Câu nói quen thuộc hành khách nghe được khi đi máy bay hóa ra "không đơn giản" như vậy: Chỉ một sơ xuất cũng có thể biến thành thảm họa

Trang Simple Flying, chuyên trang về lĩnh vực vận tải hàng không, đã trích dẫn một số thông tin từ Cục quản lý Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) để lí giải một số vấn đề liên quan đến trọng lượng mà máy bay có thể đem theo mỗi khi cất cánh.

Theo đó, có thể mọi người đều đã từng nghe đến thuật ngữ "Trọng lượng và Cân bằng" trước đây và chúng thường được nhắc đến cùng nhau, không thể tách rời. Có nhiều con số cần thiết về trọng lượng mà tổ bay phải biết để thực hiện chuyến bay an toàn. Tổng trọng lượng của một chiếc máy bay chở đầy phải được cân bằng để ngăn ngừa sự cố.

Một vài trong số những chỉ số đáng lưu ý là "Tải trọng rỗng cơ bản" (tức là trọng lượng của bản thân chiếc máy bay), "Trọng lượng nhiên liệu bằng không" (dùng để chỉ một chiếc máy bay chỉ chở đầy hành khách và hàng hóa), trọng lượng cất cánh và trọng lượng hạ cánh.

Máy bay càng nặng thì đường băng càng dài

Máy bay, hàng hóa, hành khách và nhiên liệu trên máy bay đều quyết định trọng lượng cất cánh của máy bay. Máy bay càng nặng thì đường băng càng phải dài để tạo ra lực nâng đủ lớn. Nếu hành khách đã từng đi trên một chuyến bay đường dài, họ có thể nhận thấy rằng dường như phải mất rất nhiều thời gian trước khi máy bay cất cánh. Điều này chủ yếu là do máy bay mang theo nhiều nhiên liệu và do đó nặng hơn nhiều so với chuyến bay ngắn hơn.

Khi hành khách kiểm tra hành lý tại sân bay, các nhân viên hàng không sẽ luôn cân hành lý và sẽ tính phí trong trường hợp trọng lượng hành lí vượt quá giới hạn cho phép. Mặc dù điều này có thể gây khó chịu nhưng điều quan trọng nhất là hãng hàng không phải biết máy bay sẽ nặng bao nhiêu. Mặc dù đã có những cuộc thảo luận về việc cân hành khách và bắt những người nặng cân hơn phải trả nhiều tiền hơn nhưng điều này vẫn chưa có hãng nào thực hiện.

Các hãng hàng không ước tính cân nặng của hành khách dựa trên giới tính và độ tuổi

Thay vì cân hành khách, các hãng hàng không sử dụng một phép tính cố định để ước tính trọng lượng của nam, nữ, trẻ em và tất cả hành lý xách tay của họ. Ví dụ dưới đây là cân nặng của hành khách Mỹ được FAA ước tính:

• Nam: 86 kg vào mùa hè và 88 kg vào mùa đông.
• Nữ: 81 kg vào mùa hè và 83 kg vào mùa đông.
• Trẻ em: Từ 2-12 tuổi: 37 kg vào mùa hè và 39kg vào mùa đông

Con số này cao hơn vào mùa đông vì đây là thời điểm mọi người có xu hướng ăn nhiều hơn và tập thể dục ít hơn.

Cân bằng và trọng tâm

Việc chất hàng hóa không đúng cách hoặc có quá nhiều người ngồi ở một khu vực trên máy bay có thể ảnh hưởng đến khả năng vận hành và hoạt động của máy bay. Ngay cả khi phi công đã lái một chiếc máy bay hàng trăm lần, việc phân bổ trọng lượng không đồng đều có thể khiến máy bay bị rơi. Vì lý do này, quân đội và một số hãng hàng không có thể cần đến chuyên gia quản lý tải trọng để đảm bảo trọng lượng được phân bổ đều và hàng hóa không bị xê dịch trong suốt chuyến bay.

Đây là công việc khá phức tạp khi người quản lý tải trọng phải tính toán và lập kế hoạch sắp xếp hàng hóa và hành khách để giữ cho máy bay nằm trong giới hạn trọng tâm cho phép trong suốt chuyến bay. Họ phải đảm bảo hàng hóa được đặt đúng cách, đề phòng tình trạng quá tải ở các phần nhạy cảm của khung máy bay và sàn chở hàng.

Bên cạnh đó, trước mỗi chuyến bay, tiếp viên hàng không thường nhắc nhở hành khách ngồi yên tại chỗ, thắt chặt dây an toàn cũng một phần để tránh trọng lượng trong khoang hành khách thay đổi, dẫn tới bị mất cân đối trong lúc cất cánh và hạ cánh. Trong một số trường hợp, ngay cả khi khách đã ổn định, tiếp viên hàng không vẫn có thể yêu cầu hành khách chuyển chỗ ngồi để đảm bảo trọng lượng được phân bổ đều trên toàn bộ máy bay.

Tai nạn do mất cân bằng trọng lượng đã từng xảy ra trong một trường hợp hi hữu.

Vào ngày 29/4/2013, một máy bay chở hàng Boeing 747-400 đã gặp sự cố khi vận chuyển hàng hóa giữa Afghanistan và Dubai. Sau khi dừng tiếp nhiên liệu tại sân bay Bagram, máy bay cất cánh đi Dubai. Tuy nhiên, trong quá trình cất cánh, một số lô hàng bị trôi về phía đuôi máy bay, ảnh hưởng nghiêm trọng đến trọng tâm của nó. Trọng lượng đột ngột dồn về đằng sau khiến máy bay bị mất thăng bằng. Các phi công đã tìm mọi cách để cứu vãn tình hình nhưng không thể. Cuối cùng, tất cả 7 người trên máy bay đều thiệt mạng khi máy bay rơi gây ra vụ nổ thảm khốc.

Tham khảo Simple Flying