng Phòng Quản lý đất - Sở TN-MT TP HCM) lãnh 3 năm tù giam. Tổng hợp hình phạt 5 năm tù trong bản án trước, bị cáo này thi hành án phạt 8 năm tù. HĐXX phạt bị cáo Nguyễn Hoài Nam (nguyên Bí thư Quận ủy quận 2) 3 năm tù giam.

Ngoài ra, HĐXX đưa ra mức án 5 năm tù giam đối với Lê Thị Thanh Thúy (Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH MTV Hoa Tháng Năm, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Lavenue) về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí".

Bên cạnh quan điểm liên quan đến tính chất, mức độ hành vi phạm tội của từng bị cáo, bản án sơ thẩm kết luận nhiều vấn đề liên quan thiệt hại , trách nhiệm dân sự trong vụ án.

Bị cáo Nguyễn Thành Tài ra xe dẫn giải sau khi HĐXX tuyên bố kết thúc phiên tòa (Ảnh: HOÀNG TRIỀU)

Đánh giá thiệt hại làm cơ sở xác định trách nhiệm hình sự, tòa sơ thẩm không đồng tình với quan điểm vụ án gây thất thoát, lãng phí hơn 1.900 tỉ đồng như đại diện VKSND TP công bố.

Theo HĐXX, tại thời điểm thực hiện dự án trên khu nhà, đất ở địa chỉ số 8-12 Lê Duẩn (quận 1, TP HCM; viết tắt: 8-12 Lê Duẩn), nếu UBND TP lựa chọn nhà đầu tư và hình thức giao đất phù hợp quy định thì nhà nước thu về khoản tiền tương đương trị giá quyền sử dụng đất cùng tài sản trên đất (theo kết quả giám định là khoảng 900 tỉ đồng). Tuy nhiên, nhà nước chỉ thu về khoảng hơn 600 tỉ đồng quyết định giao đất trái quy định do bị cáo Nguyễn Thành Tài ký ban hành.

Từ đó, HĐXX xác định thiệt hại thực tế trong vụ án là số tiền nhà nước thất thu từ ngày sự việc xảy ra – hơn 252 tỉ đồng. HĐXX chấp nhận quan điểm bào chữa về việc pháp luật cần xác định thiệt hại vào thời điểm hành vi phạm tội diễn ra, tức là từ lúc bị cáo Tài giao khu đất "vàng" cho Công ty CP Đầu tư Lavenue (thành lập trên cơ sở liên doanh giữa Công ty TNHH MTV Quản lý kinh doanh nhà TP, Công ty TNHH MTV Hoa Tháng Năm và 4 doanh nghiệp thuộc Bộ Công thương.

Bị cáo Lê Thị Thanh Thúy lãnh 5 năm tù ((Ảnh: HOÀNG TRIỀU)

Đối với quan điểm nhà nước không mất quyền sở hữu khu nhà, đất trên nên không tính giá trị quyền sử dụng lô đất trên vào thiệt hại, HĐXX nhận thấy pháp luật không có căn cứ chấp nhận.

Bên cạnh đó, HĐXX buộc các bị cáo liên đới bồi thường 47 tỉ đồng. Đây là khoản thiệt hại khi doanh nghiệp tháo dỡ nhà trên khu đất 8-12 Lê Duẩn. Tòa án giao UBND TP HCM đảm nhận công tác thu hồi, quản lý khu đất "vàng".

Đáng chú ý, tòa án buộc 4 doanh nghiệp thuộc Bộ Công thương nộp lại ngân sách khoản tiền thu lợi từ việc chuyển nhượng 50% vốn góp trong Công ty CP Đầu tư Lavenue (50 tỉ đồng/công ty). Đây là số tiền doanh nghiệp thu lợi từ những việc làm trái pháp luật.

Hình ảnh bị cáo Đào Anh Kiệt sau khi tòa tuyên án (Ảnh: HOÀNG TRIỀU)

Trước đó, một số luật sư cho rằng vụ án còn nhiều khúc mắc liên quan đến Công ty TNHH MTV Quản lý kinh doanh nhà TP HCM (Công ty QLKDN) và 4 doanh nghiệp trực thuộc Bộ Công thương, gồm Công ty CP Vận tải xăng dầu VITACO, Công ty CP Thiết bị phụ tùng Sài Gòn, Công ty CP Hóa chất vật liệu và Công ty CP Kim khí TP. 

Những doanh nghiệp này đề đạt mong muốn mua chỉ định hoặc tham gia đầu tư dự án 8-12 Lê Duẩn. Bộ Công thương cũng đề nghị UBND TP tạo điều kiện hỗ trợ 4 doanh nghiệp được mua chỉ định hoặc tham gia đầu tư dự án. Năm 2009, UBND TP ra thông báo có nội dung: Công ty QLKDN có quyền liên doanh, liên kết để hợp vốn thực hiện dự án nhưng cần ưu tiên các đơn vị đang thuê sử dụng tại khu vực nhà, đất số 8-12 Lê Duẩn tham gia góp vốn. Ngày 17-8-2010, UBND TP HCM chấp thuận Công ty Hoa Tháng Năm tham gia dự án. Chỉ ba ngày sau, 4 doanh nghiệp thuộc Bộ Công thương ký thỏa thuận nguyên tắc với Công ty TNHH Đầu tư Kim Đô. Theo đó, 4 công ty này nhận chuyển nhượng quyền đầu tư phát triển dự án trên khu đất thông qua hợp đồng chuyển nhượng. Hợp đồng sẽ ký ngay sau khi 4 công ty trở thành cổ đông sáng lập pháp nhân mới (doanh nghiệp thành lập trên cơ sở liên doanh giữa Công ty QLKDN, Công ty Hoa Tháng Năm và 4 công ty trên - Công ty CP Đầu tư Lavenue).

Đến tháng 1-2011, Công ty CP Đầu tư Lavenue báo cáo UBND TP HCM việc 4 cổ đông sáng lập chuyển nhượng toàn bộ phần vốn điều lệ 50% sang Công ty TNHH Đầu tư Kim Đô (100% vốn tư nhân) với tổng giá trị 250 tỉ đồng. Việc chuyển nhượng này mang đến lợi nhuận 50 tỉ đồng cho mỗi doanh nghiệp trên.

Tại tòa, đại diện những doanh nghiệp thuộc Bộ Công thương cho biết họ đã chi tiêu hết số lợi nhuận 50 tỉ đồng vào việc xây dựng văn phòng, nộp thuế và chia lợi tức...