Toyota - Công ty lớn nhất châu Á khởi tổ với nghề mộc như thế nào?

Các thương hiệu ‘made in Japan’ từ lâu đã trở thành cam kết chất lượng trong suy nghĩ của bất cứ người tiêu dùng khó tính nào. Chỉ nói riêng về hàng điện tử và ô tô, thì có lẽ đất nước mặt trời mọc xứng danh là thiên đường bậc nhất thế giới.

Thêm một tin vui cho Nhật Bản khi mới đây, Toyota - Tập đoàn ô tô lớn nhất nước này đã chính thức vượt mặt Samsung ở quốc gia láng giềng Hàn Quốc khi trở thành công ty lớn nhất châu Á tính theo giá cổ phiếu với tổng giá trị lên tới 22.230 tỷ Yen (~217 tỷ USD - ngày 16-5-2013).

Trong câu chuyện về sự lớn mạnh của hãng xe hơi lớn nhất thế giới và hiện đang là công ty lớn nhất châu Á không thể không nhắc đến những nhà sáng lập của Tập đoàn này – cha con Sakichi & Kiichiro Toyoda.

Nghề mộc là tổ nghiệp

Ngày nay, nói đến cái tên Toyota là người ta nghĩ ngay đến ôtô. Thế nhưng, ông tổ Sakichi Toyoda lại bắt đầu với nghề mộc và là người phát minh ra chiếc máy dệt hiện đại đầu tiên của Nhật Bản.

Sakichi Toyoda sinh năm 1867 tại một làng nhỏ tại tỉnh Yamaguchi. Quê ông Sakichi Toyoda là một làng nghề dệt vải truyền thống, bố ông là một thợ mộc khéo léo còn mẹ ông ở nhà dệt vải.

Những năm cuối của thế kỷ XIX, kinh tế Nhật Bản bùng nổ dưới sự lãnh đạo của Thiên hoàng minh trị. Làn sóng công nghiệp hóa từ phương Tây với sự ra đời của nhiều nhà máy, công xưởng lớn đã khiến cho nhiều làng quê nghèo như quê Sakichi càng khó khăn hơn.

Thương người mẹ già vất vả, cộng với lòng tự hào dân tộc sâu sắc, Sakichi nung nấu ý thức người Nhật Bản cũng sẽ phát minh ra được nhiều thứ. Và chiếc máy dệt đầu tiên do Sakichi Toyoda phát minh thành công năm 1890 đã chứng minh điều đó.

Năm 1897, sau rất nhiều thí nghiệm và nghiên cứu, Sakichi Toyoda lại gây bất ngờ với sản phẩm máy dệt động lực bằng gỗ nhưng chạy bằng năng lượng hơi nước. Với loại máy dệt động lực này, năng suất dệt đã tăng gấp nhiều lần.

Xưởng chế tạo máy dệt Toyoda của Sakichi Toyoda chính thức trở thành nhà máy. Sau đó ông còn xây thêm một nhà máy sản xuất máy dệt nữa tại Nagoya. Tại đây, ông cũng đặt trung tâm chuyên nghiên cứu phát triển máy dệt.

Những thành công rất khả quan với máy dệt động lực càng kích thích khả năng làm việc và sáng tạo không ngừng của Sakichi Toyoda.

Cha truyền, con nối

Bước vào đầu thế kỷ XX, kỹ thuật phương Tây phát triển, chính ông Sakicho đã hướng cậu con trai Kiichiro Toyoda (sinh năm 1897) theo học ngành cơ khí chế tạo máy tại trường đại học Tokyo.

Sự sáng suốt trong tầm nhìn và chiến lược của ông Sakichi từ lúc này trở thành nền tảng quyết định cho sự chuyển hướng của công ty về sau do con trai ông hoàn thành. Trong phòng truyền thống của tập đoàn Toyota, cái tên Sakichi Toyoda - người đầu tiên lập ra tập đoàn này luôn được đặt ở vị trí trang trọng nhất.

Năm 1924, nhờ những kiến thức học được và nghiên cứu tìm tòi, hai cha con Sakichi - Kiichiro đã chế tạo ra chiếc máy dệt tự động hiệu quả và rẻ hơn máy gỗ cùng loại thời đó. 5 năm sau, cha con Toyoda đã bán bằng sáng chế chiếc máy này cho công ty Anh quốc Platt Brother và thu về 100.000 bảng Anh.

Liên quan đến máy dệt, Sakichi Toyoda đã có hơn 100 bằng sáng chế phát minh được công nhận.

Sang trang huy hoàng

Để bù lấp những khiếm khuyết của mình về kỹ thuật cơ bản, Sakichi Toyoda thường xuyên đi khảo sát thị trường ở châu Âu và Mỹ.

Trong một lần sang Mỹ để tìm hiểu thông tin cho dự án máy dệt tự động mà ông đang nghiên cứu, tình cờ, Sakichi Toyoda nhận thấy ôtô đã xuất hiện ở Mỹ khá nhiều mà Nhật Bản chưa có. Sau đó, khi biết tin nhà nước Nhật Bản phải nhập 800 ôtô của hãng Ford thì một lần nữa lòng tự ái dân tộc của Sakichi Toyoda lại nổi lên.

Sakichi Toyoda đã đồng ý dành rất nhiều tiền để cho con trai lập một trung tâm nghiên cứu về ôtô bên cạnh trung tâm nghiên cứu về máy dệt do ông điều hành.

Rút kinh nghiệm từ bản thân khi phải tự mày mò sáng chế chiếc máy dệt đầu tiên, Sakichi Toyoda đã khuyên con trai sang phương Tây để tìm hiểu và nắm bắt công nghệ sản xuất ôtô. 

Sau đó, Kiichiro Toyoda sang Mỹ để nghiên cứu kỹ thuật sản xuất Mỹ. Không phụ lòng cha, Kiichiro Toyoda đã tìm mọi cách để tìm hiểu công nghệ sản xuất xe hơi.

Sau những chuyến đi sang các nước phương Tây, hai cha con nhà Toyoda đã nhìn ra sự phát triển của nền công nghiệp ô tô ở những cái nôi của nền công nghiệp thế giới. Nhiều động cơ ôtô được cha con Toyoda mua về để tháo ra rồi lắp ráp lại nhằm tìm hiểu kỹ càng từng chi tiết. Quan điểm của Sakichi Toyoda là phải biết họ làm ôtô như thế nào rồi mình sẽ tìm cách để làm tốt hơn.

Từ những năm đầu 1930, với một quyết tâm và sự cần mẫn, cha con Toyoda đã âm thầm chuẩn bị cho dây chuyền sản xuất ôtô đầu tiên của Nhật Bản.

Sau khi cha mình qua đời, ông Kiichiro mua một chiếc Chevrolet mới và đưa vào một số kỹ sư hàng đầu của Nhật Bản để tháo rời và lắp ráp lại. Đến năm 1934, Kiichiro và nhóm của ông đã thiết kế và xây dựng động cơ chạy bằng xăng đầu tiên của họ. 

Năm 1935 ông xây dựng nguyên mẫu cho chiếc xe đầu tiên, chính là chiếc Toyota A1 sau này – mô hình khởi thủy của tập đoàn khi tiến vào kỷ nguyên mới trong ngành công nghiệp ô tô.

Kiichiro đã đổi tên công ty từ “Toyoda” sang “Toyota“ vì cho rằng cái tên mới dễ gọi hơn. Tháng 7- 1935, xe Toyota chính thức được sản xuất.

Năm 1937, Công ty Toyota Motor được thành lập, Kiichiro Toyoda giữ vai trò Phó chủ tịch. 4 năm sau, ông trở thành chủ tịch công ty.

Logo của Toyota hiện đã có mặt tại hơn 160 quốc gia trên thế giới.

Sau hơn 75 năm ra đời và phát triển, Toyota hiện là tập đoàn ô tô lớn nhất thế giới, công ty lớn nhất châu Á với doanh thu năm 2012 đạt hơn 200 tỷ USD, lợi nhuận ròng hơn 13 tỷ USD (tăng gần gấp 3 lần so với năm 2011). 

Chi nhánh và đại lý Toyota đã có mặt tại hơn 160 quốc gia với số nhân viên lên đến 300.000 người.

Cổ phiếu của Toyota đang được niêm yết tại 3 Sở giao dịch chứng khoán Tokyo, New York và London với giá 6.450 Yen (ngày 16-5-2013), tăng gần gấp đôi mức 3.165 Yen của một năm trước, đưa tập đoàn này trở thành công ty lớn nhất châu Á tính theo giá cổ phiếu với tổng giá trị lên tới 22.230 tỷ Yen (~217 tỷ USD).

Xem thêm: Lịch sử 75 năm phát triển của Tập đoàn Toyota.

Bạch Dương