Ảnh vệ tinh hé lộ động thái bất ngờ của Nga tại các căn cứ không quân trọng yếu

Một số hình ảnh vệ tinh về căn cứ không quân Belbek, gần Sevastopol ở bán đảo Crimea cho thấy, Nga đã gia cố các nhà chứa máy bay và bổ sung một số công trình phụ trợ để bảo vệ máy bay chiến đấu khỏi các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và hỏa lực của đối phương.

Động thái này cho thấy nỗ lực của quân đội Nga nhằm cải thiện khả năng phòng thủ tại nhiều sân bay, gần 3 năm sau khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine.

Động thái bất ngờ của Nga

War Zone đã đăng tải những hình ảnh vệ tinh của căn cứ Belbek, do Planet Labs chụp vào ngày 19/12. Các hình ảnh này cho thấy khoảng 10 nhà chứa máy bay đang trong các giai đoạn hoàn thiện khác nhau trên những bãi đỗ máy bay hiện có ở trung tâm của của căn cứ. Ngoài ra, còn một một công trình khác cũng đang được xây dựng ở một phần riêng biệt của căn cứ này, song không rõ mục đích sử dụng là gì. Bên cạnh đó, Nga cũng bổ sung hệ thống lưới mắt cáo cho các hầm trú ẩn máy bay.

Theo giới phân tích, việc Nga bổ sung các biện pháp phòng thủ bổ sung tại căn cứ không quân Belbek là điều hoàn toàn phù hợp. Căn cứ này đã trở thành một trong những mục tiêu tấn công hàng đầu của Ukraine vì các máy bay và hệ thống phòng không của Nga tại đây giúp cung cấp khả năng phòng vệ cho căn cứ hải quân Nga tại Sevastopol ở gần đó, và cũng mở rộng phạm vi bảo vệ ra xa tới tận Biển Đen.

Ngoài các cuộc tập kích bằng máy bay không người lái, lực lượng Ukraine đã sử dụng Hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân (ATACMS) do Mỹ cung cấp, có đầu đạn chùm để tấn công cơ sở này. Căn cứ Belbek đã hứng chịu một vụ phóng tên lửa ATACMS có sức phá hủy mạnh mẽ vào tháng 5/2024. Belbek không phải là căn cứ duy nhất của Nga phải đối mặt với các mối đe dọa từ Ukraine. Ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy Kiev đang tìm cách tấn công các căn cứ khác của Nga để phá hủy máy bay chiến đấu.

Vào tháng 9 năm nay, một số báo cáo cho biết, Nga đang thực hiện nỗ lực bảo vệ dòng máy bay chiến đấu Flanker. Mặc dù Nga có một số nhà chứa riêng dành cho dòng máy bay này, nhưng do kích thước lớn nên Flanker rất dễ bị phát hiện và tấn công. Moscow được cho là đã thiết lập ít nhất 70 boongke dành cho máy bay Flanker trong khuôn khổ chương trình xây dựng đồng bộ quy mô lớn.

Frontelligence Insight, một nhóm phân tích của Ukraine đã cung cấp bằng chứng đầu tiên về nỗ lực xây dựng boongke mới của Nga. Theo nhóm phân tích này, hình ảnh vệ tinh chụp Căn cứ Không quân Kursk-Khalino vào ngày 22/10 cho thấy, công việc đào móng, vận chuyển các bộ phận bê tông đúc sẵn và công việc lắp ráp đang được tiến hành.

Vào nửa cuối tháng 11, nhiều hình ảnh vệ tinh được công bố trên phương tiện truyền thông đã ghi lại quá trình xây dựng các nhà chứa máy bay kiên cố tại một số sân bay quân sự của Nga, trong đó có các sân bay ở Kursk, Akhtubinsk, Primorsko-Akhtarsk, Yeysk, Morozovsk, Millerovo và Krymsk và hiện có thêm Belbek.

Một số hình ảnh khác do tài khoản @MT_Anderson cung cấp cũng cho thấy quá trình xây dựng các công trình này tại Căn cứ Không quân Krymsk của Nga.

Ngay sau khi xung đột nổ ra, các nhà phân tích quân sự và blogger người Nga đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ của việc thiếu biện pháp bảo vệ đối với máy bay chiến đấu trên các sân bay của Nga. Nhiều sân bay quan trọng không những không được trang bị các biện pháp phù hợp bảo vệ mà còn thiếu nhà chứa kiên cố dành cho dòng máy bay Flanker.

Nga đã di chuyển hầu hết máy bay ném bom tầm xa tới những căn cứ an toàn hơn nằm sâu trong lãnh thổ nước này, nhưng vẫn giữ lại các máy bay chiến thuật Su-24, Su-25, Su-30SM/M2, Su-34 và Su-35S tại các căn cứ hoạt động của chúng. Tuy vậy, cứ vài tháng, chúng lại được di dời tới các sân bay khác trong khu vực hoạt động, đôi khi nằm cách xa tiền tuyến.

Tầm quan trọng của việc thiết lập nhà chứa máy bay kiên cố

Trước đây, để bảo vệ máy bay chiến đấu, Nga thực hiện nhiều biện pháp khác nhau, chẳng hạn như thiết lập hệ thống phòng không ở rìa sân bay, sắp xếp những chiếc máy bay bị loại bỏ làm mồi nhử hoặc dựng các bức tường chống đạn tạm thời để bảo vệ máy bay khỏi mảnh đạn văng. Ngoài ra, Nga cũng phủ lốp xe lên thân và cánh máy bay hoặc sơn hình máy bay trên đường băng để đánh lạc hướng các UAV của Ukraine.

Nhìn chung, các biện pháp đối phó này không mấy hiệu quả đối với những cuộc tấn công tầm xa của Ukraine. Vì thế, việc xây dựng các nhà chứa máy bay kiên cố vẫn là điều cần thiết. Đây là giải pháp tốn kém nhất nhưng cũng là giải pháp tốt nhất để bảo vệ máy bay.

Trong cuộc phỏng vấn vào tháng 7 năm nay, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrey Belousov cho biết, nước này đã lên kế hoạch nâng cấp các sân bay với việc xây dựng các nhà chứa máy bay đặc biệt.

Theo giới phân tích, một dự án như vậy sẽ cực kỳ tốn kém, ước tính lên đến khoảng 1 tỷ USD cho 300 nhà chứa máy bay kiên cố AU-19 có thể chứa được Flanker. AU-19 là một mô hình trú ẩn tiêu chuẩn của Liên Xô được phát triển dành cho Flanker trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. AU-19 có hai thiết kế: một là nhà chứa có cổng trượt bên ngoài với tường dày 3 lớp theo kiểu truyền thống gọi là AU-19/1; hai là cổng có bản lề tương tự như những cổng được sử dụng trong một số nhà chứa máy bay kiên cố thế hệ đầu tiên của NATO. Tuy nhiên, các boongke dành cho máy bay Flanker mới hiện đang xuất hiện ở Nga sử dụng nguyên lý thiết kế khác. Một số nhà phân tích đã gọi đây là thiết kế AU-19/3. Hiện có một số hình ảnh cho thấy hố đào để làm móng cho nhà chứa máy bay mới, cấu trúc bên ngoài, vật liệu xây dựng và quy trình lắp ráp của chúng.

Chuyên gia quân sự Stefan Büttner chuyên nghiên cứu cơ sở hạ tầng căn cứ không quân Nga cho rằng một chiếc AU-19/3 có thể chịu được một cú tấn công từ máy bay không người lái được trang bị bom FAB-100 nặng gần 100kg, "nhưng bất kỳ lực công phá nào lớn hơn thế chắc chắn sẽ khiến boongke sụp đổ nếu bị tấn công trực diện. Tuy nhiên, khả năng bảo vệ khỏi máy bay chiến đấu trước các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và bom chùm thông thường vẫn là điều vô cùng quan trọng.

Một trong những lý do buộc Nga phải cấp bách xây dựng các hầm trú ẩn kiên cố dành cho máy bay là việc Mỹ cho phép Ukraine sử dụng các tên lửa tầm xa, chẳng hạn như ATACMS để tấn công các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Nga. Những tên lửa này có thể tấn công các mục tiêu cách xa tới 305km. Khoảng 1 tuần sau khi được Mỹ bật đèn xanh, Kiev đã phóng tên lửa ATACMS vào căn cứ không quân Kursk-Khalino của Nga, cách biên giới Ukraine khoảng 96km.