Chứng khoán Việt Nam thường biến động ra sao sau những phiên VN-Index giảm trên 4%?

Thị trường chứng khoán Việt Nam vừa trải qua phiên giao dịch đầu tuần (15/4) với áp lực bán dồn dập trên diện rộng. Sắc đỏ áp đảo trên hầu hết các nhóm cổ phiếu, thậm chí có đến gần 160 mã giảm kịch sàn. VN-Index mất gần 60 điểm (-4,7%) trở thành chỉ số giảm mạnh nhất Châu Á ngày 15/4, đồng thời ghi nhận phiên giảm mạnh nhất trong vòng 23 tháng, kể từ ngày 12/5/2022.

Trong quá khứ, chứng khoán Việt Nam từng trải qua nhiều phiên biến động mạnh với mức giảm của VN-Index thậm chí còn sâu hơn phiên 15/4 vừa qua. Từ khi biên độ HoSE trở lại mức +/-7% đầu năm 2013 đến nay, VN-Index đã có 24 lần giảm trên 4% trong một phiên, đa phần tập trung trong giai đoạn 2020-2022, sau khi Covid phủ bóng đen lên thị trường tài chính toàn cầu.

Đáng chú ý, trong 23 lần giảm mạnh trước đó, chứng khoán Việt Nam có xác suất hồi phục sớm tương đối cao. Theo thống kê, VN-Index đã có 15/23 lần tăng điểm trở lại ngay sau phiên giảm hơn 4%, tương ứng xác suất 65%. Nếu xét theo khung thời gian dài hơn, VN-Index cũng có 14/23 lần tăng điểm vào tuần giao dịch (5 phiên) ngay sau phiên giảm mạnh.

Giai đoạn từ 2020 đến giữ năm 2022, với dòng tiền từ làn sóng nhà đầu tư mới không ngừng đổ vào thị trường, VN-Index cho thấy khả năng gượng dậy khá nhanh sau mỗi cú trượt chân. Trong khoảng thời gian này, chỉ số thường bật tăng trở lại khá mạnh trong phiên liền sau và tuần giao dịch ngay sau phiên giảm sâu.

Tình hình đã thay đổi trong nửa cuối năm 2022 khi những sóng gió ập đến với thị trường chứng khoán. VN-Index thậm chí còn giảm hơn 4% trong 2 phiên liên tiếp vào ngày 12-13/5/2022. Trong năm 2023 vừa qua, dù có nhiều biến động khó lường nhưng nhìn chung chứng khoán Việt Nam đều hồi phục khá nhanh sau những phiên giảm mạnh trên 4%.

Cú "trượt chân" được dự báo từ trước?

Nhìn chung, dữ liệu quá khứ chỉ mang tính chất tham khảo do bối cảnh từng thời kỳ khác nhau. Rất khó dự báo chính xác biến động của thị trường chứng khoán trong các phiên tới. Trên thực tế, việc thị trường điều chỉnh ở thời điểm này có lẽ không gây bất ngờ cho giới đầu tư, nhiều chuyên gia cũng đã dự báo trước về điều này. Bất ngờ có chăng là tốc độ giảm có phần hơi sốc.

Trước khi rơi mất 60 điểm phiên vừa qua, VN-Index đã có thời gian khá dài neo quanh vùng đỉnh 19 tháng. Vì thế, áp lực chốt lời mạnh là khó tránh khỏi. Thêm nữa, những luồng thông tin tiêu cực như việc CPI của Mỹ cao hơn dự đoán tháng thứ 3 liên tiếp khiến lộ trình hạ lãi suất của Fed có thể chậm lại; xung đột đẩy thị trường hàng hóa tăng mạnh, gây áp lực lạm phát tiềm ẩn; tỷ giá leo thang tạo ra sức ép trong việc duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng,… cũng tác động đến tâm lý thị trường.

Trong một báo cáo gần đây, Dragon Capital cho rằng chính sách tiền tệ vẫn sẽ tiếp tục được duy trì nới lỏng, tuy nhiên Ngân hàng Nhà nước sẽ cân bằng hơn trong việc ổn định tỷ giá và lãi suất. Sau mức giảm mạnh 70-90 điểm cơ bản từ đầu năm, lãi suất huy động có thể sẽ tăng 30-50 điểm cơ bản trong các tháng tới. Đội ngũ phân tích nhận định đây được coi như một đợt "điều chỉnh lãi suất giữa chu kỳ giảm lãi suất" để giảm bớt áp lực tỷ giá, đội ngũ phân tích dự báo.

Đồng quan điểm, trong một báo cáo đầu tháng 4, SGI Capital cũng nhận định giai đoạn lãi suất và thanh khoản tốt nhất năm đã qua. "Một nhịp điều chỉnh và tích lũy là cần thiết để thị trường tìm lại điểm cân bằng và phân bổ lại dòng tiền hợp lý hơn cho xu hướng tích cực dài hạn cùng đà phục hồi chung của nền kinh tế", báo cáo của quỹ nhấn mạnh.

SGI Capital chỉ ra nhiều áp lực lên dòng tiền trên thị trường chứng khoán như tỷ lệ margin tăng nhanh trong 3 tháng vừa qua; áp lực từ nhà đầu tư nước ngoài liên tục bán ròng; áp lực từ kế hoạch phát hành của nhiều công ty niêm yết trong quý 2 và lượng bán ròng của cổ đông nội bộ cũng tăng lên. Thanh khoản của thị trường gần đây bị thu hút vào một số nhóm cổ phiếu có tính đầu cơ cao và định giá đắt với nguồn cung rất lớn. Do đó, nhu cầu mua đã nhanh chóng được đáp ứng và thị trường tiềm ẩn rủi ro điều chỉnh trong ngắn hạn.

Tương tự, Mirae Asset cho rằng dư địa của xu hướng tăng đã phần nào bị thu hẹp khi VN-Index tiến gần đến mốc 1.300 điểm, tương ứng với mức P/E bình quân của 10 năm gần nhất. CTCK này cũng đánh giá, thị trường chứng khoán đang có rủi ro tiềm ẩn, khi mà bất kỳ giai đoạn điều chỉnh nào trong nhóm ngân hàng có thể gây áp lực giảm điểm cho VN-Index trong tháng 4 do tỷ trọng vốn hóa đáng kể của ngành.

Cũng có góc nhìn thận trọng, chuyên gia chứng khoán Lã Giang Trung đánh giá thị trường chứng khoán có khả năng cao sẽ điều chỉnh 12-15% từ vùng sát 1.300 điểm, trước khi tạo một cái đáy ngắn hạn để tiếp tục đi lên vượt qua đỉnh cũ. Chuyên gia cho biết, thông thường, trong những đợt thị trường uptrend khoảng 5 - 6 tháng sẽ có điều chỉnh, về mặt thời gian thị trường hiện tại cũng vừa đủ. "Đây là sự điều chỉnh lành mạnh của thị trường. Trong giai đoạn uptrend, năm nào cũng có 2 lần điều chỉnh", ông Lã Giang Trung nhận định.