Cổ phiếu dầu khí sẽ hưởng lợi thế nào khi giá dầu tăng vọt?

Rạng sáng nay theo giờ Việt Nam, giá dầu thế giới tăng mạnh sau khi xung đột giữa Israel và lực lượng Hamas bùng lên vào cuối tuần qua. Cập nhật đến 11h30 sáng 9/10, giá dầu Brent tại thị trường London tăng 3,3 USD/thùng, tương đương tăng 3,92%, giao dịch ở mức 87,9 USD/thùng. Giá dầu WTI tại New York tăng 3,4 USD/thùng, tương đương tăng 4,14%, đạt 86,2 USD/thùng.

Trước đó, giá dầu thô tăng mạnh hơn 17% kể từ đầu năm 2023 và đã có lúc giao dịch ở mức cao 94 USD/thùng trước khi giảm lại về mức khoảng 82 USD/thùng. Nguyên nhân chủ yếu do khối OPEC+ và Nga tiếp tục cắt giảm sản lượng. Nhiều nghiên cứu dự báo giá dầu sẽ tiếp tục giao dịch ở mức cao trong năm 2024. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng ảnh hưởng đối với giá dầu sẽ chỉ ở mức hạn chế nếu xung đột không leo thang và lan rộng hơn.

Hiệu ứng từ giá dầu thế giới ngay lập tức có ảnh hưởng đến nhóm cổ phiếu dầu khí tại thị trường chứng khoán Việt Nam. BSR, GAS, PVS, PVD, PVT, PVB, PVC,… đồng loạt bứt phá mạnh, với mức tăng phổ biến trên 3%. Tính đầu cơ cao theo xu hướng giá dầu là một đặc thù của nhóm dầu khí và mức độ hưởng lợi khi giá dầu tăng vọt là khác nhau đối với từng cổ phiếu.

Trong báo cáo mới đây, Chứng khoán ACBS cho rằng tác động của giá dầu cao lên hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp ngành dầu khí nhanh hay chậm tùy thuộc vào từng doanh nghiệp. Theo ACBS, nhóm doanh nghiệp làm dịch vụ thượng nguồn sẽ được hưởng lợi nhất nếu giá dầu neo cao một thời gian dài. Trong khi đó, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp trung/hạ nguồn bị ảnh hưởng nhanh chóng từ thay đổi của giá dầu.

PV Gas (GAS) được ACBS đánh giá là hưởng lợi nhanh nhất khi giá dầu tăng. Nguyên nhân là giá khí bán ra tăng do công thức tính giá bán ra được neo theo giá dầu FO và dầu Brent. Trong khi đó, giá khí đầu vào 1 phần sản lượng được thả nổi theo giá dầu FO và 1 phần (chiếm khoảng 60-65% tổng sản lượng đầu vào) được tính theo giá cố định cộng mức tăng 2%/ năm.

Lọc hoá dầu Bình Sơn (BSR) và Petrolimex (PLX) cũng được hưởng lợi ở mức trung bình nhờ tồn kho giá thấp do BSR và PLX phải duy trì hàng tồn kho ít nhất 20 ngày theo quy định. Giá bán xăng dầu được dựa trên giá bán xăng dầu quốc tế công bố trên tạp chí Platts của Singapore và có mối tương quan thuận chiều chặt chẽ với giá dầu Brent.

Nhóm thượng nguồn như PV Drilling (PVD) và PTSC (PVS) sẽ được hưởng lợi nhưng với độ trễ khoảng 6-12 tháng. Giá dầu duy trì ở ngưỡng cao trong 1 thời gian dài sẽ làm tăng nhu cầu khoan (qua đó tăng giá cho thuê giàn khoan) cũng như thúc đẩy việc triển khai các dự án dầu khí, khai thác, xây lắp cùng các nhu cầu khác.

Bên cạnh giá dầu, ACBS cho rằng tỷ giá USD/VND đang tăng dần cũng là một yếu tố khác tác động tới hoạt động kinh doanh của nhóm dầu khí. Với hầu hết các doanh nghiệp ngành dầu khí, tỷ giá tăng có tác động tích cực nhẹ tới kết quả kinh doanh, nhờ đa phần có nguồn doanh thu bằng ngoại tệ, nợ vay rất ít, hoặc, chi phí đầu vào và giá bán ra đều được điều chỉnh theo tỷ giá bình quân 10-15 ngày gần nhất.

Ngoài các yếu tố mang tính ngắn hạn, triển vọng dài hạn của ngành dầu khí cũng đánh giá tương đối khả quan khi các dự án lớn như Lô B Ô Môn được triển khai. Sản lượng dầu của Việt Nam trong những năm gần đây giảm do hoạt động thăm dò và khai thác bị chậm lại, trữ lượng dầu lớn nhưng chưa khai thác được và vẫn còn tiềm năng lớn.