Đã đến lúc cần thừa nhận tiền ảo là tài sản

Nghiên cứu kinh nghiệm một số nước

Thủ tướng Chính phủ mới đây đã phê duyệt đề án Hoàn thiện khung pháp lý để quản lý, xử lý đối với các loại tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo. Thủ tướng cũng yêu cầu các cơ quan chức năng nghiên cứu kinh nghiệm tại một số nước (Mỹ, EU, Nhật Bản...) về pháp luật và thực tiễn liên quan đến tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo. Tổ chức các hội thảo, tọa đàm với các chuyên gia trong nước, quốc tế về tài sản ảo, tiền ảo để nhận diện, làm rõ vai trò của tài sản ảo, tiền ảo và đề xuất hướng hoàn thiện pháp luật VN trong các lĩnh vực này.

Tuy nhiên, mới đây nhất, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục tái khẳng định việc phát hành, cung ứng và sử dụng tiền ảo nói chung và bitcoin, litecoin nói riêng làm tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán là hành vi bị cấm.

Lo bong bóng tiền ảo nổ tung

Vì sao đã có không ít vụ sập sàn tiền ảo trên thế giới và nhiều người tham gia đã mất trắng nhưng số người tham gia chơi tiền ảo vẫn không ngừng gia tăng? Chuyên gia tài chính Phan Dũng Khánh lý giải: Nguyên nhân chính là trong tám năm qua, kể từ khi tiền ảo bitcoin được giao dịch phiên đầu tiên vào năm 2009, đến nay tiền ảo đã tăng giá lên hàng ngàn lần. Chính vì mức độ tăng khủng khiếp, ngoài sức tưởng tượng như vậy nên mới thu hút người chơi một cách điên cuồng.

Tuy vậy, ông Khánh cũng cảnh báo không loại trừ khả năng sẽ xảy ra bong bóng tiền ảo trong thời gian tới. Bởi chẳng có thứ gì trên thế giới này có thể tăng nóng mãi mãi được. Giá tiền ảo có thể tăng vọt nhưng cũng có thể lao dốc đột ngột bất cứ lúc nào và nếu điều này xảy ra thì tác hại sẽ rất khủng khiếp.

Từ nhận định này, ông Khánh cho rằng cần có khuôn khổ pháp lý để quản lý các hoạt động khai thác, mua bán tiền ảo. Chẳng hạn, có thể công nhận tiền ảo bitcoin như một thứ tài sản. Khi nhà đầu tư giao dịch đối với loại tài sản này thì sẽ bị đánh thuế ở mức cao. Điều này không chỉ tăng thu cho ngân sách mà còn bảo vệ người dân và giới đầu tư tiền ảo tránh được hàng loạt rủi ro như vỡ bong bóng hay mất thanh khoản, bị hack tài khoản tiền ảo.

Tán đồng quan điểm này, nhiều chuyên gia tài chính cho rằng nếu cấm đoán thì các giao dịch tiền ảo thay vì công khai sẽ đi vào hệ thống ngầm, khi đó lại càng khó khăn hơn trong việc quản lý. Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Công ty Chứng khoán SSI, đề nghị VN cần sớm có khung pháp lý thừa nhận tiền ảo là một loại hàng hóa và bắt buộc giao dịch qua sàn giao dịch tập trung để Nhà nước giám sát và thu thuế, cũng như kiểm soát các nhóm tội phạm lừa đảo lợi dụng sự hiếu kỳ, cũng như nhu cầu đầu tư thật của người dân.

Không thể truy thu thuế khi chưa có căn cứ pháp lý

Ngày 21-9, TAND tỉnh Bến Tre đã tuyên án, chấp nhận toàn bộ yêu cầu trong đơn kiện của ông Nguyễn Việt Cường: Hủy các quyết định về việc truy thu thuế đối với việc ông tham gia trao đổi tiền ảo bitcoin. Đây là sự việc liên quan đến pháp lý đầu tiên tại VN đối với loại hình tiền điện tử này.

HĐXX nhận định: Hiện chưa có quy định pháp luật công nhận tiền điện tử bitcoin là hàng hóa; VN chưa có khung pháp lý về kinh doanh tiền điện tử bitcoin, việc áp dụng tính thuế đối với loại hình kinh doanh này chưa được pháp luật quy định…

Ông Huỳnh Trung Minh, chuyên gia kinh tế, cho rằng việc kiểm soát được tiền ảo là không hề dễ dàng nhưng muốn thu thuế từ tiền ảo thì phải công nhận, phải quản lý và kiểm soát được nó. Qua đó cũng tránh được nguy cơ hàng ngàn gia đình rơi vào cảnh tán gia bại sản vì tiền ảo.