Dành gần 1.500 tỷ, 17% tổng tài sản để đầu tư ngoài ngành và cho công ty mẹ vay, một công ty thủy sản đối mặt với những rủi ro gì?

Trong báo cáo gần đây của Chứng khoán FPT (FPTS) về CTCP Đầu tư và Phát triển Đa Quốc Gia (IDI), chuyên gia đưa ra đánh giá tích cực về hoạt động kinh doanh của Công ty. Theo FPTS, trong năm 2024, FPTS kỳ vọng của kết quả kinh doanh của IDI sẽ ghi nhận sự phục hồi tích cực với doanh thu thuần và LNST công ty mẹ lần lượt đạt 8.064 tỷ đồng (tăng 12% svck) và 285 tỷ đồng (tăng 394% svck).

Động lực tăng trưởng đến từ sự phục hồi mạnh mẽ nhu cầu cá tra tại 2 thị trường chủ lực là Trung Quốc và Mexico từ nửa sau năm 2024, kết hợp với bối cảnh nguồn cung cá tra toàn ngành thắt chặt sẽ hỗ trợ giá xuất khẩu sang các thị trường này phục hồi trong năm 2024.

Theo FAO, nhu cầu thủy sản đầu người tại Trung Quốc dự báo tăng 1,27%/năm trong giai đoạn 2021 - 2032, đạt 46kg/năm vào năm 2032 nhờ thu nhập người dân cải thiện. FPTS kỳ vọng đây sẽ là điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp có thị phần xuất khẩu lớn thứ 2 sang thị trường này là IDI mở rộng xuất khẩu trong dài hạn.

Tuy nhiên, FPTS cũng đưa ra lưu ý về tính hiệu quả của các khoản đầu tư lớn ngoài ngành, và giao dịch vay vốn giữa công ty mẹ ASM và IDI (chiếm tổng cộng 17% tổng tài sản của IDI năm 2023).

Theo đó, IDI thực hiện cho công ty mẹ ASM vay vốn dài hạn ghi nhận lên đến 457 tỷ đồng cuối năm 2023. Theo đó, lãi suất IDI áp dụng với ASM kết hợp giữa cố định 10%/năm và thả nổi một phần. Ở thời điểm hiện tại, FPTS chưa nhận thấy rủi ro đáng kể đối với khoản cho vay này, và cần theo dõi thêm do lãi suất mà IDI đi vay trong năm 2023 ước tính ở mức thấp hơn, đạt 8,5%/năm và khả năng thanh toán lãi vay của công ty mẹ ASM đánh giá qua chỉ số lợi nhuận từ HĐKD/ chi phí lãi vay trong năm 2023 đang duy trì ở mức tối thiểu là 1,08x.

Về các dự án đầu tư ngoài ngành, IDI đã thực hiện góp vốn vào CTCP điện mặt trời Europlast Long An trong năm 2023, giá trị góp vốn đạt 246 tỷ đồng và IDI cũng ghi nhận khoản cổ tức 11,4 tỷ đồng từ công ty này cùng năm. Tại tháng 12/2023 theo kết luận thanh tra số 3166/TB - TTCP được công bố bởi Thanh tra Chính phủ, CTCP Europlast Long An được cho là vi phạm luật đất đai khi khởi công dự án điện mặt trời khi chưa được UBND tỉnh Long An cho thuê đất từ năm 2019.

Ở thời điểm hiện tại, FPTS chưa thể đánh giá ngay tác động của sự kiện vi phạm này đối với hoạt động kinh doanh của Europlast Long An do thông tin tiếp cận còn hạn chế.

Năm 2022, IDI thực hiện mua lại công ty CTCP Đầu tư Vĩnh An Đắk Nông với lĩnh vực kinh doanh chính là trồng cây cao su. Trong giao dịch này, IDI đã trích ra 392 tỷ đồng để mua lại 98% cổ phần từ công ty con, đáng chú ý 317 tỷ đồng được ghi nhận vào khoản mục “Lợi thế thương mại” vào cuối năm 2022. Việc ghi nhận khoản lợi thế thương mại lớn trong khi doanh thu và LNST tính đến năm 2023 vẫn chưa ghi nhận khiến FPTS quan ngại về tính hiệu quả của khoản đầu tư này.

Năm 2020, IDI thực hiện đầu tư xây dựng dự án khu đô thị Bình Long tại tỉnh An Giang. Tính đến cuối năm 2023, tổng vốn đầu tư cho dự án này ghi nhận đạt 401 tỷ đồng. Tuy nhiên, giá trị khoản mục không đổi so với thời điểm cuối năm 2022, và doanh thu từ kinh doanh bất động sản ghi nhận không đáng kể trong năm 2023 khiến chúng tôi quan ngại về tiến độ thực hiện dự án này của IDI.