Để hạ tầng giao thông là thế mạnh của Thành Phố Thủ Đức, cần làm gì?

Bước sang năm 2021, cột mốc đánh dấu cho một trang sử mới của vùng đất phía Đông khi mô hình thành phố trong thành phố đi vào thực tiễn với quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức "về chung nhà - thành phố Thủ Đức" và đảm nhiệm trọng trách làm đầu tàu kinh tế, là khu đô thị thông minh và sáng tạo bậc nhất của Tp.HCM.

Để hoàn thành tốt vai trò đầu tàu kinh tế, dự báo thời gian tới, thành phố Thủ Đức sẽ đón vốn khủng "rót" vào, nhằm hoàn thiện hệ thống hạ tầng xã hội. Như đề xuất trong dự thảo Đề án hình thành và phát triển thành phố Thủ Đức giai đoạn 2020 - 2035 do Sở Quy hoạch - Kiến trúc xây dựng trình UBND TP.HCM, giai đoạn 2020 - 2025 nhu cầu vốn để thực hiện các mục tiêu phát triển là hơn 41.660 tỉ đồng.

Quả thực, thời gian qua, câu chuyện đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông tại Thành phố Thủ Đức được nhắc đến khá nhiều. Thế nhưng, để những hạ tầng này đi vào thực tiễn bên cạnh nguồn vốn thì cần sự quyết tâm mạnh mẽ từ phía chính quyền. Phải xem hạ tầng giao thông chính là nền tảng, là động lực chính để cho Thành phố Thủ Đức phát triển lên một tầm mới.

Thành phố Thủ Đức được thành lập trên cơ sở sắp xếp quận 2, quận 9 và quận Thủ Đức theo Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 - 2021. Công ty Sasaki - Đơn vị đạt giải nhất cuộc thi ý tưởng quy hoạch "Thành phố Thủ Đức" nhấn mạnh rằng, Tp.HCM phải đặt việc đầu tư mạng lưới hạ tầng giao thông kết nối quy mô lớn với khu trung tâm hiện hữu và hướng đến liên kết vùng để phù hợp với chiến lược triển khai mở rộng vùng đô thị trong tương lai.

Mặc dù đã có hàng loạt hạ tầng giao thông lớn hiện hữu tại khu vực này, nhưng để Thành phố Thủ Đức trở thành hạt nhân, trở thành một đô thị đáng sống, góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế của Tp.HCM và vùng Đông Nam Bộ thì theo các chuyên gia cần giải pháp thúc đẩy hạ tầng giao thông nhanh, mạnh hơn nữa tại khu vực này.

Ngoài những dự án hạ tầng đã được đầu tư thì trong giai đoạn 2020 - 2022, Sở Giao thông Vận tải Tp.HCM cho biết sẽ tiếp tục triển khai nâng cấp, mở rộng hạ tầng giao thông phía Đông như mở rộng đường Nguyễn Duy Trinh lên 4m; xây dựng đoạn tuyến kết nối từ cầu Phú Hữu đến Xa lộ Hà Nội (bao gồm nút giao thông Bình Thái); xây dựng đường nối từ cảng Cát Lái ra đường Vành đai 2; nâng cấp, mở rộng đường Nguyễn Thị Định lên 77m (đoạn từ cầu Giồng Ông Tố đến cầu Mỹ Thủy) với tổng mức đầu tư hơn 1.400 tỷ đồng từ ngân sách, riêng tiền giải phóng mặt bằng là hơn 850 tỷ đồng. Các đơn vị liên quan đang hoàn thiện phương án đầu tư cụ thể để trình cấp có thẩm quyền xem xét trong thời gian tới.

TP HCM tiếp tục hoàn thiện hệ thống hạ tầng hiện hữu của TP Thủ Đức với các công trình trọng điểm giai đoạn 2021 - 2025: hệ thống thoát nước đường Võ Văn Ngân, dọc đường ray xe lửa phường Linh Đông; cải tạo rạch Bình Thái, phường Trường Thọ; công trình chống sạt lở bờ sông Sài Gòn khu vực cầu Bình Lợi; hoàn chỉnh và vận hành 3 cống ngăn triều kết hợp trạm bơm của dự án bờ tả sông Sài Gòn (đoạn còn lại) từ rạch Cầu Ngang đến Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Nhiều tuyến đường cũng được mở rộng và nâng cấp như: xây đường và cầu Bà Cả, đường và cầu Tám Táng; Lê Văn Việt, Lã Xuân Oai, Bưng Ông Thoàn, Hoàng Hữu Nam, Nguyễn Duy Trinh, quốc lộ 13, Nguyễn Xiển, Đỗ Xuân Hợp, Tô Ngọc Vân (từ vòng xoay chợ Thủ Đức đến đường Phạm Văn Đồng); Lương Định Của; xây dựng tuyến vành đai 2 đoạn từ Phạm Văn Đồng đến nút giao thông Gò Dưa, quốc lộ 1.

Thành phố cũng xây dựng trạm ép rác kín Linh Xuân; trạm trung chuyển rác theo công nghệ mới tại phường Long Trường; công viên Trung tâm đa chức năng kết hợp với hồ điều tiết khu vực phường Tam Phú, Linh Đông, Hiệp Bình Chánh; bệnh viện quy mô 1.000 giường tại phường Trường Thạnh; giải tỏa và chuyển đổi công năng sử dụng đất, kết hợp chỉnh trang đô thị tại nghĩa trang Văn Giáp và Trần Hưng Đạo.

Có lẽ sự quyết tâm đã có, nhưng để đẩy mạnh và hoàn thành mục tiêu đặt ra theo các chuyên gia trong ngành, thứ nhất là ý chí và quyết tâm về chính trị. Thứ hai là nguồn lực, bao gồm 2 vấn đề chính là năng lực tài chính và năng lực triển khai.

"Tôi nhận thấy rằng đối với việc triển khai một "thành phố trong thành phố" để đạt được kỳ vọng là đóng góp vào ngân sách Tp.HCM cũng như là ngân sách quốc gia, bài toán về nguồn lực và năng lực tài chính phải cần được làm rõ, để chúng ta hiện thực hóa nó thay vì chỉ đổi tên từ quận Thủ Đức thành Thành phố Thủ Đức và sáp nhập các quận với nhau", ông Sử Ngọc Khương, Giám đốc cấp cao Savills Việt Nam nhấn mạnh.

Tại buổi tọa đàm "Những điều kiện cần và đủ để hiện thực hóa TP Thủ Đức - TP sáng tạo: Thuận lợi, thách thức và lộ trình", TS. Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP, cho biết, về mặt tiềm lực để phát triển, giá trị đầu tư cho các đô thị phát triển mới trên thế giới rất lớn. Và ở đây đặt ra thách thức lớn nhất cho chúng ta là tiền ở đâu, kinh phí ở đâu để làm? Trong nguyên lý đô thị, đô thị sinh ra từ đất, tức là khai thác quỹ đất và cứ thế phát triển cơ sở hạ tầng dần dần lên. Nhưng đất đai ở khu vực này hiện tại đang có tình trạng đầu cơ, khai thác như thế nào là thách thức.

"Tôi đã từng đề nghị nên khoán kinh phí đầu tư hạ tầng của TP đó trên từng m2 đất, và mỗi m2 đất đó có nghĩa vụ đóng góp cho xây dựng. Hễ ai là chủ đất đều phải đóng góp chứ không phải Nhà nước bỏ ra hết. Nếu thực hiện được điều đó, có thể sẽ có được giải pháp về tài chính, để trước tiên phát triển hệ thống hạ tầng. Còn bây giờ chưa có gì cả, hạ tầng đụng vào đâu cũng đền bù giải tỏa. Ở đây phải đặt vấn đề là các chủ đất chứ không phải nhân dân và cần phải phối hợp với các chủ đất để phát triển TP này như thế nào, cần phải làm rõ" - KTS Võ Kim Cương nhấn mạnh.

Còn Theo ông Sử Ngọc Khương, năng lực đầu tư vào Thành phố Thủ Đức rất quan trọng, gồm cơ sở hạ tầng, kỹ thuật, cơ sở hạ tầng xã hội. Ngoài ra, kinh tế đô thị cũng là một bài toán lớn, phải làm sao để người dân tập trung về đây có thể sống và làm việc, chứ không phải cứ đổi tên thì nơi đó sẽ trở thành một đô thị. Đô thị đó phải giải quyết được bài toán công ăn việc làm, an cư xã hội cũng như đảm bảo được tính liên kết vùng giữa Thủ Đức và các tỉnh lân cận.

"Cuối cùng là năng lực triển khai, thực hiện và giám sát ngân sách như thế nào. Nếu chúng ta thực hiện được những điều này, tôi nghĩ rằng đây sẽ là "cú huých" lớn vào Tp.HCM nói riêng và quốc gia nói chung trong việc đóng góp và thúc đẩy phía Đông Tp.HCM, để trở thành một thành phố năng động và đóng góp vào nền kinh tế, vào ngân sách Chính Phủ", ông Khương khẳng định.

Mặt khác, theo vị chuyên gia này, chúng ta có thể thấy được quyết tâm rất lớn của Chính Phủ và Tp.HCM trong thời gian gần đây, tuy nhiên, việc triển khai Thành phố Thủ Đức như kỳ vọng chúng ta cần phải cố gắng rất nhiều. Yếu tố về ý chí chính trị đã có, chúng ta chỉ cần xem lại năng lực tài chính, năng lực triển khai và thực hành. Thời gian gần đây, chúng ta đang có những hoạch định về cơ cấu dân sự, nguồn lực,… nhưng để đạt được những kỳ vọng trên thì chúng ta phải cần nguồn lực lớn và quyết tâm trong việc giám sát và thực thi.

Mặt khác, trong trường hợp chúng ta chưa sẵn sàng về mọi thứ thì việc xây dựng một đô thị như trên là điều còn cần phải cân nhắc vì khi ngân sách nhà nước bị giới hạn thì việc hợp tác về công tư, kêu gọi những nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia, thúc đẩy là điều cần thiết.

Chẳng hạn, theo ông Khương trước đây chúng ta kỳ vọng Thủ Thiêm là trung tâm kinh tế, văn hoá, xã hội của Tp.HCM, nhưng đến nay chúng ta mất hơn 20 năm, và đây chính là một bài học lớn mà chúng ta cần phải lưu ý. Sẽ có những tiêu cực liên quan đến vấn đề Bất động sản, do đó, để có thể phát triển đô thị và đạt được kỳ vọng thì việc minh bạch trong ngân sách, triển khai cũng như kêu gọi các nhà đầu tư trong và ngoài nước đóng góp nguồn lực, năng lực tài chính vào Thủ Đức rất quan trọng và cũng là thử thách đối với chính quyền của Thủ Đức cũng như là của Tp.HCM.

Cũng chia sẻ tại buổi tọa đàm mới đây, bà Lưu Thị Thanh Mẫu, Tổng giám đốc Phuc Khang Coporation cho rằng, hạ tầng là yếu tố quan trọng cốt lõi cần ưu tiên hàng đầu. Xây nhà từ móng, tức phát triển một thành phố phải bắt đầu từ hạ tầng, tránh những bài học Tp.HCM hiện nay đang phải đối mặt như ngập lụt, kẹt xe, quá tải và xuống cấp hạ tầng nghiêm trọng. TP sáng tạo và TP công nghệ không thể là TP suốt ngày sống trong kẹt xe và ngập lụt. Nếu chỉ loanh quanh giải quyết các bài toán về hạ tầng và cơm áo đời sống, sẽ rất khó bật lên để trở thành TP sáng tạo, có sức cạnh tranh trong khu vực và tầm quốc tế.

"Xây dựng cho thành phố những quy chế đặc thù. Bởi lẽ để xây dựng cần nguồn vốn, mà muốn vậy TP cần được tự chủ và tự quyết trong cả kế hoạch phát triển kinh tế, thu hút đầu tư lẫn quy hoạch không gian và phát triển hạ tầng. Để làm được như vậy Thành phố Thủ Đức cần có sự đổi mới và tinh gọn trong bộ máy quản lý lẫn quyền được quản lý, giúp đô thị này thực sự năng động để bật lên so với các khu vực khác" bà Thanh Mẫu chia sẻ.