Chỉ 30% tiếp cận được vốn: Vì sao doanh nghiệp, ngân hàng khó gặp nhau?

TS Cấn Văn Lực

Chuyên gia tài chính ngân hàng

291 bài viết

30% doanh nghiệp tư nhân được tiếp cận vốn

Tại Diễn đàn Kinh tế 2017 do VCCI phối hợp với CIEM tổ chức ngày 2/12, một nội dung được đề cập tới khá nhiều đó là vấn đề tiếp cận vốn đối với các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Ông Đậu Anh Tuấn – Trưởng ban pháp chế VCCI cho rằng sức khỏe doanh nghiệp tư nhân có nhiều điều đáng ngại và trục trặc.

Lý giải thêm về nhận định này, ông Tuấn cho biết, bức tranh kinh tế doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam vẫn đáng ngại bởi quy mô đang ngày càng nhỏ đi, hoạt động kém hiệu quả hơn.

"Hiện 58% doanh nghiệp tư nhân không có thu nhập để nộp thuế, tức là chỉ khoảng 42% doanh nghiệp làm ăn có lãi để nộp thuế. Nếu duy trì như này thì rất ngại", ông Tuấn nói.

Ông Tuấn cũng cho biết thêm, theo điều tra của VCCI, cứ 10 đồng xuất khẩu tại Việt Nam thì khối doanh nghiệp hiện nay giảm xuống chưa đến 3 đồng. Nói về nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, ông Tuấn cho hay: Do doanh nghiệp tư nhân nhỏ nên không có lợi thuế về quy mô, công nghệ.

Hơn nữa, các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang gặp nhiều khó khăn trong nguồn lực, nhất là trong lĩnh vực đất đai thì gần như là bất lợi vì họ không có vốn nên khó tiếp cận.

"Điều tra của chúng tôi còn chỉ rõ, tỷ lệ tiếp cận nguồn vốn ngân hàng của doanh nghiệp tư nhân chỉ đạt 30-40%. Nhà nước đang dành nhiều ưu đãi cho các doanh nghiệp lớn. Cần tháo gỡ các cản trở cho các doanh nghiệp nhỏ để họ có cơ hội kinh doanh và có lãi”, ông Tuấn cho biết.

Khó gặp nhau không phải bởi lãi suất?

Một vấn đề đặt ra, đó là muốn phát triển kinh doanh, doanh nghiệp rất cần ngân hàng. Nhưng tại sao nhiều khi doanh nghiệp và ngân hàng lại khó gặp nhau. Đề cập đến vấn đề này, TS. Cấn Văn Lực - Cố vấn cao cấp Chủ tịch HĐQT BIDV cho biết, đúng là vấn đề tiếp cận vốn đang rất bức xúc của nhiều doanh nghiệp.

“Chúng tôi được Ban kinh tế trung ương giao cho thực hiện Sáng kiến Việt Nam và chuẩn bị báo cáo, chúng tôi thấy rằng tiếp cận tài chính đang là 1 trong những điểm nghẽn trong tiếp cận vốn của doanh nghiệp”, ông Lực nói.

Theo ông Lực, câu chuyện bây giờ không phải là vấn đề lãi suất. Lãi suất thực đang cao lên trong thời gian vừa qua nhưng điều này không đáng ngại bằng các chi phí không chính thức và ở đâu đó nó chiếm tới 12% trong chi phí của doanh nghiệp như khâu giao dịch ngân hàng, khâu đất đai…

Một cản trở nữa theo ông Lực đó là cản trở về thủ tục thế chấp và tính chưa minh bạch ở nhiều doanh nghiệp. Thủ tục về tiếp cận cho vay dù có cải tiến nhưng còn nhiều phức tạp đối với doanh nghiệp.

Ngoài ra, theo ông Lực, còn lý do nữa xuất phát từ chính bản thân doanh nghiệp. Trong giai đoạn vừa qua do phải tái cơ cấu nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn còn yếu kém trong tái cơ cấu về kinh doanh, về quản trị và nhân lực đã hạn chế rất nhiều trong việc tiếp cận vốn.

"Xét đến cùng thì thị trường tài chính của chúng ta còn chưa phát triển nên còn loay hoay từ nguồn vốn ngân hàng. Hiện tại đa phần là từ nguồn vốn ngân hàng, 14% cổ phiếu, 9% là trái phiếu và bảo hiểm còn hạn chế rất nhiều. Và đây là điều mà chúng ta cần phải cân bằng hơn trong thời gian sắp tới”, ông Lực nhận định.

Ông Lực cho biết: “Nhiều người hỏi tôi vì sao lãi suất Việt Nam cao hơn so với trong khu vực? Đó là do lạm phát chúng ta rất cao, rủi ro của Việt Nam rất cao thì chi phí lãi suất cũng phải cao. Bên cạnh đó, thị trường chúng ta chưa phát triển nên chi phí giao dịch chưa phát triển nên cao hơn. Ngoài ra những thủ tục rườm ra cũng đẩy chi phí cao hơn”.

Từ thực tế trên, ông Lực rất mong các doanh nghiệp cần chủ động về vốn về lâu về dài. Chúng ta sẵn sàng chơi với thị trường thì phát hành cổ phiếu. Hiện nay, tín dụng thương mại cho phép mua bán chịu cả trong và ngoài nước, doanh nghiệp có thể tìm hiểu để tạo thêm nguồn vốn cho doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh.