Bộ GTVT chỉ đề xuất xóa bỏ 1/17 vị trí trạm BOT bất hợp lý

Bộ trưởng Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể vừa ký báo cáo gửi đại biểu Quốc hội về các vấn đề liên quan đến nhóm nội dung chất vấn tại kỳ họp thứ 5. Một trong những nội dung được quan tâm nhiều nhất là báo cáo về việc xử lý những bất cập đối với các dự án giao thông đầu tư theo hình thức xây dựng - kinh doanh - chuyển giao ( BOT ).

Bộ GTVT nói gì về những trạm BOT bất cập?

Theo báo cáo này, hiện có 88 trạm BOT trên các tuyến quốc lộ, trong đó Bộ GTVT quản lý 73 trạm (56 trạm đang thu, 17 trạm chưa thu thuộc các dự án đang đầu tư); UBND các tỉnh quản lý 15 trạm (11 trạm đang thu, 4 trạm chưa thu thuộc các dự án đang đầu tư).

Trong số này có 56 trạm đặt trên các tuyến quốc lộ hoàn vốn cho dự án cải tạo nâng cấp các quốc lộ, xây dựng các cầu mới.

Có 3 trạm BOT nằm ngoài phạm vi dự án (trạm Tào Xuyên, trạm Cầu Rác, trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài). Theo Bộ GTVT, các trạm này do lịch sử để lại khi tận dụng lại các trạm BOT hoàn vốn ngân sách nhà nước chuyển sang "thu giá" hoàn vốn các dự án BOT.

Có 6 trạm đặt trên tuyến chính hoàn vốn cho 6 dự án đầu tư nâng cấp tuyến chính và xây dựng tuyến tránh (trạm Nam Cầu Giẽ, trạm Bến Thủy, trạm Quán Hàu, trạm Trảng Bom tỉnh Đồng Nai, trạm tuyến tránh Thành phố Sóc Trăng, trạm Cai Lậy tỉnh Tiền Giang). 6 trạm thu phí trên cả tuyến quốc lộ và cao tốc khi đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc và cải tạo quốc lộ song hành thuộc 4 dự án (Quốc lộ 6 Hòa Lạc - Hòa Bình; Quốc lộ 3 Thái Nguyên - Chợ Mới; cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và cao tốc Hà Nội - Hải Phòng).

Có 2 trạm (trạm La Sơn - Tuý Loan đặt trên Dự án BT La Sơn - Tuý Loan, trạm Nam Hải Vân cách trạm Bắc Hải Vân khoảng 12 km) thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn Dự án đầu tư xây dựng hầm Đèo Cả (hạng mục hầm Hải Vân).

Như vậy, trong 73 trạm BOT, có 17 trạm có những bất cập về vị trí đặt trạm, cần có giải pháp xử lý.

Chỉ mới đề xuất xóa bỏ vị trí 1/17 trạm sai vị trí

Theo Bộ GTVT, 3 trạm BOT nằm ngoài phạm vi dự án (trạm Cầu Rác, Hà Tĩnh; trạm Tào Xuyên, Thanh Hoá; trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài, Hà Nội), các trạm này tận dụng lại các trạm thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn ngân sách nhà nước chuyển sang thu giá hoàn vốn các dự án BOT (nếu đầu tư mới sẽ phát sinh thêm khoảng từ 30-50 tỉ đồng).

“Đối chiếu với quy định pháp luật tại thời điểm quyết định đầu tư, việc sử dụng các trạm này là phù hợp”- Bộ GTVT lí giải.

Với Trạm BOT Cầu Rác thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn Dự án Quốc lộ 1 tuyến tránh Hà Tĩnh: theo tính toán sơ bộ, thời gian thu của trạm sẽ kết thúc khoảng năm 2019. Hiện nay Bộ đã giảm giá cho các phương tiện quanh trạm, tình hình triển khai "thu giá" tại trạm đang diễn ra bình thường. Do vậy, kiến nghị giữ nguyên vị trí trạm để tiếp tục "thu giá" hoàn vốn cho dự án.

Trạm BOT Bắc Thăng Long - Nội Bài thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn Dự án tuyến tránh TP Vĩnh Yên: Bộ GTVT đã kiến nghị Thủ tướng di dời về phạm vi tuyến tránh TP Vĩnh Yên. Tại văn bản số 7909/VPCP-KTN ngày 9-10-2014, Thủ tướng chỉ đạo Bộ GTVT thực hiện thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn cho dự án theo Hợp đồng BOT đã ký kết với Nhà đầu tư.

“Hiện nay, việc "thu giá" đang diễn ra bình thường và người dân có sự lựa chọn đi theo đường Nhật Tân - Nội Bài. Kiến nghị giữ nguyên để tiếp tục "thu giá" hoàn vốn cho dự án như chỉ đạo của Thủ tướng”- Bộ GTVT đề nghị.

Với Trạm BOT Tào Xuyên thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn Dự án tuyến tránh TP Thanh Hoá: kiến nghị tiếp tục cho "thu giá" tại vị trí hiện nay do việc di chuyển trạm vào tuyến tránh không khả thi về phương án tài chính.

“Nếu di chuyển vào tuyến tránh, Nhà nước phải bố trí khoảng 1.489 tỉ đồng hỗ trợ trong vòng 12 năm từ năm 2018 -2029 theo phương án tài chính của dự án”- Bộ GTVT nêu.

Về phương án với 6 trạm BOT đặt trên tuyến chính hoàn vốn cho dự án đầu tư nâng cấp tuyến chính và xây dựng tuyến tránh, Bộ GTVT cho biết hiện 5/6 trạm đã giảm giá cho các phương tiện quanh trạm với phạm vi khoảng 10 km. Sau khi giảm giá quanh trạm, tình hình thu giá ổn định. Riêng trạm BOT Cai Lậy hiện đang tạm dừng thu, trên cơ sở báo cáo của Bộ GTVT, Chính phủ giao Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương nghiên cứu, quyết định phương án thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ tại trạm Cai Lậy.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ đã tập trung nghiên cứu 2 phương án xử lý bất cập tại trạm Cai Lậy, phương án 1: giữ nguyên vị trí trạm như hiện nay, thực hiện giảm giá chung cho tất cả các phương tiện và mở rộng tối đa phạm vi giảm giá cho người dân quanh trạm. Phương án 2: Xây dựng thêm 1 trạm ở trên tuyến tránh, thu trên cả 2 trạm, phương tiện đi trên tuyến nào, doanh thu sẽ hoàn vốn cho tuyến đó.

“Trên cơ sở 2 phương án nêu trên, Bộ và UBND tỉnh Tiền Giang sẽ thống nhất với các bộ, ngành rà soát, lựa chọn phương án triển khai theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ”- Bộ GTVT cho hay.

Đối với 6 trạm BOT thu trên cả tuyến quốc lộ và cao tốc khi đầu tư xây dựng tuyến đường cao tốc và cải tạo quốc lộ song hành thuộc 4 dự án, Bộ GTVT cho biết dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Thái Nguyên - Chợ Mới và nâng cấp cải tạo Quốc lộ 3 (1 trạm trên Quốc lộ 3 và 1 trạm trên tuyến cao tốc): để có giải pháp xử lý phù hợp, trước mắt Bộ GTVT cho phép nhà đầu tư thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ trên tuyến cao tốc. Trên cơ sở số liệu doanh thu thực tế trong 3 tháng, Bộ GTVT sẽ tính toán các phương án xử lý, thống nhất với UBND tỉnh Thái Nguyên để báo cáo Thủ tướng.

Đối với 3 dự án còn lại (Quốc lộ 6, cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và cao tốc Hà Nội - Hải Phòng): theo tính toán, nếu bỏ trạm trên các tuyến quốc lộ, phương án tài chính các dự án sẽ không khả thi, nhà nước phải bố trí ngân sách để bù phần thiếu hụt lên đến khoảng 21.000 tỉ đồng (riêng Quốc lộ 5 khoảng 16.000 tỉ đồng).

“Trong điều kiện ngân sách nhà nước khó khăn như hiện nay, phương án này không khả thi, kiến nghị tiếp tục thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ tại các trạm này. Bộ đã có các chính sách miễn, giảm giá đối với người dân quanh trạm và ưu tiên giảm giá chung cho các phương tiện nếu phương án tài chính của các dự án còn khả thi”- Bộ GTVT cho biết.

Riêng với 2 trạm La Sơn - Tuý Loan và trạm Nam Hải Vân thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn cho Dự án hầm Đèo Cả, sau khi rà soát cho thấy trạm La Sơn - Tuý Loan đặt trên tuyến cao tốc La Sơn - Tuý Loan đầu tư theo hình thức xây dựng - chuyển giao (BT), đối chiếu với quy định hiện hành, việc đầu tư một nơi, thu giá một nơi và thu giá trên tuyến đường đầu tư theo hình thức BT là không phù hợp.

“Đối với trạm này, Bộ đang phối hợp với nhà đầu tư tính toán lại hiệu quả tài chính của Dự án. Trên cơ sở phương án tài chính của Dự án, Bộ sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ theo hướng không lập trạm La Sơn - Tuý Loan, nhà nước bố trí nguồn vốn để hỗ trợ nếu cần”- văn bản Bộ GTVT nêu.

Với Trạm BOT Nam Hải Vân, Bộ GTVT đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ và đã có quyết định gộp trạm Nam Hải Vân thu chung với trạm Bắc Hải Vân để thu giá dịch vụ sử dụng đường bộ hoàn vốn cho 2 dự án hầm Đèo Cả và Dự án hầm Phú Gia - Phước Tượng do cự ly quá gần.