Các công ty Trung Quốc đang học một bài học đau đớn

Doanh nghiệp Trung Quốc nếm mùi "nạn nhân"

Hôm 2/9, Ấn Độ tuyên bố cấm cửa 118 ứng dụng Trung Quốc, bao gồm nhiều sản phẩm của các gã khổng lồ công nghệ từ Tencent; NetEase; Baidu cho tới Ant Group của Alibaba. Lý do mà Ấn Độ đưa ra là các ứng dụng này "tham gia vào các hoạt động gây phương hại đến chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ" của nước này. Chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi cũng cáo buộc những ứng dụng này gửi dữ liệu công dân đến máy chủ đặt bên ngoài Ấn Độ.

Trên thực tế, căng thẳng leo thang ở khu vực biên giới giữa 2 quốc gia là lý do Ấn Độ mạnh tay cấm cửa các ứng dụng Trung Quốc. Khi đụng độ thảm khốc nổ ra hồi đầu tháng 6 khiến 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng, quốc gia này đã đưa 59 vào danh sách đen. Hàng loạt các ứng dụng khác tiếp tục trở thành mục tiêu.

Điều này góp phần gợi nhớ giai đoạn Trung Quốc cấm những ứng dụng hàng đầu của thế giới, mở ra cơ hội phát triển cho các ứng dụng của mình. Ở chiều ngược lại, việc nền kinh tế đông dân thứ 2 thế giới quay lưng với các ứng dụng Trung Quốc mở ra một cơ hội mới cho các gã khổng lồ công nghệ của Mỹ như Facebook và Apple bên cạnh những ứng dụng "cây nhà lá vườn" của Ấn Độ.

"Các công ty Trung Quốc đang học được một bài học đau đớn. Thực tế, Chính sách đối ngoại của Trung Quốc đã cướp đi cơ hội kinh doanh của các doanh nghiệp nước này. Căng thẳng địa chính trị giữa Ấn Độ và Trung Quốc dẫn đến việc mọi cơ hội của các doanh nghiệp Trung Quốc đều bị chặn đứng", Abishur Prakash, chuyên gia địa chính trị tại Trung tâm Đổi mới Tương lai (CIF), Toronto, Canada, cho biết.

Hiện tại, Chính phủ Ấn Độ mới đang nhắm mục tiêu vào các ứng dụng công nghệ. Tuy nhiên, tháng trước Bloomberg cho biết các nhà sản xuất thiết bị viễn thông của Trung Quốc như Huawei và ZTE cũng sắp ngừng thử nghiệm 5G ở Ấn Độ. Nếu điều đó xảy ra, Ấn Độ sẽ tiếp nối các quốc gia khác, bao gồm Australia và Vương quốc Anh, loại Huawei khỏi mạng di động thế hệ tiếp theo của họ.

Tuy nhiên, vận rủi của các công ty công nghệ Trung Quốc mang lại lợi thế cho cả các công ty công nghệ Ấn Độ và Mỹ. Rodger Baker, Phó chủ tịch cấp cao về phân tích chiến lược tại Stratfor, nhấn mạnh: "Rõ ràng, chúng ta đang thấy người Ấn Độ có lập trường quyết liệt hơn trong việc cấm các ứng dụng và công nghệ của Trung Quốc so với cách làm của người Mỹ".

Thông qua việc cấm cửa các ứng dụng Trung Quốc, người Ấn Độ tạo ra một cú huých với lĩnh vực công nghệ của nước này cũng như nỗ lực định vị mình như là điểm đến mà các quốc gia khác có thể đầu tư và phát triển công nghệ của họ.

Đôi bên cùng có lợi nhưng Trung Quốc là bên thứ 3

Ấn Độ từng là một thị trường hấp dẫn của các công ty công nghệ Trung Quốc khi họ nỗ lực mở rộng thị trường ra khỏi nền kinh tế đông dân nhất thế giới. Các nhà đầu tư và công ty Trung Quốc đang đầu tư vào các công ty khởi nghiệp Ấn Độ với số tiền ước tính đạt 4 tỷ USD. Thực tế, 18 trong số 30 startup được biết tới với cái tên "kỳ lân công nghệ" ở Ấn Độ được Trung Quốc chống lưng.

Trong khi đó, các ứng dụng Trung Quốc như TikTok đang nỗ lực thách thức các gã khổng lồ như Facebook và Google ở thị trường Ấn Độ. Xiaomi cũng củng cố vị trí hàng đầu trong thị phần điện thoại thông minh ở quốc gia đông dân nhất thế giới. Tuy nhiên, những gì đang xảy ra khiến "các công ty công nghệ Trung Quốc hiểu rằng họ đã hết cơ hội mở rộng ra thị trường toàn cầu" như lời ông Prakash nhận định.

Tuy nhiên, khi các công ty công nghệ Trung Quốc lâm vào thế bĩ cực, đó lại là cơ hội cho các gã khổng lồ công nghệ Mỹ ở thị trường tỷ dân thứ 2 thế giới, một thị trường mà được họ coi như động lực tăng trưởng chính trong tương lai, một thị trường mà họ đã cố gắng hết sức để đạt được những thành tựu khác nhau.

Neil Shah, chuyên gia nghiên cứu tại Counterpoint Research, nhận định: "Việc cấm các ứng dụng Trung Quốc để lại một khoảng trống lớn cần được lấp đầy. Nó mang lại cơ hội cho những doanh nghiệp công nghệ đình đám của Mỹ và những quốc gia khác mở rộng thị phần. Ví dụ, Ấn Độ cấm TikTok thì đó là cơ hội cho Instagram Reels".

Những phản ứng gay gắt của Ấn Độ với công nghệ Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh Mỹ liên tiếp gây áp lực lên các gã khổng lồ ở nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Vào tháng 8, Tổng thống Donald Trump đã ban hạnh lệnh cấm giao dịch với Tencent và ByteDance, chủ sở hữu của TikTok. Đầu năm, Washington cũng đã sửa đổi một quy tắc nhằm chặn Huawei tiếp cận với các nguồn cung bán dẫn quan trọng.

Theo ông Prakash, cả Ấn Độ và Mỹ đều nhận thấy những lợi ích. Thủ tướng Modi thì theo đuổi tự lực, từ quốc phòng tới thương mại điện tử. Ông Modi không muốn Ấn Độ phụ thuộc vào bất cứ quốc gia nào hay bất cứ thứ gì từ nước ngoài. Và trong khi Ấn Độ xây dựng ngành công nghiệp phần mềm nội địa của riêng mình thì nước này lại đang tụt hậu về phần cứng, chẳng hạn như chip.

"Trong khi đó, các công ty Mỹ đang tìm kiếm một miền đất mới để xây dựng phần cứng cũng như một thị trường tiềm năng mà các sản phẩm của họ có thể tiếp cận. Đây đúng là bước đi mà đôi bên cùng có lợi", Prakash nói.

Thung lũng Silicon đặt cược vào Ấn Độ

Những gã khổng lồ công nghệ của Thung lũng Silicon đang tìm cách mở rộng sự hiện diện của họ ở Ấn Độ. Apple hiện nay chỉ chiếm 1% thị phần tại quốc gia này. Tuy nhiên, Táo khuyết đang bắt đầu bán iPhone XR được lắp ráp tại Ấn Độ ở quốc gia này vào năm ngoái. Họ cũng "háo hức" về việc mở cửa hàng bán lẻ đầu tiên ở Ấn Độ.

Theo Counterpoint Research, thị trường điện thoại thông minh của Ấn Độ đang bị Xiaomi và Samsung thống trị với hơn 50% thị phần. Tuy nhiên, bức tranh có thể sắp khác. Counterpoint cho biết Apple không chỉ coi Ấn Độ là một thị trường trọng điểm cho nhu cầu điện thoại thông minh của mình mà còn là địa điểm sản xuất khi họ muốn giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.

"Ấn Độ có hơn nửa tỷ người dùng điện thoại thông minh và là thị trường smartphone lớn thứ 2 thế giới. Khi người tiêu dùng đổi điện thoại, họ sẽ có xu hướng đổi sang những máy tốt hơn và đó là cơ hội cho Apple", Neil Shah của Counterpoint nhận định.

Trong khi đó, với những gì đang diễn ra, tâm lý chống Trung Quốc đang nổi lên ở Ấn Độ và nó có thể mang lại lợi ích cho Táo khuyết ở phân khúc cao cấp.

Tại Ấn Độ, người dân rất quen thuộc với Facebook cùng nền tảng nhắn tin WhatsApp, Android và Youtube của Google. Cả hai gã khổng lồ này gần đây đã đầu tư chung hơn 10 tỷ USD vào công ty Jio Platforms của Ấn Độ. Một số thương hiệu của nó, bao gồm cả mảng kinh doanh viễn thông Reliance Jio, đang phát triển mạnh mẽ tại quốc gia hơn 1 tỷ dân này.

Khoản đầu tư này được coi là một cách để cả 2 gã khổng lồ công nghệ này nâng cao vị thế ở Ấn Độ. Trong khi đó, không giống như Apple, cả Google và Facebook đều bị Bắc Kinh cấm cửa, điều khiến họ đặt toàn bộ cược vào thị trường Ấn Độ với nhiều nét tương đồng so với Trung Quốc, nhất là về quy mô thị trường.