Cần 'mạnh tay' xử lý hành vi thao túng thị trường chứng khoán

Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) Vũ Thị Chân Phương khẳng định khi trao đổi với phóng viên TBTCVN về công tác thanh tra, giám sát trên TTCK.

* PV: Thưa bà, TTCK diễn biến tích cực từ đầu năm tới nay. Xin bà cho biết, những kết quả đạt được trong công tác thanh tra từ đầu năm tới nay?

- Bà Vũ Thị Chân Phương: TTCK trong 9 tháng năm 2017 có nhiều diễn biến tích cực. Cùng với sự phát triển của thị trường, UBCKNN cũng đẩy mạnh thanh tra giám sát các hoạt động trên thị trường, tích cực tuyên truyền nâng cao ý thức tuân thủ của tổ chức, cá nhân tham gia thị trường, phát hiện và xử lý nghiêm minh vi phạm.

Trên cơ sở kết quả thanh tra, kiểm tra, giám sát thường xuyên, trong 9 tháng năm 2017, UBCKNN đã xử phạt hành chính 180 trường hợp với tổng số tiền phạt 11,2 tỷ đồng. UBCKNN tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Bộ Công an, công an các tỉnh/thành, chuyển một số vụ việc sang cơ quan công an để điều tra, xác minh, làm rõ việc tuân thủ pháp luật của tổ chức, cá nhân có liên quan; trao đổi thông tin với cơ quan công an, cơ quan thuế để nắm tình hình hoạt động của các công ty đại chúng nhằm tăng cường quản lý giám sát, phòng ngừa và xử lý vi phạm pháp luật.

Bà Vũ Thị Chân Phương

* PV: Từ ngày 1/1/2018, Bộ luật Hình sự 2015 (BLHS 2015), trong đó có quy định chi tiết hơn về tội danh thao túng trên TTCK sẽ có hiệu lực. Như vậy, chế tài xử lý đối với các hành vi thao túng liệu đã đủ tính răn đe chưa, thưa bà?

- Bà Vũ Thị Chân Phương: Để đảm bảo cho TTCK hoạt động công khai, minh bạch, thì việc xem xét xử lý hành vi thao túng thị trường cả về hành chính cũng như hình sự là cần thiết để tạo ra kỷ luật, kỷ cương cho thị trường.

Nghị định số 108/2013/NĐ-CP thay thế Nghị định số 85/2010/NĐ-CP đã tăng mạnh mức xử phạt hành chính đối với đối tượng có hành vi thao túng, theo đó tổ chức vi phạm bị xử phạt từ 1 - 1,2 tỷ đồng, cá nhân vi phạm bị xử phạt từ 500 - 600 triệu đồng, ngoài ra bị buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được từ hành vi vi phạm.

Trường hợp tổ chức kinh doanh chứng khoán có hành vi này thì còn có thể bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là đình chỉ hoạt động kinh doanh, dịch vụ chứng khoán trong thời hạn từ 1 - 3 tháng; nếu là người hành nghề chứng khoán thì bị xử phạt bổ sung là tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề trong thời hạn từ 1 - 3 tháng. Khi xem xét tính các khoản thu trái pháp luật, nếu xét thấy giá trị khoản thu trái pháp luật hoặc mức độ gây thiệt hại đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, UBCKNN sẽ chuyển hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền xem xét để xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.

BLHS 2015 đã sửa đổi tội danh về thao túng, quy định rõ các hành vi được coi là thao túng TTCK, quy định yếu tố định tội mang tính định lượng (thu lợi bất chính từ 500 triệu đồng hoặc gây thiệt hại cho nhà đầu tư từ 1 tỷ đồng trở lên), tạo thuận lợi cho việc áp dụng, xử lý nghiêm các hành vi thao túng trên thị trường.

Theo quy định tại Điều 211 BLHS 2015, đối tượng là cá nhân phạm tội bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến tối đa 4 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến tối đa 7 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50-250 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Không chỉ các cá nhân vi phạm đối mặt với chế tài hình sự, một quy định mới nữa cũng lần đầu tiên được bổ sung vào BLHS 2015 là việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân, theo đó pháp nhân có hành vi thao túng sẽ bị phạt tiền từ 2 tỷ đồng đến tối đa 10 tỷ đồng.

Ngoài ra, pháp nhân còn có thể bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỷ đồng, áp dụng chế tài xử lý mạnh như: Cấm kinh doanh, cấm hoạt động, cấm huy động vốn; đình chỉ vĩnh viễn toàn bộ hoạt động nếu được thành lập chỉ để thực hiện các hành vi tội phạm.

* PV: TTCK đang chuyển sang một giai đoạn phát triển mới với sự ra đời của thị trường chứng khoán phái sinh (TTCKPS)... Xin bà cho biết, UBCKNN sẽ có những giải pháp gì để đáp ứng được yêu cầu thực tế phát triển của thị trường, răn đe phòng ngừa các hành vi thao túng thị trường?

- Bà Vũ Thị Chân Phương: UBCKNN sẽ tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý hỗ trợ hoạt động giám sát, phát hiện, xử lý vi phạm, nhất là các hành vi mang tính lạm dụng thị trường như hành vi thao túng, nội gián.

Về giám sát, UBCKNN đã trình Bộ Tài chính ban hành Quyết định số 1520/QĐ-BTC ngày 2/8/2017 về tổ chức công tác giám sát hoạt động giao dịch trên TTCKPS để kịp thời thực hiện các hoạt động giám sát đối với TTCKPS đã đi vào hoạt động. Đồng thời, Thông tư 115/2017/TT-BTC thay thế Thông tư số 13/2013/TT-BTC về giám sát giao dịch chứng khoán trên TTCK cũng đã được ban hành, trong đó: Bổ sung chủ thể, đối tượng và hoạt động giám sát liên quan đến TTCKPS...

Về chế tài xử lý hành chính, UBCKNN đã trình Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành Nghị định 145/2016/NĐ-CP sửa đổi bổ sung các chế tài xử phạt để xử lý các hành vi vi phạm mới như: Vi phạm quy định về CKPS và TTCKPS, sửa đổi các hành vi phù hợp với quy định tại Bộ luật Hình sự 2015...; đồng thời trình Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 36/2017/TT-BTC sửa đổi Thông tư 213/2013/TT-BTC hướng dẫn thi hành xử phạt trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK. Bên cạnh đó, UBCKNN đã xây dựng Quy chế phối hợp với Tổng cục Thuế để chia sẻ thông tin trong quản lý giám sát hoạt động công ty đại chúng, tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch trên thị trường.

Hiện nay, UBCKNN đang đề xuất xây dựng Luật Chứng khoán (sửa đổi), trong đó, dự kiến đề xuất bổ sung thẩm quyền thu thập thông tin từ cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm làm rõ mối liên hệ, dòng tiền của các đối tượng nghi vấn, làm cơ sở xác định và xử lý vi phạm thao túng, nội gián; sửa đổi bổ sung các quy định về hoạt động giám sát các đối tượng, hoạt động trên TTCK nhằm tăng cường năng lực thanh tra giám sát và cưỡng chế thực thi cho cơ quan quản lý, đáp ứng yêu cầu quản lý giám sát đối với sự phát triển của TTCK trong thời gian tới.

Cùng với hoàn thiện cơ chế chính sách và khung pháp lý, UBCKNN sẽ tiếp tục tăng cường công tác giám sát từ các Sở Giao dịch chứng khoán, từ các tổ chức kinh doanh chứng khoán để giám sát chặt chẽ đến từng tài khoản của nhà đầu tư để kịp thời phát hiện các giao dịch cổ phiếu có dấu hiệu bất thường; tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra làm rõ vi phạm và xử phạt nghiêm các vi phạm trên thị trường. Trên cơ sở Bộ luật hình sự và thông tư liên tịch giữa Bộ Tài chính, Bộ Công an về phối hợp xử lý vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán, UBCKNN sẽ phối hợp để xử lý các vụ trọng điểm, tăng cường tính minh bạch trên TTCK.

* PV: Xin cảm ơn bà!