“Cắt” margin cho NĐT nước ngoài có đáng lo ngại?

Mới đây, một số công ty chứng khoán đã thông báo kể từ ngày 1/7/2016 sẽ ngừng mở mới tài khoản giao dịch ký quỹ cho nhà đầu tư nước ngoài theo quy định tại Thông tư 203 (NĐT nước ngoài không được phép thực hiện giao dịch ký quỹ).

Đối với các nhà đầu tư nước ngoài đã có tài khoản giao dịch ký quỹ thì sẽ bị khóa chiều mua chứng khoán ký quỹ, chỉ mở chiều bán chứng khoán để NĐT nước ngoài bán chứng khoán trả nợ cho công ty chứng khoán. Đồng thời, CTCK cũng thông báo ngừng giải ngân mới cho các giao dịch trên tài khoản ký quỹ của NĐT nước ngoài.

Trên thực tế, trước khi có quy định tại thông tư 203, UBCKNN đã luôn chỉ đạo các CTCK không cho vay margin đối với NĐT nước ngoài và hầu hết các CTCK đều chấp hành. Tuy vậy, mọi việc mới chỉ dừng ở sự chỉ đạo mà chưa có văn bản pháp lý chính thức về vấn đề này.

Theo CTCK HSC, chỉ đạo của UBCKNN về việc không cấp margin cho NĐT nước ngoài xuất phát từ chính sách quản lý ngoại hối của NHNN, trong đó quy định rất chặt đối với hoạt động vay nợ của NĐT nước ngoài vì bất kỳ mục đích gì. Như vậy, cho đến nay UBCKNN vẫn đang thực thi quy định của NHNN và UBCKNN chỉ đơn giản là tự đưa ra quy định của riêng mình về vấn đề này nhằm cụ thể hóa hơn nữa các quy định.

Hầu hết, các CTCK lớn vẫn thực thi việc không cho vay margin đối với NĐT nước ngoài một cách nghiêm chỉnh. Tuy nhiên có thể vẫn có một số công ty chứng khoán nhỏ vẫn cho vay margin đối với khách hàng cá nhân nước ngoài nhưng rõ ràng quy mô cho vay sẽ là không lớn.

Thống kê trên TTCK Việt Nam, NĐT nước ngoài hiện đóng góp 12-15% GTGD bình quân với khoảng 95% là khách hàng tổ chức, vốn là đối tượng không được vay margin. HSC ước tính chỉ còn khoảng 0,6%- 0,8% GTGD bình quân là xuất phát từ NĐT cá nhân nước ngoài và có lẽ chỉ có một phần rất nhỏ trong số này có vay margin.

Thận trọng khi “cắt” margin cho NĐT nước ngoài

Trong và tháng gần đây, mức độ cho vay margin đã tăng rất mạnh và đang ở mức cao nhất từ trước tới nay. Theo ước tính của HSC, lượng margin trên thị trường hiện vào khoảng 21- 23 nghìn tỷ đồng (trên 1 tỷ USD) và tập trung chủ yếu vào các mã Bluechip do quy định về cho vay margin với những mã có thanh khoản thấp đã được thắt chặt. Điều này tạo ra rủi ro ngắn hạn đối với thị trường vì tâm lý chung trở nên thận trọng hơn.

Trước đây những câu chuyện hạn chế cho vay margin thường ảnh hưởng đến tâm lý chung trên thị trường và trở thành cơ hội để NĐT nhân đó bán ra sau một thời gian dài tăng.

Như vậy mặc dù tác động thực tế từ thông tư 203 không lớn nhưng quy định mới vẫn có thể là cơ sở để NĐT bán ra do tâm lý lo ngại.