Đầu tàu kinh tế châu Âu đối mặt thách thức lớn: Một ngành quan trọng, từng là 'nỗi ghen tị' của thế giới nay trở thành gánh nặng cho cả nước

Ngành sản xuất ô tô của Đức từng được cả thế giới ngưỡng mộ với những chiếc xe động cơ đốt trong hạng sang và hiện đại. Sở hữu một chiếc ô tô Đức giúp thể hiện sự giàu có và địa vị cao. Các công ty này đã phát triển mạnh mẽ và góp phần thúc đẩy nền kinh tế lớn nhất châu Âu.

Song, “bức tranh” nay đã thay đổi và trở nên ảm đạm hơn.

Ví dụ mới nhất là diễn biến tại Volkswagen. Đầu tuần này, công ty đã thông báo có khả năng phải đóng cửa nhà máy tại Đức và chấm dứt thoả thuận bảo vệ việc làm đã có hiệu lực ở nước này từ năm 1994.

Tiến sĩ Andreas Ries, giám đốc toàn cầu ngành ô tô tại KPMG, cho biết: “Đối với các nhà sản xuất ô tô Đức thì đây là một tình huống khác thường. Họ vốn dẫn đầu thị trường về công nghệ, không có đối thủ trong gần 140 năm và hầu như không lo ngại về doanh số hay sự cạnh tranh.”

Ông nói thêm, giờ đây, ngành này đang trải qua quá trình chuyển đổi lớn chưa từng có.

Các nhà sản xuất ô tô của Đức đang hoạt động thế nào?

Dữ liệu lịch sử từ Viện Ifo cho thấy tâm lý trong ngành không ổn định trong những năm gần đây. Vào tháng 8, tâm lý của ngành cũng giảm xuống mức âm 24,7 điểm và kỳ vọng kinh doanh trong 6 tháng tới là “cực kỳ bi quan”.

VW không phải là công ty duy nhất gặp khó khăn.

Trong báo cáo tài chính mới nhất, bộ phận sản xuất ô tô của Mercedes cắt giảm dự báo biên lợi nhuận hàng năm. Bộ phận tương tự của BMW cho biết lợi nhuận quý II thấp hơn dự kiến. Porsche hạ triển vọng năm 2024 dù một phần nguyên nhân là thiếu hợp kim nhôm đặc biệt.

Các vấn đề trong lĩnh vực sản xuất ô tô cũng có thể ảnh hưởng đến cả nền kinh tế Đức. Nền kinh tế lớn nhất châu Âu vốn đã “mấp mé” bờ vực suy thoái trong suốt năm ngoái và năm nay. Quý II/2024, GDP của Đức giảm 0,1% so với quý trước.

Tiến sĩ Ries nhận định về tình hình hiện tại, khi ngành sản xuất ô tô của Đức ho thì cả nền kinh tế cũng cảm cúm.

Ngành ô tô của Đức không chỉ có những công ty lớn mà còn hàng nghìn doanh nghiệp vừa và nhỏ trên khắp cả nước, ông giải thích. Đây là một trong những ngành công nghiệp quan trọng nhất nước Đức.

Đối mặt với nhiều thách thức

Nguyên nhân dẫn đến thực trạng này đến từ nhiều yếu tố và đang gây sức ép lên thị trường.

CNBC trích dẫn lời từ phát ngôn viên của Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức (VDA): “Chúng tôi đang phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm hậu quả của đại dịch Covid-19, căng thẳng địa chính trị cùng các quy định cấp quốc gia và châu Âu.”

VDA nói thêm, hoạt động sản xuất ô tô cũng bị ảnh hưởng do nhu cầu trong nước yếu hơn, ảnh hưởng từ tình hình chung của nền kinh tế Đức. Tổ chức này lưu ý rằng các xu hướng vĩ mô cũng tác động đến ngành.

Tuy nhiên, 2 chủ đề liên tục xuất hiện trong các cuộc thảo luận về ngành sản xuất ô tô của Đức là Trung Quốc và sự dịch chuyển sang xe điện.

Horst Schneider, trưởng bộ phận nghiên cứu ô tô châu Âu tại Bank of America, cho hay: “Ngành này vẫn đang ở tình trạng hỗn loạn khi nhu cầu với xe điện chưa đạt hiệu quả như mong đợi.”

Schneider cho biết, trong khi thị trường ô tô Trung Quốc hồi phục, thì các nhà sản xuất của Đức ngược lại vì các đối thủ cạnh tranh đã chiếm lĩnh thị phần.

Ông nói thêm, vấn đề cũng là giá cả, khi xe điện của Đức quá đắt trong khi của Trung Quốc lại có giá hấp dẫn hơn. Ngoài ra, căng thẳng thương mại và thuế nhập khẩu giữa EU và Trung Quốc cũng gây sức ép cho thị trường này.

VDA chỉ ra, việc chương trình trợ cấp xe điện ở Đức kết thúc cũng tạo thêm áp lực. Kế hoạch giảm thuế mới nhằm thúc đẩy việc sử dụng xe điện hiện đang được triển khai.

Ngành sản xuất ô tô của Đức sẽ ra sao?

Theo Ries, một số tia hy vọng đã xuất hiện. Ví dụ, công nghệ xe hybrid có thể sẽ được ưa chuộng lâu hơn dự kiến và doanh số bán ô tô động cơ đốt trong cũng phần nào hồi phục.

Tuy nhiên, ông chỉ ra, chính trị, doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu cần hợp tác với nhau để tạo ra các khuôn khổ nhằm giải quyết những vấn đề như quy định và tập trung lại vào chất lượng.

Schneider của Ngân hàng Bank of America cho biết nhiều nhà sản xuất ô tô vẫn đưa ra dự báo cho thấy hiệu suất của họ trong nửa cuối năm có thể tốt hơn so với nửa đầu năm.

Tham khảo CNBC