Bán... kính: Cách Tim Cook 'đánh cắp' giấc mơ tỷ USD của Mark Zuckerberg, tham vọng giúp Apple thoát mác 'chỉ sống dựa vào iPhone'

Mark Zuckerberg là người khơi mào thế giới kỹ thuật số mới được biết đến là vũ trụ ảo (metaverse) khi anh phát biểu vào tháng 11/2021 rằng sẽ thay đổi tên công ty từ Facebook thành Meta.

Một tháng sau, Bill Gates – nhà sáng lập Microsoft viết rằng trong vòng 2 – 3 năm tới, ông tin rằng hầu hết các cuộc họp trực tuyến sẽ chuyển sang dạng vũ trụ ảo, một không gian 3D với hình đại diện kỹ thuật số.

Không lâu sau đó, Microsoft tuyên bố rằng họ sẽ chi 70 tỷ USD để mua gã khổng lồ video game Activision Blizzard và nói rằng thoả thuận này sẽ “cung cấp những hòn gạch để xây dựng nên vũ trụ ảo”.

Nhưng kể từ đó, sự hào hứng với vũ trụ ảo dần lắng xuống. Các nhà đầu tư công nghệ chạy theo một xu hướng mới là AI (trí thông minh nhân tạo). Và một vài dự án vũ trụ ảo tại một số công ty đã bắt đầu bị chấm dứt như ở Disney và Microsoft.

Apple lại khác. Tại Hội nghị Worldwide Developers diễn ra vào ngày thứ 2, gã khổng lồ công nghệ này dự kiến sẽ ra mắt sản phẩm thực tế ảo là kính công nghệ cao pha giữa kỹ thuật số và thế giới vật lý.

Công ty này đặt cược rằng sản phẩm đó sẽ lôi kéo được khách hàng với những loại sản phẩm thực tế hỗn hợp tốt hơn Meta – công ty sở hữu thiết bị Quest Pro vốn hiện không đạt doanh số khả quan lắm. và rằng Apple có thể khơi dậy sự quan tâm chính thống đối với thực tế ảo theo cách mà các công ty khác không có. Sản phẩm của Apple dự kiến giá 3.000 USD và sẽ giống một chiếc kính trượt tuyết.

Đây không phải điều bất ngờ bởi trên thực tế Apple đã nghiên cứu về lĩnh vực này từ lâu. Những cú hít như iPod, iPhone và Apple Watch đều bắt đầu từ thị trường ngách và sau đó phát triển thành một hoạt động kinh doanh lớn. Tuy nhiên, dù các lãnh đạo Apple có từng hoài nghi về triển vọng của công ty với thực tế ảo thì họ nói rằng có thể vẫn không sẵn sàng cho việc sản phẩm này sẽ thành xu hướng chủ đạo.

Hiện Apple từ chối bình luận về vấn đề này.

Ý tưởng về vũ trụ trực tuyến nhập vai, toàn diện có nhiều ý nghĩa với các nhà đầu tư khi mọi người không thể rời khỏi nhà trong suốt giai đoạn đại dịch. Các startup liên quan tới vũ trụ ảo đã huy động được 664 triệu USD vốn trong 5 tháng đầu năm 2023 – một mức giảm mạnh so với con số 2,93 tỷ USD mà họ huy động được vào cùng kỳ năm 2022.

“Đầu tư vào vũ trụ ảo chỉ là nhất thời – đến rồi đi và hiện tại tất cả mọi người đang hướng vào AI”, theo Doug Creutz – một chuyên gia phân tích tại Cowen & Company.

Năm nay, Microsoft đã đóng mảng thế giới thực tế ảo có tên AltspaceVR – mà họ mua vào năm 2017. Công ty cũng sa thải một vài nhân viên làm việc tại HoloLens – thiết bị thực tế hỗn hợp và loại bỏ hoặc tái bổ nhiệm những nhóm đang làm việc trong những dự án vũ trụ ảo theo một nguồn tin thân cận.

Trong một tuyên bố, Microsoft nói rằng họ vẫn cam kết với vũ trụ ảo và chỉ ra thông tin rằng đang có ý định ra mắt hình đại diện 3D cho Micorosoft Teams. Disney cũng sa thải 50 nhân viên đang làm việc trong các dự án vũ trụ ảo theo một nguồn tin thân cận.

Còn tại Meta, kế hoạch của Zuckerberg nhằm tái cấu trúc công ty quanh công nghệ vũ trụ ảo đang đốt khá nhiều tiền. Mảng phần cứng của Meta có tên Reality Labs gồm thiết bị Oculus hiện chiếm một phần lớn chi phí của Meta. Mảng này thua lỗ 4 tỷ USD trong 3 tháng đầu năm nay.

Zuckerberg đã cảnh báo rằng việc xây dựng vũ trụ ảo sẽ là một kế hoạch đốt tiền và không sớm có thể thu về lợi nhuận. Tuy nhiên, có vẻ như sẽ mất nhiều thời gian hơn cả dự kiến của anh. Trong những tháng gần đây, Zuckerberg và các đồng nghiệp của mình đã dành nhiều thời gian hơn để nói về lĩnh vực AI của Meta mặc dù anh từng khá nổi giận khi nghe thấy ai nói rằng vũ trụ ảo không còn là tập trung của anh.

“Có thông tin nào đó dẫn tới lời đồn rằng chúng tôi đang không còn tập trung vào tầm nhìn metaverse", anh nói trong một cuộc họp vào tháng 4. "Vì vậy, tôi chỉ muốn nói trước rằng điều đó không chính xác. Chúng tôi đã tập trung vào cả AI và Metaverse trong nhiều năm nay và chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung vào cả hai mảng”.

Người phát ngôn của Meta là Ashley Zandy nói rằng: “Chúng tôi luôn luôn nói rõ rằng tầm nhìn vũ trụ ảo của chúng tôi vẫn là trong dài hạn và không có gì thay đổi. Chúng tôi cam kết với tầm nhìn vũ trụ ảo và đang nhìn thấy những động lực tốt phía trước”.

Vào ngày thứ 5 tuần trước, Zuckerberg đã tiết lộ phiên bản Meta Quét 3 – thiết bị VR mới nhất của công ty trị giá 499 USD. Theo thống kê, người tiêu dùng đã chi hơn 1,5 tỷ USD vào những ứng dụng và game trong kho ứng dụng Quest của Meta cho tới nay.

Với Apple, thiết bị mới của họ có thể là sự khởi đầu của một kế hoạch dài hạn mà cuối cùng dẫn tới một sản phẩm thực tế ảo phổ biến hơn giống như một cặp kính thông thường.

Một số nhà phân tích cho rằng công ty có thể thực hiện cách tiếp cận thử nghiệm, đánh giá cách những người chấp nhận sớm sử dụng sản phẩm và sau đó thực hiện các thay đổi trước khi tiếp thị một phiên bản trong tương lai cho nhiều đối tượng hơn. Điều đó sẽ tương tự như những gì họ đã làm với Apple Watch. Ban đầu sản phẩm này được bán trên thị trường như một người bạn đồng hành có mục đích chung với iPhone nhưng sau đó được định hình lại như một thiết bị thể dục.

Bất chấp sự quan tâm giảm, nhiều người cho rằng còn quá sớm để xóa bỏ ý tưởng về vũ trụ ảo. Các công ty đã liên tục nói rằng metaverse từ trước khi Meta khiến nó trở nên phổ biến, các công ty gồm Roblox và Epic Games vẫn cam kết với tầm nhìn dài hạn của họ.

Matthew Ball – một chuyên gia đầu tư mạo hiểm từng viết sách về vũ trụ ảo nói rằng sự chú ý với mô hình này sau khi Facebook thay đổi tên đã thúc đẩy những dự đoán kỳ lạ về việc mọi người sẽ sớm dành thời gian của họ trong thế giới trực tuyến nhập vai như thế nào.

Với hàng chục triệu người tham gia, nội dung do người dùng tạo và nền kinh tế kỹ thuật số, Roblox và Epic Games, nơi sản xuất trò chơi Fortnite hiện có thể cung cấp một tầm nhìn hấp dẫn hơn về metaverse.

Roblox – nền tảng với 10 triệu game thường nhắm tới trẻ con hiện có 66,1 triệu người dùng hàng ngày trong quý đầu tiên của năm 2023, tăng 22% so với 1 năm trước. Craig Donato – Giám đốc kinh doanh của công ty nói rằng Roblox đang tiến hành mở rộng sang trải nghiệm online khác nhưng một metaverse chính thức vẫn còn rất xa. "Chúng tôi đang ở hiệp một hoặc hiệp hai", ông Donato nói.

Vào tháng 3, Epic Games đã phát hành các công cụ mới được thiết kế để giúp người chơi Fortnite tạo và kiếm tiền từ các trò chơi của riêng họ trên nền tảng của công ty, thúc đẩy việc tạo ra một nền kinh tế trực tuyến trong Fortnite - nền tảng của tầm nhìn về metaverse. CEO công ty là Sweeney nói: "Thật không may, rất nhiều người đã cố gắng gắn bó với xu hướng đó mà không thực sự tạo ra sản phẩm. Nhưng nếu nhìn vào xu hướng, bạn sẽ thấy lĩnh vực này đang tiếp tục phát triển và thậm chí trông giống như tăng trưởng theo cấp số nhân”.

Nguồn: New York Times