“Bịt kẽ hở” gây khó nhà thầu đi mua hồ sơ mời thầu

Với quy định mới này, bên mời thầu (BMT) "hết cửa" ngăn chặn, gây khó dễ khi nhà thầu tiếp cận HSMT/HSYC. Thông tư này cũng quy định về lộ trình mới trong đấu thầu qua mạng (ĐTQM) và có nhiều điểm mới tạo thuận lợi cho nhà thầu và các bên liên quan tham gia HTMĐTQG.

Công khai HSMT gói thầu không áp dụng đấu thầu qua mạng

Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT ngày 16/12/2019 quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu (TTĐT), lộ trình áp dụng LCNTQM và quản lý, sử dụng giá trị bảo đảm dự thầu, bảo đảm thực hiện hợp đồng không được hoàn trả (TT11) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/2/2020, thay thế Thông tư liên tịch số 07/2015/TTLT-BKHĐT-BTC (TT07).

Theo quy định mới tại TT11, đối với lựa chọn nhà thầu, trong quá trình đăng tải thông báo mời thầu, thông báo mời chào hàng, BMT phải đính kèm các tài liệu: quyết định phê duyệt HSMT, HSYC, yêu cầu báo giá; HSMT, HSYC, yêu cầu báo giá được phê duyệt.

HSMT, HSYC được phát hành trên HTMĐTQG ngay sau khi đăng tải thành công thông báo mời thầu, thông báo mời chào hàng. Đối với đấu thầu không qua mạng, trường hợp HSMT, HSYC được bán theo quy định tại Khoản 1 Điều 9 của Nghị định số 63/2014/NĐ-CP thì nhà thầu phải trả cho BMT một khoản tiền bằng giá bán HSMT, HSYC trước khi hồ sơ dự thầu (HSDT), hồ sơ đề xuất (HSĐX) được tiếp nhận.

Trong thời gian qua, tình trạng ngăn cản nhà thầu tiếp cận mua HSMT, HSYC đã trở nên phổ biến, gây bức xúc trong giới nhà thầu. Nhiều BMT sử dụng nhiều chiêu trò gây hạn chế cạnh tranh ngay từ khâu phát hành HSMT, HSYC. Nhiều nhà thầu đã phản ánh về tình trạng này, trong đó phổ biến là hiện tượng người bán HSMT/HSYC đi vắng, không liên lạc được; hết HSMT/HSYC; địa điểm phát hành HSMT/HSYC không rõ ràng…

Với quy định mới tại TT11, việc bắt buộc BMT công khai HSMT/HSYC của tất cả các gói thầu lên HTMĐTQG được các nhà thầu đánh giá là bước tiến vượt bậc trong công khai thông tin về đấu thầu, giúp tăng cường cạnh tranh, minh bạch, từ đó nâng cao hiệu quả của công tác đấu thầu.

Về bước tiến vượt bậc này, theo Bộ KH&ĐT, ứng dụng ĐTQM đã tiếp tục đơn giản hóa các thủ tục hành chính trong đấu thầu, công khai tối đa thông tin về đấu thầu, giảm thiểu sự tiếp xúc trực tiếp giữa chủ đầu tư, BMT với các nhà thầu. HSMT/HSYC được phát hành trên mạng sẽ khắc phục triệt để tình trạng BMT cố tình không phát hành HSMT/HSYC cho các nhà thầu như đã xảy ra trong thời gian qua, đồng thời nâng cao khả năng giám sát của cộng đồng đối với việc tổ chức lựa chọn nhà thầu.

Quy định cụ thể các gói thầu bắt buộc phải đấu thầu qua mạng

TT11 quy định về lộ trình ĐTQM giai đoạn 2020 - 2025. Theo Bộ KH&ĐT, lộ trình mới này được xây dựng trên cơ sở lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương và tuân thủ theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại Văn bản số 5464/VPCP-CN ngày 21/6/2019.

Theo đó, TT11 quy định lộ trình ĐTQM cho năm 2020, năm 2021 và giai đoạn 2022 - 2025.

Cụ thể, năm 2020 tổ chức LCNTQM đối với 100% các gói thầu áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi (ĐTRR), chào hàng cạnh tranh (CHCT) thuộc lĩnh vực mua sắm hàng hóa, dịch vụ phi tư vấn, dịch vụ tư vấn có giá gói thầu không quá 5 tỷ đồng và thuộc lĩnh vực xây lắp có giá gói thầu không quá 10 tỷ đồng, trừ trường hợp đối với các gói thầu chưa thể tổ chức LCNTQM hoặc các gói thầu có tính đặc thù.

Việc tổ chức LCNTQM trong năm phải bảo đảm tổng số lượng các gói thầu đạt tối thiểu 60% số lượng gói thầu áp dụng hình thức ĐTRR, CHCT và tổng giá trị gói thầu đạt tối thiểu 25% tổng giá trị các gói thầu áp dụng hình thức ĐTRR, CHCT.

Tương ứng trong năm 2021 là các mức không quá 10 tỷ đồng và không quá 20 tỷ đồng; đạt tối thiểu 70% số lượng gói thầu và tối thiểu 35% tổng giá trị các gói thầu.

Giai đoạn từ năm 2022 đến năm 2025, tổ chức LCNTQM tối thiểu 70% các gói thầu thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu thầu; tổ chức LCNTQM 100% số lượng gói thầu sử dụng vốn nhà nước để mua sắm nhằm duy trì hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập; tổ chức LCNTQM 100% số lượng gói thầu mua sắm tập trung.

Ngoài các nội dung nêu trên, TT11 cũng đưa ra các quy định nhằm bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch trong đấu thầu, tạo thuận lợi cho các bên tham gia HTMĐTQG…. Đặc biệt, so với quy định tại TT07, quy định mới tại TT11 đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà thầu, nhà đầu tư trong việc bổ sung, đăng ký tên trên HTMĐTQG để đảm bảo tư cách hợp lệ khi tham gia đấu thầu trong suốt quá trình đánh giá HSDT, thay vì phải hoàn thiện việc đăng ký trước thời hạn đóng thầu 2 ngày làm việc.