Dân không đi đường vẫn phải trả phí

“Nhiều dự án BOT được lập trên các tuyến đường huyết mạch, độc đạo. Do vậy khi trạm thu phí mọc lên, khách hàng không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc phải qua trạm thu phí. Đây là hình thức cưỡng bức sử dụng dịch vụ, gây bức xúc, phản đối kéo dài trong thời gian qua…”.

Ông Lê Quốc Đạt, Phó Chánh Thanh tra Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nhận định như trên tại hội thảo vai trò của Kiểm toán Nhà nước đối với các dự án BOT, ngày 15-9.

Tước đi quyền lợi người dân

Ông Đạt cho rằng người dân đã đóng thuế và Nhà nước có nghĩa vụ xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu đảm bảo nhu cầu đi lại cho người dân. Những tuyến đường độc đạo như quốc lộ 5 (Hà Nội - Hải Phòng), Hà Nội - Bắc Giang trước đây được xây dựng dựa trên tiền thuế của người dân và duy tu, bảo dưỡng dựa trên tiền phí của người dân (quỹ bảo trì đường bộ).

“Bây giờ nhà đầu tư vào lập dự án BOT, một số đoạn chỉ là thảm lại bề mặt và thu phí. Lập luận một số đơn vị rằng nhà đầu tư đang bán phần giá trị gia tăng nhưng thực chất là tước đoạt đi quyền sử dụng của người dân đối với một tiện ích vốn thuộc về họ…” - ông Đạt khẳng định.

Đồng tình nhận định trên, TS Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, đặt câu hỏi “Thời gian qua người dân đang kêu cái gì?”. Và ông Kiên tự trả lời không phải người dân kêu chủ trương đầu tư BOT mà kêu vai trò của Nhà nước. “Nhà nước được người dân ủy quyền để cung ứng cho người dân một cơ sở hạ tầng phù hợp với kết quả đóng góp (thuế). Do đó, Nhà nước phải đáp ứng cho người dân một cơ sở hạ tầng thiết yếu. Sau đó, chúng ta mới phân ra ai có thu nhập khá thì sử dụng dịch vụ tốt hơn…” - ông Kiên nhấn mạnh.

Không đi vẫn phải trả phí

Ngoài ra, ông Lê Quốc Đạt cũng cho rằng do chưa có quy định về việc trạm thu phí phải nằm trong phạm vi dự án nên một số trạm thu phí không hợp lý, công trình một nơi - thu phí một nơi, tạo sự bất bình đẳng và gây bức xúc dư luận.

Ví dụ trạm thu phí của dự án BOT hầm đường bộ Phước Tượng, Phú Gia lại đặt ở Km 894 trên quốc lộ 1 trước hầm Hải Vân. Điều này khiến người dân ở thị trấn Lăng Cô (Phú Lộc, Huế) khi đi lại, giao dịch với TP Đà Nẵng không hề sử dụng hầm đường bộ Phước Tượng, Phú Gia mà vẫn phải trả phí. Hay dự án BOT tuyến tránh TP Vĩnh Yên lại tổ chức thu phí tại trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài.

Thậm chí là trường hợp “lẩu thập cẩm công trình thu phí” như việc nhà đầu tư sử dụng trạm thu phí cầu Bến Thủy 1 và trạm thu phí cầu Bến Thủy 2 để hoàn vốn cho các dự án. “Nếu người dân chỉ đi qua cầu Bến Thủy 1 và 2 thì có thể không ngờ được rằng mình đang cõng phí cho vài dự án khác ở đâu đó. Cụ thể như dự án tuyến tránh TP Vinh, dự án Nam Bến Thủy - tuyến tránh TP Hà Tĩnh, dự án nút giao quốc lộ 46 và dự án cầu Yên Xuân…” - ông Đạt nói.