WSJ: Vụ đặt cược tỷ đô ở xứ cờ hoa của Vinfast và quyết tâm vượt khó chinh phục thị trường Mỹ

VinFast vươn ra biển lớn

Khi thương hiệu xe điện VinFast đến từ Việt Nam tìm kiếm địa điểm xây dựng nhà máy ở Mỹ, bang Bắc Carolina đã được chú ý. Nhiều năm qua, các lãnh đạo của khu vực này vẫn hy vọng có một nhà máy sản xuất ô tô được đặt tại đây. Thương hiệu xe Việt đã nhận gói ưu đãi kinh tế hơn 1 tỷ USD, lớn nhất trong lịch sử bang và đưa nhà máy của VinFast trở thành cơ sở sản xuất ô tô điện đầu tiên tại nơi này.

VinFast đã thành lập được 6 năm, sử dụng công nghệ từ BMW, thuê cựu giám đốc điều hành của General Motors và Ford Motor, đồng thời làm việc với các nhà thiết kế người Ý để phát triển một chiếc ô tô có kiểu dáng hiện đại. Họ đặt mục tiêu cạnh tranh với Tesla và những gã khổng lồ ô tô khác của Mỹ trên sân nhà.

Một trong những người ủng hộ thương hiệu này là Thống đốc bang Bắc Carolina, ông Roy Cooper. Từng chia sẻ trên Twitter cá nhân, lãnh đạo tiểu bang tin rằng VinFast sẽ giúp kinh tế địa phương phát triển vượt bậc. Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng cho biết việc VinFast xây dựng cơ sở sản xuất xe điện và pin ở bang Bắc Carolina là ví dụ mới nhất về chiến lược kinh tế của mình.

Ngay sau khi chào sàn Nasdaq, cổ phiếu VinFast thu hút nhiều sự chú ý. Vào tháng 8, giá trị vốn hoá của VinFast có thời điểm vượt xa rất nhiều các ông lớn sản xuất ô tô Mỹ như General Motors (GM) hay Ford Motor. Tuy nhiên, mức tăng đó không còn được duy trì ở thời điểm hiện nay.

Trong 6 tháng đầu năm 2023, VinFast bán được khoảng 10.000 xe điện trên toàn cầu. Tuy nhiên, công ty cũng thừa nhận là "tay chơi mới" tham gia vào lĩnh vực ô tô nên hãng phải đầu tư rất lớn đồng thời không phủ nhận những khó khăn, thách thức mà hãng gặp phải.

Tuy nhiên, Vinfast có những lợi thế lớn tại thị trường Mỹ, nhất là sự ủng hộ của chính phủ dành cho nhà sản xuất ô tô. Điều này nêu bật những nỗ lực đang được triển khai để bắt đầu tạo ra công nghệ năng lượng sạch trong nước. Chính phủ Mỹ đã dành hàng chục tỷ USD để hỗ trợ các nhà sản xuất xe điện, nhà sản xuất tấm pin mặt trời và nhà chế biến khoáng sản. Chính quyền tiểu bang và địa phương cũng đang có nhiều hỗ trợ lớn.

VinFast đã được các chính trị gia Mỹ của cả hai đảng hoan nghênh và Việt Nam được coi là đối tác thương mại thân thiết. Trong chuyến công du Việt Nam hồi tháng 9 vừa qua, Tổng Thống Mỹ Joe Biden cũng đã gặp bà Lê Thị Thu Thuỷ, CEO VinFast.

Cú ngoặt với ô tô sau 2 năm chóng vánh

Nhà sáng lập VinGroup, tỷ phú Phạm Nhật Vượng từng cùng các cộng sự bắt đầu sản xuất mì ăn liền với tên gọi Mivina tại Ukraine trước khi chuyển sang lĩnh vực bất động sản. Theo Forbes xếp hạng, ông là người giàu nhất Việt Nam và kiểm soát hơn 98% cổ phần VinFast.

Bà Thủy - vốn đang ở vị trí cấp cao tại Tập đoàn VinGroup vào năm 2017 - thì nhận được cuộc gọi từ ông Phạm Nhật Vượng. Nhà lãnh đạo đề nghị bà Thuỷ quay trở lại với công việc để làm ô tô.

“Mục tiêu đầu tiên mà Chủ tịch giao cho chúng tôi là sản xuất ô tô trong 2 năm. Tôi đã làm việc với chủ tịch đủ lâu nên tôi không thắc mắc gì cả”, bà chia sẻ.

VinGroup đã chi mạnh tay cho bí quyết và công nghệ nước ngoài. Giám đốc điều hành đầu tiên của VinFast là Jim DeLuca, người đã có 37 năm làm việc tại General Motors và từng là phó chủ tịch điều hành sản xuất toàn cầu của thương hiệu này.

Công ty đã tung ra ba mẫu xe trong 21 tháng, nhanh hơn nhiều so với các nhà sản xuất ô tô truyền thống thường làm và giống với nhóm các công ty xe điện startup đang lên của Trung Quốc. Công ty đã ngừng sản xuất xe động cơ đốt trong vào năm ngoái. Ông DeLuca rời đi vào năm 2021 và bà Thủy sau đó trở thành CEO.

VinFast cho biết nhà máy của họ ở Việt Nam tạo nên sự khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh, ví dụ ở việc chi phí lao động thấp. Ô tô của hãng hiện được sản xuất tại một nhà máy tự động hóa cao ở Hải Phòng.

Nhiều linh kiện được sản xuất ngay tại xưởng, vải ghế cũng được may ở đó. Tại nhà máy, con người không nhiều và có “đội quân” hơn 1.000 robot làm phần lớn công việc nặng nhọc, ví dụ hàn các mảnh xe hơi lại với nhau.

VinFast cho biết họ có thể xuất khẩu với giá rẻ nhờ sử dụng mạng lưới các hiệp định thương mại tự do của Việt Nam với các thị trường nước ngoài. Công ty hiện đang bán xe ở Mỹ, Canada, Việt Nam và cho biết sẽ sớm bán xe ở EU.

Được biết, nhà máy của công ty có công suất được công bố là sản xuất 300.000 xe điện mỗi năm, nhưng công ty dự kiến sẽ sản xuất 40.000 đến 50.000 xe trong năm nay.

Tuy nhiên, sản xuất ở Mỹ có thể có những khác biệt. Việc duy trì chi phí thấp có thể khó khăn vì công ty ở xa chuỗi cung ứng ở châu Á và mức lương ngành sản xuất ở Mỹ có thể cao hơn ở Việt Nam tới hơn 10 lần. Phía VinFast cho biết họ sẽ dựa vào tự động hóa và nhắm đến các nhà cung cấp có vị trí gần để duy trì tính linh hoạt.

VinFast tới Mỹ với định vị là một thương hiệu xe hơi cao cấp. VinFast VF8 City Edition có giá khởi điểm gần 50.000 USD tại Mỹ, cao hơn Tesla Model 3. Công ty đã mở 13 phòng trưng bày ở California và ba phòng trưng bày khác sắp được triển khai.

VinFast đã động thổ xây dựng nhà máy ở Bắc Carolina vào tháng 7 và hiện cho biết dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất ô tô điện vào năm 2025, một năm sau mục tiêu ban đầu.

Bà Thủy nói: “Nếu chúng tôi muốn trở thành một phần của nền kinh tế Mỹ và cam kết hiện diện lâu dài, chúng tôi sẽ phải thực sự đầu tư lớn”.

Tham khảo WSJ