Các công ty chứng khoán 'đốt' bao nhiêu tiền cho cuộc đua giành thị phần môi giới?

Theo số liệu cập nhật từ Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HOSE), trong quý 3/2021, 6 công ty chứng khoán dẫn đầu về thị phần môi giới cổ phiếu niêm yết gồm có: VPS (16,5%); SSI (11,58%); VND (7,72%); HCM (6,79%); VCI (4,9%); TCBS (4,81%).

5/6 doanh nghiệp kể trên (ngoại trừ VPS) dẫn đầu về chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế trong quý 3 và 9 tháng đầu năm; cụ thể hơn là đều đạt mức lợi nhuận nghìn tỷ tính đến 30/9/2021.

Tính riêng mảng môi giới, doanh thu của Top6 thị phần đã tăng lên rất nhanh kể từ quý 3/2020 - thời điểm thị trường chứng khoán hồi phục mạnh sau làn sóng COVID thứ nhất. Lúc này, thanh khoản thị trường chứng khoán cũng tăng cao, cùng với dòng tiền lớn đổ vào từ các nhà đầu tư F0.

VPS vượt mặt các tên tuổi lớn ngành chứng khoán về doanh thu môi giới bắt đầu từ quý 1 năm nay. Trên thực tế, cục diện quý 1 còn khá cân bằng giữa VPS và SSI. Tuy vậy, kể từ quý 2/2021, doanh thu môi giới của VPS bắt đầu bỏ xa các đối thủ.

Trong quý gần nhất, doanh thu môi giới của VPS đạt 845 tỷ đồng; SSI đạt 667 tỷ đồng; VND 433 tỷ đồng; HCM 370 tỷ đồng...

Tuy vậy, hiệu quả mảng môi giới giữa các công ty là tương đối khác nhau. Xét chỉ tiêu chi phí môi giới/doanh thu môi giới của các công ty chứng khoán Top6, VPS luôn ghi nhận quanh ngưỡng 80% trong 2 năm trở lại đây. Tức là VPS thu 10 đồng từ môi giới thì chi ra tới 8 đồng, biên lợi nhuận rất mỏng.

Điều bất ngờ đến từ VCI khi tỷ trọng chi cho môi giới/doanh thu ngày một tăng và lên tới 90% trong quý 3 vừa qua.

Bộ ba SSI, VND và HCM so kè giá quyết liệt về chỉ tiêu hiệu quả mảng môi giới, lần lượt bỏ ra 55%, 54% và 53% đồng doanh thu để chi ra.

Đáng chú ý nhất là trường hợp của TCBS khi tỷ trọng chi phí/doanh thu môi giới của công ty này chỉ ở mức 18%. TCBS hiện có bảng cơ cấu chi phí hoạt động kinh doanh khiến các công ty chứng khoán khác phải mơ ước. Với đặc thù tập trung vào mảng trái phiếu doanh nghiệp, TCBS đạt tỷ suất lợi nhuận trước thuế/doanh thu rất cao lên tới 77%. TCBS dẫn đầu về lợi nhuận ngành chứng khoán kể từ năm 2019, chiếm ngôi của SSI. Nhưng công ty này cũng đang cho thấy dấu hiệu nhập cuộc rất mạnh mẽ trong việc tranh giành thị phần môi giới cổ phiếu trong thời gian gần đây.

Theo một chuyên gia trong ngành chứng khoán, chính sách miễn phí với sản phẩm phái sinh và hoa hồng môi giới tốt là hai điểm mấu chốt giúp VPS có thể giành thị phần nhanh chóng từ các công ty chứng khoán khác. Bên cạnh đó, VPS cũng sở hữu hệ sinh thái mạnh, thừa hưởng từ ngân hàng mẹ VPBank, đóng vai trò là nguồn cung cấp tài chính. Mặt khác cơ cấu cổ đông cũng ảnh hưởng nhiều đến chiến lược cạnh tranh của các công ty chứng khoán trên thị trường, VPS là công ty chứng khoán có cổ đông cô đặc, khác với các đơn vị là công ty cổ phần như SSI, VND, HCM, VCI - phải đảm bảo hài hoà lợi ích của cổ đông, do đó khó có thể hy sinh lợi nhuận để giành thị phần trong ngắn hạn.