Chuyên gia ứng xử ra sao khi con cần tiền tiêu vặt

Trên một diễn đàn mạng xã hội, có người từng chia sẻ câu chuyện của mình liên quan đến chủ đề tiền bạc. Chàng trai cho biết, gia đình mình không phải không có tiền, thậm chí còn khá giả khi có nhà lầu, xe hơi, 5 căn nhà. Nhưng vì sợ con học cách tiêu xài phung phí nên bố mẹ vô cùng khắt khe chuyện tiền bạc.

Năm lớp 4, thấy các bạn cùng lớp xung quanh cứ ăn quà vặt, bản thân mình thì không, khi đi cantine, cậu đã ăn trộm một thứ yêu thích. Sau đó, cậu bị bắt quả tang và báo cho hiệu trưởng. Điều tồi tệ là về sau, người cùng bàn bị mất tiền, mọi người đồng loạt đổ lỗi cho nam sinh có "tiền án". Điều này cũng khiến cậu chểnh mảng trong học tập, cuối cùng bị chuyển khỏi lớp, trường trọng điểm.

Hay mới đây, một phụ huynh cũng phải đăng đàn xin tư vấn vì chuyện có nên cho con tiền tiêu vặt. Tự nhận là "bà mẹ có con bỡ ngỡ vào lớp 1", chị kể: "Con hỏi xin tiền để tới cantine cùng bạn vào giờ ra chơi, mình từ chối và nói sẽ mua đồ sẵn để con ăn với các bạn. Xong đi mua rồi mình phát hiện nó ra chơi 2 lần sáng chiều, mang theo mỗi ngày 2 món, total (tổng cộng) mỗi ngày 30 - 40 ngàn đồng, hình như budget (ngân sách) này hơi cao thì phải".

Câu chuyện có phần hài hước của chị thu hút sự tranh luận của nhiều bố mẹ có con sắp vào lớp 1, mỗi người lại có một quan điểm khác nhau. Một số cha mẹ cho rằng, điều này hết sức bình thường và cần thiết, bởi quá trình trẻ tự xử lý tiền tiêu vặt thực chất là quá trình con học cách quản lý tài chính.

Nhưng nhiều bậc cha mẹ truyền thống lại nghĩ rằng trẻ còn nhỏ, muốn mua gì thì cha mẹ có thể mua cho, vậy nên cần ngăn trẻ biết "mùi tiền" quá sớm. Thái độ của bố mẹ đối với tiền bạc ảnh hưởng rất lớn tới tư duy của con cái về tài chính sau này.

Cho con tiền tiêu vặt: Ưu cũng có mà nhược cũng rất nhiều

Khi các con đến độ tuổi đi học (từ 6 tuổi trở đi) việc có cho con tiền tiêu vặt ở trường không trở thành một vấn đề mà nhiều bậc cha mẹ băn khoăn. Chị Lê Phương Thanh - chuyên gia giáo dục tài chính được chứng nhận CFEI, tác giả cuốn sách "Tài chính cá nhân cho mẹ Việt" cho biết, để đưa ra được cách tiếp cận đúng nhất về vấn đề này, chúng ta cần nhìn nhận hành động này dưới hai khía cạnh ưu và nhược điểm.

1. Ưu điểm:

-Con được thực hành về cách chi tiêu và quản lý tiền bạc ngay từ khi còn nhỏ.

-Con được rèn luyện về kỹ năng ra quyết định. Con sẽ phải đưa ra lựa chọn cách tiêu tiền tiêu vặt. Đôi khi con sẽ có những lựa chọn chi tiêu "sai lầm" (chẳng hạn con dùng hết tiền tiêu vặt để mua một loại kẹo rất đắt tiền nhưng ăn không ngon) nhưng cũng là cơ hội để con sửa sai.

-Rèn luyện tính độc lập của con: Có tiền tiêu vặt sẽ giúp con cảm thấy tự tin hơn, tự lập hơn khi được mua những món đồ ăn vặt nhẹ hoặc dụng cụ học tập nhỏ mà không phụ thuộc vào bố mẹ.

-Tương tác xã hội: Con có thể mua một món đồ con thích (một cái bánh ở cantin ở trường chẳng hạn) và chia sẻ cho bạn. Hoặc con có thể mời bạn xuống cantin hoặc cửa hàng bán đồ dùng học tập gần trường để mua tặng bạn một cốc trà sữa hay một cái tẩy nhỏ. Thực tế điều này cũng có lợi cho sự phát triển kỹ năng giao tiếp của con.

-Phần thưởng và động lực cho con. Sử dụng tiền tiêu vặt như là phần thưởng cho những cố gắng, nỗ lực của con trong học tâp hoặc làm việc nhà.

2. Nhược điểm:

-Con chưa biết cách quản lý tiền bạc nên có thể chi tiêu lãng phí do chưa nhận thức rõ mục đích của món đồ hoặc nghe theo lời bạn bè "xúi dại". Tiêu hết luôn một lần tiền tiêu vặt trong một tuần hoặc mua những món đồ không phù hợp. Chẳng hạn con dùng tiền tiêu vặt để mua một món đồ chơi mang tính bạo lực hoặc một món đồ ăn vặt không đảm bảo an toàn nguồn gốc xuất sứ.

-Có nguy cơ bị mất tiền hoặc xảy ra trộm cắp. Sẽ đặc biệt nguy hiểm hơn nếu như con được cho một số tiền tiêu vặt quá lớn so với lứa tuổi.

-Khiến trẻ sao nhãng việc học. Con chỉ nghĩ đến việc sẽ tiêu tiền vào việc gì thay vì tâp trung vào việc học.

Từ những phân tích trên, chị Thanh cho biết, hiện tại chị có cho con tiền tiêu vặt vì nhận thấy những ưu điểm của hành động này mang tới sự phát triển toàn diện của con. Tuy nhiên, việc cho con tiền tiêu vặt cũng cần phải lưu ý một số điểm như sau:

Thứ nhất, khi nào nên bắt đầu cho trẻ tiền tiêu vặt? Các bé nhỏ sẽ khó có thể nhận thức được giá trị của tiền bạc và cách chi tiêu đúng đắn. Thực tế thì khi Thỏ - con chị Thanh học lớp 3, chị mới bắt đầu cho con tiền tiêu vặt. Với một số bạn khác có sự trưởng thành hơn thì bố mẹ cân nhắc độ tuổi sớm hơn.

Thứ hai, cho bao nhiêu tiền tiêu vặt? Cho bao nhiêu tiền sẽ tùy thuộc vào nhu cầu của từng bé và tình hình tài chính của gia đình. Đừng bao giờ biến tiền tiêu vặt của con trở thành gánh nặng cho bố mẹ. Tất nhiên phụ huynh cũng cần cân đối giữa nhu cầu mong muốn và nhu cầu thực sự của con để đưa ra một số tiền phù hợp. Các bé nhỏ (cấp 1) tất nhiên không cần quá nhiều tiền tiêu vặt.

Thứ ba, điều vô cùng quan trọng đó là bố mẹ nên dạy con các kiến thức tài chính cơ bản như ý thức tiết kiệm tiền, mua sắm vừa phải không lãng phí, mua sắm những món đồ thực sự cần thiết và thiết lập ngân sách. Có thể dạy con về cách theo dõi, ghi chép chi tiêu. 

Để việc này trở nên hấp dẫn hơn, bố mẹ có thể hướng dẫn con sử dụng một chiếc sổ xinh xắn để ghi chép. Khuyến khích con tiết kiệm một phần tiêu tiêu vặt mỗi tuần để dành cho những mua sắm lớn hơn, những món đồ con thích có giá trị lớn trong tương lai.

Thứ tư, cân nhắc các lựa chọn thay thế. Nếu bố mẹ không thấy thoải mái với việc cho con tiền tiêu vặt thì có thể chuẩn bị cho con các suất ăn nhẹ để tránh con chi tiêu không hợp lý.

Thứ năm, bố mẹ có thể giữ liên lạc với bố mẹ những người bạn thân của con để thường xuyên trao đổi về tình hình của con ở trường, nắm bắt kịp thời những việc chi tiêu sai lệch.

"Việc có cho con tiền tiêu vặt hay không sẽ phụ thuộc vào nhu cầu của con, sự sẵn sàng của con trong việc chịu trách nhiệm với tiền và tình hình tài chính của bố mẹ. Tuy nhiên, nếu áp dụng đúng và có sự hướng dẫn, tham gia của bố mẹ thì hành động này cũng trao cho trẻ cơ hội được thực hành kỹ năng sống, giúp con có trách nhiệm hơn, tự tin hơn", chị Thanh nói.