Bộ Nội vụ không đồng tình chuyển A0 về Bộ Công Thương

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ về việc chuyển Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia (A0) từ EVN về Bộ Công Thương.

Trên cơ sở nghiên cứu 2 phương án chuyển Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia về Bộ Công Thương, Bộ Nội vụ đề xuất chọn phương án 2 - chuyển A0 thành Công ty TNHH MTV thuộc Bộ Công Thương.

Về cơ sở chính trị, Bộ trưởng viện dẫn Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đặt ra những yêu cầu: Đẩy nhanh lộ trình thực hiện thị trường điện cạnh tranh; tách bạch chức năng kinh doanh với chức năng quản lý nhà nước; sửa đổi, hoàn thiện các luật chuyên ngành về điện để làm cơ sở thực hiện hiệu quả hơn cơ chế thị trường….

“Theo đó, việc A0 hoạt động theo mô hình doanh nghiệp sẽ phù hợp với việc quản lý, vận hành thị trường điện lực theo cơ chế thị trường”, Bộ Nội vụ nêu.

Về cơ sở pháp lý, cơ quan này viện dẫn theo Luật Điện lực thì hoạt động điều độ hệ thống điện quốc gia sẽ do Nhà nước độc quyền quản lý. Theo đó, việc lựa chọn mô hình Công ty TNHH MTV do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và giao Bộ Công Thương làm đại diện chủ sở hữu là phù hợp và tạo điều kiện doanh nghiệp này tham gia thị trường điện lực theo quy định của Luật.

Bộ Nội vụ khẳng định, việc thành lập A0 (đơn vị hạch toán phụ thuộc của Tập đoàn Điện lực Việt Nam) là một trong các nội dung, bước đi của lộ trình xây dựng, hình thành và phát triển các cấp độ thị trường điện lực tại Việt Nam theo Quyết định số 63/2013/QĐTTg quy định về lộ trình, các điều kiện và cơ cấu ngành điện để hình thành và phát triển các cấp độ thị trường điện lực tại Việt Nam, bảo đảm phù hợp Luật Điện lực năm 2004 (sửa đổi, bổ sung năm 2013).

Theo Quyết định số 168/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành điện giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025 thì A0 sẽ được chuyển thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện, hạch toán độc lập trong EVN.

Định hướng này tiếp tục được thể hiện tại Quyết định số 852/QĐ-TTg ngày 14/6/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án tổng thể sắp xếp, tái cơ cấu doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) giai đoạn 2017-2020.

Về cơ sở thực tiễn, theo Bộ Nội vụ, qua quá trình thành lập và phát triển, A0 đã đáp ứng đủ điều kiện để chuyển đổi thành doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp và các văn bản hướng dẫn thi hành, tiến tới hoạt động độc lập về nhân sự, pháp lý, tài chính, không chung lợi ích với bên bán điện và bên mua điện, do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ trong giai đoạn 2021-2025.

Nội dung này đã được thể hiện trong Đề án chuyển A0 thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện do EVN nghiên cứu, báo cáo Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Về thực hiện, theo Bộ Nội vụ, việc tách A0 từ EVN sang Bộ Công Thương và hoạt động theo mô hình doanh nghiệp có đầy đủ cơ sở pháp lý để tổ chức triển khai thực hiện được ngay.

“Việc chuyển A0 thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện thuộc Bộ Công Thương, hoạt động độc lập với bên bán điện và bên mua điện chỉ thay đổi về đại diện chủ sở hữu tại doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, bảo đảm phù hợp với lộ trình, yêu cầu tại Quyết định số 168/QĐ-TTg, tạo điều kiện vận hành cơ chế thị trường trong mối quan hệ giữa đơn vị điều độ hệ thống điện quốc gia với đơn vị phát điện, đơn vị truyền tải điện, đơn vị phân phối điện theo quy định của Luật Điện lực”, Bộ Nội vụ nêu.

Bên cạnh đó, A0 hoạt động theo mô hình Công ty TNHH MTV sẽ có điều kiện thu hút nguồn nhân sự chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ điều độ hệ thống điện lực quốc gia (điều này rất khó thực hiện nếu lựa chọn chuyển A0 thành đơn vị sự nghiệp công lập), bảo đảm phù hợp với cơ chế điều hành giá, phí.

Trường hợp chuyển A0 thành đơn vị sự nghiệp công lập (như đề xuất của Bộ Công Thương) sẽ vướng rất nhiều các văn bản pháp lý có liên quan (về tổ chức bộ máy, cơ chế chính sách, đấu thầu đặt hàng, quản lý giá phí…) và sẽ không tách bạch được chức năng kinh doanh với chức năng quản lý nhà nước theo yêu cầu tại Nghị quyết số 55-NQ/TW và chưa đáp ứng được lộ trình phát triển của A0 tại Quyết định số 168/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Từ các vấn đề nêu trên, Bộ Nội vụ báo cáo Thủ tướng Chính phủ có ý kiến chỉ đạo Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp làm rõ trách nhiệm trong việc tham mưu, theo dõi, quản lý quá trình hình thành và phát triển các cấp độ thị trường điện lực tại Việt Nam gắn với tái cơ cấu EVN.

Đồng thời hoàn thiện phương án chuyển nguyên trạng A0 từ EVN về Bộ Công Thương và xây dựng Đề án chuyển A0 thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện thuộc Bộ Công Thương để cùng với cơ quan điều tiết điện lực thuộc Bộ Công Thương tổ chức quản lý thị trường điện lực, kịp thời khắc phục được những hạn chế, bất cập, vướng mắc hiện nay.