Dấu ấn Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại G20 qua góc nhìn Thứ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn

Xin Thứ trưởng cho biết các kết quả chính của Hội nghị thượng đỉnh G20 năm nay?

Diễn ra trong hai ngày 28-29/6, với 4 phiên họp chính thức và 2 phiên thảo luận chuyên đề, Hội nghị thượng đỉnh G20 đã thảo luận nhiều vấn đề quan trọng nổi lên của kinh tế và quản trị toàn cầu trong bối cảnh kinh tế thế giới tăng trưởng khá trì trệ với nhiều rủi ro bất trắc, thương mại và đầu tư quốc tế gặp khó khăn do chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, Cách mạng công nghiệp 4.0 đặt ra nhiều vấn đề mới phải xử lý, trong khi đói nghèo, biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường vẫn là những thách thức lớn.

Tại Hội nghị lần này, các nước tiếp tục đề cao hợp tác quốc tế, hành động trách nhiệm, thúc đẩy cải cách các thể chế quản trị toàn cầu hướng đến phát triển bền vững, cân bằng và bao trùm. Dưới sự điều hành của nước Chủ tịch G20 Nhật Bản và nỗ lực gác lại bất đồng của các nước, Hội nghị đã thông qua Tuyên bố của các Nhà lãnh đạo G20.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các trưởng đoàn tham dự hội nghị G20 chụp ảnh chung. Ảnh: Chinhphu.vn

Theo sáng kiến của Nhật Bản, nhiều nước tham dự Hội nghị đã ủng hộ, thông qua Tuyên bố Osaka về kinh tế số, trong đó khởi động "Tiến trình Osaka" về thúc đẩy đàm phán xây dựng các quy tắc, luật lệ quốc tế về điều chỉnh thương mại điện tử.

Đây là những kết quả nổi bật của Hội nghị G20 năm nay, phản ánh nhu cầu ngày càng cấp bách về tăng cường hợp tác quốc tế trong xử lý các vấn đề mới về thương mại, đầu tư, công nghệ, môi trường và xã hội dưới tác động của các biến chuyển sâu sắc trong chính trị, kinh tế toàn cầu cũng như tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0. 

Xin Thứ trưởng cho biết ý nghĩa của việc tham dự và các sáng kiến, đóng góp của Việt Nam cho G20 năm 2019?

Việc Việt Nam 4 lần được mời tham dự G20 trong vòng 10 năm, một diễn đàn đa phương quan trọng trong quản trị kinh tế toàn cầu, khẳng định đường lối đối ngoại đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta, thế và lực cùng với uy tín của Việt Nam trên thế giới ngày càng nâng cao, sự trưởng thành và đóng góp tích cực, có trách nhiệm của Việt Nam vào các vấn đề quốc tế và khu vực được cộng đồng quốc tế ghi nhận.

Việc Nhật Bản mời ta tham dự G20 năm nay phản ánh quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam-Nhật Bản đang phát triển rất tốt đẹp, hai nước là đối tác tin cậy, có trách nhiệm đối với hòa bình, an ninh và phát triển trong khu vực, cùng chia sẻ và ủng hộ lẫn nhau trong nhiều vấn đề quốc tế và khu vực quan trọng.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp Tổng thống Nga Putin bên lề hội nghị G20. Ảnh: Chinhphu.vn

Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã cùng các nhà Lãnh đạo G20 thảo luận nhiều vấn đề toàn cầu quan trọng, đặc biệt là đưa ra các sáng kiến có ý nghĩa và thiết thực, được lãnh đạo nhiều nước và tổ chức quốc tế dự Hội nghị hoan nghênh và đánh giá tích cực:

1: Thúc đẩy hướng tới khuôn khổ pháp luật, quy tắc toàn cầu về lưu chuyển và quản trị dữ liệu nhằm tranh thủ các lợi ích của kinh tế số, đồng thời bảo đảm an ninh, an toàn kinh tế số, tôn trọng luật pháp quốc tế và nội luật của các quốc gia.

2: Thúc đẩy hình thành mạng lưới toàn cầu kết nối các trung tâm đổi mới sáng tạo, trong đó có các trung tâm nghiên cứu-phát triển trí tuệ nhân tạo, nhằm tăng cường chia sẻ tri thức, chuyển giao công nghệ mới.

3: Thúc đẩy hình thành mạng lưới toàn cầu về chia sẻ dữ liệu biển- đại dương và tiến tới khuôn khổ toàn cầu về ngăn ngừa rác thải nhựa biển nhằm góp phần đẩy mạnh hợp tác thực chất, hiệu quả trong bảo vệ môi trường biển-đại dương.

Có thể nói các sáng kiến này thể hiện sự đóng góp có trách nhiệm của Việt Nam vào tăng cường hợp tác toàn cầu trong xử lý những vấn đề cấp thiết đang nổi lên, thể hiện dấu ấn của Thủ tướng, góp phần quan trọng vào thành công của đoàn Việt Nam tại Hội nghị thượng đỉnh G20 năm nay.

Cũng nhân dịp này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có hàng loạt tiếp xúc song phương với lãnh đạo cấp cao nhiều nước và tổ chức quốc tế, trong đó có các đối tác chiến lược và quan trọng, để tăng cường tin cậy, thúc đẩy quan hệ đi vào chiều sâu, đồng thời tranh thủ sự ủng hộ và hợp tác của các nước trong những vấn đề Việt Nam có lợi ích.

Các đối tác đều đánh giá cao thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, vai trò và vị thế của Việt Nam, khẳng định ủng hộ và phối hợp chặt chẽ với Việt Nam trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 và Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021.

Xin Thứ trưởng cho biết kết quả những hoạt động song phương với Nhật Bản?

Đây là chuyến thăm Nhật Bản đầu tiên của Lãnh đạo Cấp cao Việt Nam sau khi Nhà Vua Nhật Bản Na-rư-hi-tô lên ngôi, mở ra thời kỳ mới Reiwa (Lệnh Hòa), trong bối cảnh quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam – Nhật Bản đang phát triển rất tốt đẹp, toàn diện và thực chất trên mọi lĩnh vực với sự tin cậy cao về chính trị.

Nhật Bản là đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam về kinh tế, cung cấp viện trợ phát triển, đầu tư trực tiếp, du lịch, thương mại... Hai nước phối hợp chặt chẽ trên các diễn đàn quốc tế và khu vực, Việt Nam hiện là nước điều phối quan hệ ASEAN – Nhật Bản giai đoạn 2018 – 2021. Nhật Bản ủng hộ Việt Nam trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có 25 hoạt động song phương: hội đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe; tiếp Tổng Thư ký Đảng Dân chủ Tự do, Chủ tịch Liên minh Nghị sĩ hữu nghị Nhật – Việt Nikai Toshihiro, Thống đốc các tỉnh Chiba, Wakayama, Chủ tịch Tổ chức xúc tiến Thương mại Nhật Bản JETRO, Hội hữu nghị Nhật – Việt tại Kansai và Sakai.

Thủ tướng cũng dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị xúc tiến đầu tư với sự tham gia của hơn 1200 doanh nghiệp hai nước; có 2 cuộc Tọa đàm với lãnh đạo gần 40 doanh nghiệp lớn của Nhật Bản; tiếp lãnh đạo một số tổ chức và tập đoàn kinh tế lớn có quan hệ hợp tác với Việt Nam, thăm Đại sứ quán ta tại Tokyo và Tổng Lãnh sự quán ta tại Osaka, gặp gỡ đại diện cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản, dự và trồng cây lưu niệm tại Lễ hội hoa sen Việt Nam – Nhật Bản 2019 tại thành phố tỉnh Wakayam, là nơi trồng giống hoa sen cổ Oga có từ 2.000 năm trước của Nhật Bản và hoa sen do Việt Nam trao tặng.

Thủ tướng Abe Shinzo và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Ảnh: Chinhphu.vn

Tôi xin nhấn mạnh một số kết quả nổi bật sau:

Một là chuyến thăm một lần nữa cho thấy sự gần gũi và tin cậy về chính trị giữa Việt Nam và Nhật Bản: đây là lần thứ 2 trong vòng 4 năm, Nhật Bản mời Việt Nam tham dự một Hội nghị quốc tế lớn với tư cách khách của nước chủ nhà (tiếp theo Hội nghị cấp cao G7 mở rộng năm 2016); đây cũng là chuyến công tác thứ 4 tới Nhật Bản của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong 4 năm qua.

Hai là chuyến thăm đã đạt được những kết quả cụ thể, thực chất, góp phần làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản trên các lĩnh vực. Hai bên tái khẳng định coi nhau là đối tác quan trọng trong chính sách khu vực, nhất trí duy trì các chuyến thăm và tiếp xúc cấp cao.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã mời Thủ tướng Nhật Bản thăm Việt Nam dự Hội nghị cấp cao ASEAN trong năm Việt Nam là Chủ tịch ASEAN 2020 và Thủ tướng Abe đã vui vẻ nhận lời. Hai bên nhất trí tiếp tục tăng cường hợp tác an ninh - quốc phòng, trong đó có hợp tác trong khuôn khổ ADMM+ trong năm Việt Nam là Chủ tịch ASEAN. 

Kinh tế, đầu tư, lao động tiếp tục là những lĩnh vực hợp tác hết sức sôi động giữa hai nước. Ngay trước Hội đàm, Thủ tướng 2 nước đã chứng kiến Lễ ký kết 6 văn kiện hợp tác, trong đó Bản ghi nhớ hợp tác về phái cử và tiếp nhận lao động kỹ năng đặc định Việt Nam sang làm việc tại Nhật Bản, mở ra những cơ hội hợp tác mới trong hợp tác lao động giữa hai nước.

Hai bên đã thống nhất về các thủ tục cho phép nhập khẩu quả vải của Việt Nam vào thị trường Nhật Bản, mở đường cho quả vải của chúng ta đi vào một trong những thị trường lớn nhưng cũng rất khó tính của thế giới. Hai Thủ tướng cũng nhất trí tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực như năng lượng, nông nghiệp công nghệ cao, phối hợp chặt chẽ để thực thi hiệu quả Hiệp định CPTPP và sớm kết thúc đàm phán Hiệp định RCEP. 

Tại Hội nghị xúc tiến đầu tư Việt Nam, trước sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành và doanh nghiệp hai nước đã trao đổi hơn 32 văn kiện hợp tác với tổng trị giá khoảng 8 tỷ USD trong các lĩnh vực như năng lượng, tài chính, khách sạn, phát triển khu thương mại, khu công nghiệp, phát triển đô thị thông minh…

Thủ tướng khẳng định Việt Nam sẽ tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, phù hợp với thông lệ và cam kết quốc tế, đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế, thúc đẩy mạnh mẽ việc hình thành những khuôn khổ hợp tác kinh tế, thương mại lớn mà mới nhất là việc ký kết Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU, qua đó mở ra nhiều cơ hội mới cho thu hút đầu tư trực tiếp và thúc đẩy xuất khẩu thời gian tới. 

Hai bên đã ký Hiệp định chuyển giao người bị kết án, nhất trí thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực, đào tạo nghề. Thủ tướng Abe khẳng định Nhật Bản sẽ hỗ trợ Việt Nam đào tạo cán bộ, nâng cao năng lực cạnh tranh, năng suất lao động, cải cách hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử hướng đến Chính phủ số, đối phó với biến đổi khí hậu...

Ba là hai bên nhất trí tiếp tục phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn quốc tế vì lợi ích của hai nước, đóng góp vào hòa bình, ổn định và hợp tác của khu vực và thế giới, nhất là khi Việt Nam sẽ đảm nhiệm Chủ tịch ASEAN năm 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021.

Hai bên nhất trí về tầm quan trọng của việc bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải, hàng không, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS), tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý,  thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các Bên trên Biển Đông (DOC), sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) thực chất và ràng buộc pháp lý.

Có thể nói, chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ đã thành công tốt đẹp, tạo động lực mới đưa quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam – Nhật Bản phát triển mạnh mẽ cả về chiều rộng và chiều sâu trong thời gian tới.