[Chân dung doanh nghiệp] Một thời vang bóng, TIE đang “đi” đâu?

Một thời vang bóng

Tiền thân của TIE là Công ty Sản xuất Kinh doanh Xuất nhập khẩu Quận 10, được thành lập từ tháng 9/1990. Năm 2004, CTCP TIE ra đời từ việc cổ phần hóa Doanh nghiệp Nhà nước nói trên, có vốn điều lệ 87 tỷ đồng, cổ đông Nhà nước nắm giữ 70% vốn điều lệ.

Sau 2 năm hoạt động dưới mô hình CTCP, TIE đã chia cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 10% nâng vốn điều lệ từ 87 tỷ đồng lên gần 95,7 tỷ đồng, giữ mức vốn này cho đến thời điểm hiện tại.

Năm 2009, cổ phiếu TIE niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh với giá tham chiếu 34.000 đồng/cổ phiếu.

TIE có ngành nghề kinh doanh thiết kế sản xuất, gia công lắp ráp và kinh doanh các mặt hàng điện tử dân dụng; cho thuê nhà xưởng, kho bãi; đại lý ký gửi hàng hóa; tư vấn và thiết kế phần mềm máy tính cũng như mạng máy tính.

Năm 1994, TIE hợp tác liên doanh với đối tác Samsung Electronics Co. Ltd (Hàn Quốc) để thành lập liên doanh Công ty Điện tử Samsung Vina (Samsung Vina), được xem là bước ngoặt phát triển của TIE. Trong nhiều báo cáo qua các năm của TIE cho biết, Samsung Vina đã góp phần mang lại hiệu quả khá lớn cho TIE.

Ngoài ra, từ năm 2008, TIE trở thành nhà phân phối chính thức các mặt hàng IT PHILIPS tại Việt Nam và trở thành Trung tâm Bảo hành Ủy quyền chính thức của CASIO tại Việt Nam.

Trong nhiều năm liền từ năm 2007 đến 2012, TIE đảm bảo cổ tức bằng tiền cho cổ đông ở mức 15%, ngoại trừ năm 2007 cổ tức 20%, năm 2008 là 12% và năm 2011 là 14%.

Cổ đông của TIE từng đánh giá TIE có nhiều thế mạnh như giá trị sổ sách của cổ phiếu cao, lợi thế về bất động sản nhiều tại TP. Hồ Chí Minh, Phú Quốc, Bình Dương; hơn 25 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất và thương mại, có giá trị thương hiệu.

Tuy nhiên, từ sau khi TIE thoái vốn khỏi Samsung Vina và liên tiếp đem các bất động sản đắc địa hợp tác kinh doanh/chuyển nhượng cho đối tác, hoạt động của TIE bắt đầu lao dốc.

“Chuyển nhượng” một loạt tài sản có giá trị

Ngày 20/09/2018, Hội đồng quản trị của CTCP TIE (mã TIE) quyết nghị thông qua chủ trương chuyển nhượng quyền sử dụng đất thuộc sở hữu của TIE tại Bình Dương với giá trị chuyển nhượng không thấp hơn 4 lần giá trị sổ sách ghi nhận trong Báo cáo tài chính gần nhất.

Lô đất tại Bình Dương nói trên có thể là 1 trong 2 lô đất cuối cùng thuộc sở hữu của TIE được chuyển nhượng. Bởi trước đó, trả lời cổ đông tại kỳ họp thường niên tổ chức hồi tháng 8/2018 về việc TIE còn quyền sử dụng các khu đất nào sau thương vụ chuyển nhượng quyền sử dụng đất 3.755,4m² tại Phú Quốc (giá chuyển nhượng 43 tỷ đồng), lãnh đạo TIE cho biết, TIE còn quyền sử dụng khoảng 38.000m² đất tại Bình Dương.

Thuyết minh báo cáo tài chính cuối quý III cho biết, TIE có quyền sử dụng đất tại số 249 đường Nguyễn Trung Trực, Thị trấn Dương Đông, huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang với tổng diện tích 173,3m2 và Quyền sử dụng đất đối với 38.887,9m² đất tại Bình Chuẩn, huyện Thuận An, Bình Dương có giá trị 11,9 tỷ đồng (bất động sản đầu tư).

Ngoài 3 lô đất nói trên, TIE từng sở hữu rất nhiều đất đai có giá trị nằm ở TP. Hồ Chí Minh, Phú Quốc.

Cụ thể, lô đất 376 Điện Biên Phủ, Q. 10 có diện tích 1.110m², hợp tác kinh doanh với Eximland để đầu tư cao ốc văn phòng TIE. Tuổi thọ dự án 49 năm. Theo kế hoạch năm 2010 sẽ khởi công và hoàn thiện trong 2 năm. Tuy nhiên, tại Đại hội thường niên đầu năm 2016, lãnh đạo TIE cho biết Công ty đã thoái vốn khỏi dự án khu đất 376 Điện Biên Phủ giúp TIE ghi nhận lợi nhuận chênh lệch khoảng 500 triệu đồng.

Báo cáo tài chính năm 2015 cho biết, TIE đã thoái vốn khỏi liên doanh CTCP Đầu tư TIE – EXIM, giá gốc đầu tư vào liên doanh này của TIE là 10,44 tỷ đồng.

Lô đất tại số 17 đường Trần Hưng Đạo, KP.7, thị trấn Dương Đông, Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang có diện tích 4.506,2m², thời hạn sử dụng 50 năm (đến tháng 12/2057): Năm 2015, TIE đem lô đất góp vốn vào liên doanh Tiến Đạt – TIE, với tỷ lệ vốn góp 20%, tương đương 8,4 tỷ đồng. Đồng thời, TIE ghi nhận thu nhập giá trị gần 17,5 tỷ đồng từ việc chuyển nhượng quyền sử dụng 4.506,2m² đất nói trên cho Tiến Đạt – TIE (báo cáo tài chính 2015 cho biết, TIE chuyển nhượng 4.506,2m² cho Tiến Đạt – TIE giá 24,54 tỷ đồng).

Hiện tại, TIE vẫn còn 20% vốn góp tại Tiến Đạt – TIE, ghi nhận giá trị hợp lý sụt giảm nhẹ so với giá gốc 8,4 tỷ đồng.

Lô đất 52 Thành Thái, Q.10, TP. Hồ Chí Minh có diện tích 5.700m²: Năm 2015, TIE đã đem góp vốn hợp tác với CTCP Ngôi nhà Mega để đầu tư xây dựng khu phức hợp theo thỏa thuận hợp tác ngày 30/01/2015. Giá trị vốn góp của TIE trong Mega – TIE là 54,6 tỷ đồng, tương đương 26% vốn điều lệ. Tuy nhiên, TIE đã thực góp 36 tỷ đồng, tương đương 17,14% vốn của Mega - TIE. Tháng 4/2017, TIE đã chuyển nhượng toàn bộ vốn thực góp của mình ở Mega TIE với giá 36 tỷ đồng theo chủ trương đã được thông qua vào tháng 12/2016.

Trước đó, năm 2015 - 2016, TIE ghi nhận tổng thu nhập 71,6 tỷ đồng từ việc tham gia hợp tác đối tác để đầu tư xây dựng khu phức hợp tại 52 Thành Thái, và 26,2 tỷ đồng từ bán công trình trên đất tại địa chỉ nói trên.Điều này đồng nghĩa, TIE đã chuyển nhượng 5.700m² đất tại 52 Thành Thái, Q.10 bao gồm cả tài sản gắn liền trên đất ghi nhận tổng thu nhập trước thuế gần 140 tỷ đồng.

Năm 2013, TIE chuyển nhượng 20% vốn trong Samsung Vina giá 96,15 tỷ đồng. 20% vốn góp của TIE trong Samsung Vina là góp vốn bằng quyền sử dụng đất 58.200m², tại P. Linh Trung, Q. Thủ Đức với giá trị 3.492.000 USD, năm 1994.

Như vậy, từ năm 2013 – 2015, phần lớn các quyết định chuyển nhượng tài sản, đem tài sản góp vốn đầu tư và các thỏa thuận hợp tác kinh doanh của TIE đã được hình thành khi cổ đông Nhà nước vẫn nắm quyền chi phối. Tháng 3/2016, cổ đông nhà nước - Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn TNHH MTV bắt đầu hành trình thoái toàn bộ vốn góp tại TIE.

TIE đang đi đâu?

Trả lời câu hỏi của cổ đông trong kỳ họp thường niên năm 2017, lãnh đạo TIE thừa nhận các dự án đầu tư vào lĩnh vực bất động sản trong thời gian qua chủ yếu hợp tác kinh doanh tại các khu đất TIE đang thuê của Nhà nước đều không hiệu quả.

Định hướng 2017 TIE sẽ tập trung khai thác các khu đất thuộc quyền sử dụng của TIE như khu đất Bình Dương, Phú Quốc. Tuy nhiên, 2 lô đất được lãnh đạo nhắc đến đã và đang được chuyển nhượng toàn bộ.

Ngành hàng truyền thống của TIE là sản xuất, phân phối các sản phẩm IT, điện tử hiện đang gặp khó khăn, vì trình độ công nghệ thay đổi liên tục, năng lực quản lý còn hạn chế; hoạt động phân phối truyền thống cũng gặp khó do nhiều lý do, đặc biệt là không còn có sự cam kết lâu dài giữa hãng và nhà phân phối.

Chia tay Samsung Vina, cổ đông Nhà nước thoái vốn, ngành hàng truyền thống của TIE gặp khó cùng với “núi tiền” có được từ bán tài sản đất đai có lãi cao so với giá trị sổ sách trước đó. TIE chuyển hướng sang mảng văn phòng phẩm và dự định góp vốn vào công ty hoạt động trong lĩnh vực nghỉ dưỡng, hàng tiêu dùng.

Trong 2 năm 2015 – 2016, TIE đã góp thêm vốn vào Công ty TNHH Vĩnh Tiến – TIE (nay là Công ty TNHH Văn phòng phẩm TIE miền Bắc) tăng tỷ lệ sở hữu từ 49% lên 90% bằng phương pháp cấn trừ công nợ và mua lại cổ phần của các cổ đông không kiểm soát.

Từ năm 2016 đến tháng 6/2018, TIE rót tiền đầu tư tổng 29,2 tỷ đồng để thành lập CTCP Văn Hóa TIE, nắm giữ 43% vốn điều lệ của công ty này. Hiện công ty thành viên này đang hoạt động bị lỗ.