Chuyên gia dạy tiếng Anh ở Việt Nam: "Đừng mặc cảm nếu phát âm chưa chuẩn, tự tin mới là yếu tố quan trọng nhất khi sử dụng tiếng Anh"

Thời gian gần đây trên mạng đang phê phán một giáo viên Việt Nam phát âm tiếng Anh không chính xác thông qua clip chỉ ra những lỗi sai khi phát âm của blogger Dan Hauer. Điều quan trọng hơn, “tai nạn” này lại đang khiến cho nhiều bậc phụ huynh và học sinh lo lắng về việc cho con học tiếng Anh.

Để giúp cho bạn đọc có một cái nhìn bao quát hơn, chúng tôi đã có cuộc nói chuyện với ông Travis Stewart – Giám đốc phát triển kinh doanh của tập đoàn Chungdahm Learning, Giám đốc Trung tâm quản lý và đào tạo giáo viên nước ngoài Công ty CP Anh ngữ Apax (Apax English) - người đã có hơn 2 năm sinh sống và làm việc tại Việt Nam.

Là một chuyên gia, một giáo viên đã có những đóng góp to lớn trong chuỗi trung tâm tiếng Anh Apax tại Việt Nam, ông có thể chia sẻ quan điểm về việc giáo viên Việt Nam dạy tiếng Anh nhưng phát âm lại chưa chuẩn được không?

Khi nói tới tiếng Anh, thực sự cũng không có một quy chuẩn hoàn toàn về phát âm. Tiếng Anh được sử dụng như một công cụ để truyền tải thông điệp hay một ý tưởng cho người nghe có thể hiểu. Chúng ta có thể thấy tiếng Anh được sử dụng rộng rãi ở rất nhiều quốc gia trên thế giới và mặc dù là ngôn ngữ tiếng Anh cơ bản được phổ biến, thì mỗi quốc gia lại có một giọng khác nhau. Ví dụ đơn giản nhất là bạn có thể xem cách nói tiếng Anh của các nước như Anh, Mỹ, Canada và Nam Phi. Họ đều nói tiếng Anh rất trôi chảy, tuy nhiên, họ lại có giọng địa phương đặc trưng mà khi nói chuyện với nhau, họ vẫn có thể trao đổi thông điệp hay ý tưởng với nhau. Và đối với tôi, người Việt Nam nói tiếng Anh cũng không phải một ngoại lệ. Thay vào đó, họ có nét đặc trưng giọng địa phương, nhưng điều đó không có nghĩa là họ không thể giao tiếp một cách chính xác.

Việt Nam là một đất nước có những con người khiến cho bản thân tôi phải trầm trồ. Mặc dù có một vài người cho rằng phát âm của một vài giáo viên Việt Nam dạy tiếng Anh không phải tiếng Anh chuẩn, thì vẫn có thể chỉ ra là không có một chuẩn nào giữa các nước đang nói tiếng Anh là ngôn ngữ mẹ đẻ của họ. Một lần nữa, tôi muốn nhắc lại tiếng Anh là một công cụ truyền tải suy nghĩ, ý tưởng cho người nghe.

Bản thân tôi học tiếng Việt sẽ là một ví dụ ngược lại cho các bạn thấy rằng mặc dù phát âm của tôi dở tệ, nhưng người Việt Nam đối thoại với tôi hiểu tôi đang định nói gì, đó mới chính là lý do ngôn ngữ tồn tại. Phát âm của tôi không chuẩn, nhưng nó vẫn giúp tôi đạt được mục đích giao tiếp.

Ông nghĩ thế nào về Dan Hauer – một người bản xứ vừa có một clip chỉ ra lỗi sai trong phát âm tiếng Anh của giáo viên Việt Nam?

Theo tôi thấy thì clip của Dan hướng tới mục đích tốt. Chúng ta cũng không nên chỉ trích Dan bởi vì điều anh ta muốn truyền tải đó là chỉ ra một thực tế học sinh Việt Nam phát âm tiếng Anh vẫn chưa chính xác, và ngay cả những giáo viên Việt Nam dạy ngôn ngữ này cũng gặp những vấn đề tương tự. Chúng ta cũng nên thông cảm với giáo viên Việt Nam bởi chúng ta đều đang sống trong một đất nước không phải nói tiếng Anh như ngôn ngữ bản xứ, chính vì vậy môi trường và điều kiệu để chúng ta nói và sử dụng tiếng Anh như người bản ngữ cũng không đủ sẵn sàng. Có thể nhìn sang một vài đất nước như Singapore hay Hàn Quốc, người dân có thể nói tiếng Anh khá tốt, tuy rằng không chuẩn tuyệt đối nhưng vẫn có thể truyền tải ý của họ.

Ở các đất nước khác, theo ông thấy thì vấn đề trong việc giảng dạy, học tập và sử dụng tiếng Anh là gì?

Đây không phải là một câu hỏi dễ. Việc học ngôn ngữ rất khác so với việc học toán hay khoa học. Mặc dù vậy, phát âm luôn được coi là một vấn nạn với các học viên học ESL hay EFL (học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai) cũng bởi giọng địa phương. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của tôi cho thấy trở ngại lớn nhất của người học đó là vấn đề tâm lý. Nếu người học không tự tin hay không có ý chí học thì họ sẽ còn phải vật lộn với ngôn ngữ này để thực sự cho ra một thành quả.

Ở một vài trường hợp khác, khó khăn có thể nảy sinh khi mà chúng ta không hiểu rõ định nghĩa của từ hay biểu cảm khi sử dụng ngôn ngữ đó. Thực ra việc luận ra nghĩa của từ hay biểu cảm lại nằm ở bối cảnh chúng ta sử dụng chúng như thế nào.

Ông có nghĩ rằng sự tự tin đóng vai trò quan trọng nhất trong quá trình học đối với tiếng Anh nói riêng và ngôn ngữ nói chung không?

Chắc chắn là như vậy rồi. Việc học và sử dụng một ngôn ngữ không phải tiếng mẹ đẻ giống như việc một nhân viên đi bán hàng trực tiếp vậy. Bạn phải rút hết dũng khí và sự tự tin để nói về sản phẩm cho dù có bị thất bại hết lần này đến lần khác. Điều tuyệt vời nhất của con người chúng ta đó là chúng ta là những loài có tính xã hội, có thể chia sẻ và giao tiếp với nhau. Tôi còn nhớ cách đây 13 năm khi tôi có dịp tới công tác tại châu Á, lúc đó tôi cố gắng nói tiếng Việt và tiếng Hàn, thì người đối thoại đã giúp tôi bằng cách đặt câu hỏi và nhắc lại những gì tôi vừa nói.

Ông có thể chia sẻ yếu tố nào quan trọng nhất khi phát âm tiếng Anh?

Như tôi đã nói ở trên, sự tự tin là yếu tố quan trọng khi sử dụng tiếng Anh. Mặc cảm nếu phát âm chưa chuẩn sẽ khiến bạn mất đi sự tự tin và đây là điều đáng tiếc. Nếu bạn đặt ra mục tiêu cải thiện vấn đề phát âm, thì bạn cần luyện tập hàng ngày để rèn luyện âm điệu và ngữ điệu. Điều tôi cố gắng nhấn mạnh ở đây là, nếu bạn muốn trở nên xuất sắc dù ở bất kỳ lĩnh vực nào, bạn cần phải luyện tập và luyện tập. Chinh phục một ngôn ngữ cũng không phải một ngoại lệ.

Rất nhiều bố mẹ muốn cho con học tiếng Anh nhưng lại không biết bắt đầu từ đâu, lứa tuổi nào, có nên thuê gia sư hay đưa con đến trung tâm học. Ông có thể chia sẻ lời khuyên và các bước mà bố mẹ nên chuẩn bị?

Đây là một câu hỏi rất hay bởi cũng đã có nhiều bài nghiên cứu về việc giáo dục ngôn ngữ. Theo chuyên môn của tôi cũng như kinh nghiệm mà tôi áp dụng với những đứa con của tôi, cách hiệu quả nhất để giúp trẻ học tiếng Anh là:

1) Cho trẻ tiếp xúc với tiếng Anh sớm nhất có thể. Ba mẹ có thể cho con theo học ở trường, ở trung tâm hay ngay từ mẫu giáo. Chúng ta nên lựa chọn lớp có sự giảng dạy của giáo viên bản ngữ. Thêm vào đó, nếu học sinh rèn luyện tiếng Anh qua các chương trình học trực tuyến, thì điều này sẽ giúp chúng được tiếp xúc với môi trường tiếng Anh cả ngày. Những đứa trẻ mà được ở trong môi trường tiếng Anh thường xuyên từ nhỏ sẽ học ngôn ngữ này nhanh hơn hẳn một cách tự nhiên.

2) Ba mẹ cũng đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc tăng cường sự tự tin cho trẻ, theo đó, bố mẹ nên cùng trẻ làm bài tập và khuyến khích trẻ nói nhiều hơn. Chắc chắn ba mẹ cũng phải ngạc nhiên về sự ảnh hưởng của họ lên chính sự phát triển của con mình.