BS chỉ rõ "thủ phạm" gây nhiều ung thư chỉ sau thuốc lá: Ngày càng có nhiều người Việt mắc

Người Việt thích béo

Chị Nguyễn Thị Hoa – 29 tuổi, Thanh Oai, Hà Nội tâm sự, chị mới phát hiện ung thư vú cách đây 2 tháng. Ung thư vú của chị vẫn ở giai đoạn sớm, bác sĩ đã phẫu thuật và chị đang chuẩn bị vào hoá chất đợt 2.

Từ khi phát hiện ung thư vú, chị Hoa càng lo lắng và thấm thía lời cảnh báo " béo phì " đã được tivi thường xuyên nói đến. Cả 3 thế hệ nhà chị Hoa đều béo, chị gái của mẹ chị cũng được tiếng là "mập mạp" và bà cũng bị ung thư vú 7 năm trước, vẫn đang điều trị và sống chung với bệnh. Đến bây giờ lại đến lượt chị Hoa.

Quy định về chỉ số cân nặng cần chú ý

Chỉ số cơ thể BMI

PGS Lê Bạch Mai – Nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, đi cùng với béo phì là nhiều bệnh từ ung thư cho tới các bệnh chuyển hoá như đái tháo đường, rồi bệnh tim mạch.

PGS Mai cho biết, điều khác lạ là người dân mình vẫn thích béo bởi họ quan niệm béo là sung túc, béo là có của ăn, của để nên người ta càng thích béo. Họ thường khen nhau khi thấy béo và chê nhau nếu thấy gầy.

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây béo phì như: Lối sống, thói quen ăn uống, bệnh lý rối loạn hormone, yếu tố di truyền, yếu tố kinh tế...

Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới, một người trưởng thành có chỉ số BMI trong khoảng 25 – 29,9 được xem là thừa cân, và một người trưởng thành có chỉ số BMI > = 30 được xem là béo phì.

Nguyên nhân của ung thư

BSCKI. Nguyễn Anh Tuấn - Khoa Xạ trị - Xạ phẫu – Bệnh viện TƯQĐ 108 cho biết, thống kê của Hiệp hội Ung thư Mỹ năm 2017 (American Cancer Society), béo phì là nguyên nhân thứ 2 gây ung thư sau hút thuốc lá và được các chuyên gia dự đoán sẽ trở thành nguyên nhân hàng đầu trong thập kỷ tới.

Hàng năm có khoảng 1,7 triệu người Mỹ được chẩn đoán ung thư, trong số đó có 40% trường hợp có liên quan với các dấu hiệu thừa cân, béo phì.

Tại Anh, cứ 20 người được chẩn đoán ung thư thì có 1 người bị béo phì. Theo thống kê của Tổ chức nghiên cứu ung thư Anh (Cancer Research UK), béo phì là nguyên nhân gây ra 18.100 ca ung thư mỗi năm và có xu hướng tăng lên 670.000 ca trong 20 năm tới.

Điều đáng nói là kết quả khảo sát của Tổ chức Phòng chống Ung thư Anh (PRCP) cho thấy, người dân chưa quan tâm và chưa có nhận thức đúng về mối liên hệ giữa béo phì và ung thư: Có đến 75% trong 3293 người tham gia không nghĩ rằng béo phì có thể gây ung thư.

Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh thừa cân và béo phì liên quan đến nhiều loại ung thư thường gặp bao gồm: Ung thư vú (ở phụ nữ sau mãn kinh), đại trực tràng, tử cung, thận, tụy, thực quản, gan, đường mật, buồng trứng, u tủy, màng não...

Trong danh sách trên có 2 loại trong nhóm ung thư thường gặp nhất (ung thư vú, ung thư đại trực tràng) và 3 loại trong nhóm ung thư khó điều trị nhất (ung thư thực quản, tụy, đường mật).

Cơ chế gây ra ung thư của người béo phì đó là quá trình viêm. Khi có nhiều tế bào mỡ trong cơ thể, các tế bào miễn dịch chuyên biệt tăng tiết cytokine, từ đó thúc đẩy quá trình viêm mạn tính, làm cho các tế bào phân chia nhanh hơn, khi xảy ra trong một thời gian dài có thể gây ra tổn thương DNA dẫn đến ung thư.

Ví dụ: Viêm cục bộ mạn tính gây ra bởi bệnh trào ngược dạ dày thực quản có khả năng gây ung thư biểu mô tuyến thực quản. Béo phì là một yếu tố nguy cơ sỏi mật, đặc trưng bởi tình trạng viêm túi mật mãn tính, có nguy cơ gây ung thư túi mật.

Có quá nhiều chất béo trong cơ thể có thể làm tăng lượng insulin và các yếu tố tăng trưởng khác giống như insulin-1 (IGF-1). (Tình trạng này được gọi là hyperinsulinemia hoặc kháng insulin, tiền đề của bệnh tiểu đường type 2).

Mức độ cao insulin và IGF-1 làm cho các tế bào phân chia thường xuyên hơn. Điều này có thể thúc đẩy sự phát triển của ung thư đại tràng, thận, tuyến tiền liệt và nội mạc tử cung.

Cơ chế sinh ung thư thứ ba đó là do hormon giới tính - sau thời kỳ mãn kinh: Mô mỡ trong cơ thể tạo ra lượng estrogen dư thừa. Estrogen do tế bào mỡ tạo ra có thể làm cho tế bào phân chia nhanh hơn ở vú và nội mạc tử cung (hai loại ung thư liên quan chặt chẽ nhất với béo phì), làm tăng nguy cơ gây đột biến các tế bào và ung thư.

Bác sĩ Tuấn khuyến cáo kiểm soát cân nặng cũng là cách phòng ung thư bằng cách ăn nhiều rau, trái cây, thịt nạc và ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế thực phẩm và đồ uống có nhiều đường.