Bình Chánh ‘treo’ cả ngàn hồ sơ cấp giấy

Hai năm qua, rất nhiều người dân huyện Bình Chánh (TP.HCM) xin hợp thức hóa đất mua giấy tay do chủ cũ tự phân lô đất nông nghiệp rồi xây nhà không phép từ những năm 2000. Huyện nhận hồ sơ nhưng giấy chứng nhận thì mãi chưa trả cho người dân.

Nhận hồ sơ nhưng không trả kết quả

Năm 2000, bà NTLA mua mảnh đất 85 m² bằng giấy tay và cất nhà tại đường Nữ Dân Công, xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh. Tháng 10-2016, bà LA nộp hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận nhà đất. Từ đó đến nay, bà nhiều lần đến huyện hỏi thăm kết quả và đều trở về tay không.

Tại ấp 2C, xã Vĩnh Lộc B, khu đất của ông Trần Văn Trâu có diện tích gần 11.000 m² được UBND huyện Bình Chánh cấp giấy đỏ đất nông nghiệp vào năm 2000. Ông Trâu tự phân lô hàng trăm mảnh đất và bán lại bằng giấy tay cho nhiều người xây nhà không phép và sinh sống ổn định từ hơn 15 năm nay. Trong cả trăm người mua đất, cất nhà có bà Nguyễn Thị Hai.

Tháng 1-2016, bà Hai nộp hồ sơ xin hợp thức hóa tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) huyện Bình Chánh và được hẹn trả kết quả vào tháng 3. Thế nhưng hai năm qua bà vẫn chưa nhận được giấy chủ quyền. “Lần nào đến cán bộ cũng nói giấy đã xong nhưng chưa trả được vì chưa có người ký” - bà Hai nói.

Chủ khu đất nông nghiệp gần 11.000 m2 ở xã Vĩnh Lộc B phân lô, bán giấy tay và người mua đã xây nhà hơn 10 năm nay nhưng chưa được cấp giấy. Ảnh: V.HOA

Ách vì chưa rõ thẩm quyền

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, đại diện Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Bình Chánh xác nhận có gần 1.000 hồ sơ của người dân xin cấp giấy chứng nhận đang bị ách tắc tại cơ quan này do chưa xác định Sở TN&MT ký hay do UBND huyện ký.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN&MT, cho biết không chỉ huyện Bình Chánh mà Nhà Bè, Hóc Môn… cũng xảy ra chuyện tương tự với dạng đất nông nghiệp được chủ tự san lấp, phân lô hoặc xây dựng nhà ở không phép. “Rất nhiều trường hợp đã mua bán nhiều lần bằng giấy tay. Cũng có không ít trường hợp diện tích đất rất nhỏ, không đảm bảo hạn mức tối thiểu khi tách thửa do chủ đất chia tách nhiều lần bán cho nhiều người” - ông Thắng cho hay.

Ông Thắng cho biết vào năm 2016 Sở TN&MT xin ý kiến của Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ TN&MT) về hướng giải quyết cho các trường hợp này. Bộ hướng dẫn “phải xử lý vi phạm trước khi tiến hành cấp giấy”. Tiếp đến Sở TN&MT có văn bản hướng dẫn một số quận, huyện như Nhà Bè, Bình Chánh về thẩm quyền giải quyết là của quận, huyện.

Tuy nhiên, tháng 1-2017, trong văn bản trả lời một số nội dung vướng mắc về thẩm quyền cấp giấy chứng nhận tại TP.HCM, Tổng cục Quản lý đất đai lại xác định những trường hợp nêu trên “thuộc thẩm quyền giải quyết của Sở TN&MT”. Từ đó các quận, huyện ách lại đến nay. “Do lấn cấn này mà hồ sơ của người dân chưa thể xử lý” - ông Thắng giải thích.

Theo phóng viên nắm được, có việc ách tắc trên vì hai quan điểm khác nhau về thẩm quyền cấp giấy.

Một quan điểm cho rằng các khu đất của chủ cũ đều đã được cấp giấy đỏ, chủ đất đã tự ý phân lô trái phép và bán cho người khác thì việc cấp giấy cho người nhận chuyển nhượng không được xem là cấp lần đầu (vì đất đã có biến động). Mà theo quy định, đất đã có biến động (như mua bán, tặng cho, thừa kế…) thì thuộc thẩm quyền cấp giấy của Sở TN&MT.

Luồng quan điểm thứ hai cho rằng những lô đất này đã được chuyển nhượng nên phải cấp giấy cho người mua và điều chỉnh lại giấy cho chủ cũ. Đây là trường hợp cấp giấy lần đầu, thẩm quyền sẽ là quận, huyện.

Hướng gỡ: Sở hay huyện tùy trường hợp

Giải quyết vướng mắc này, cuối tháng 11-2017, Sở TN&MT có văn bản báo cáo UBND TP đề xuất hướng giải quyết. Sở cho rằng tình trạng tự ý chuyển mục đích, phân lô, chuyển nhượng bằng giấy tay không chỉ do lỗi của người sử dụng đất mà còn do công tác quản lý chưa chặt chẽ, quy hoạch “treo” kéo dài.

Sở đề nghị trước khi cấp giấy cần phải xem quá trình xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng, thời điểm sử dụng đất, sự phù hợp về quy hoạch, đảm bảo hạ tầng... “Trong những trường hợp này, nếu đủ điều kiện thì được cấp giấy mà không phải ban hành quyết định chuyển mục đích sử dụng đất. Không đủ điều kiện được cấp giấy thì xem xét cho sử dụng đất theo hiện trạng đến khi Nhà nước thu hồi đất nhưng người dân phải thực hiện đăng ký đất đai” - giám đốc Sở TN&MT đề nghị.

Về thẩm quyền giải quyết, Sở TN&MT kiến nghị TP giao quận, huyện kiểm tra, rà soát hồ sơ và báo cáo Sở về nguồn gốc pháp lý đất; thời điểm, hạn mức; tách thửa, chuyển nhượng; hiện trạng và sự thay đổi của hiện trạng so với giấy chứng nhận gốc; kết quả xử lý vi phạm (nếu có). Theo đó, trường hợp đất có biến động do chuyển nhượng nhưng không thay đổi hiện trạng, mục đích sử dụng đất so với giấy đỏ gốc và đủ điều kiện cấp giấy thì Sở TN&MT sẽ ký giấy. Nếu có thay đổi với giấy đỏ gốc thì thẩm quyền thuộc quận, huyện. “Những hồ sơ này phải kiểm tra, rà soát từng trường hợp cụ thể. Do đó việc cấp giấy có thể sẽ lâu hơn thời gian quy định” - ông lưu ý.

Được biết Phó Chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến đã có văn bản chấp thuận đề xuất của Sở TN&MT.