Đề nghị làm rõ mức hưởng lương hưu khi giảm năm đóng bảo hiểm xã hội còn 15 năm

Bộ Tư pháp vừa có báo cáo thẩm định Đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đỗi) gửi Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.

Trước đó, tại dự thảo đề nghị xây dựng luật, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đề xuất sửa đổi điều kiện hưởng chế độ hưu trí. Hướng là giảm dần số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, nhằm tạo điều kiện cho người lao động cao tuổi, có số năm tham gia bảo hiểm xã hội thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội.

TỶ LỆ LƯƠNG HƯU THẾ NÀO TƯƠNG ỨNG VỚI THỜI GIAN GIẢM DẦN?

Bộ Tư pháp đánh giá, giải pháp này sẽ góp phần thúc đẩy gia tăng số lượng người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, phù hợp với tinh thần, mục tiêu mà Nghị quyết số 28/NQ-TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội đặt ra.

Đây là một trong những chính sách lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động và đảm bảo cân đối quỹ bảo hiểm xã hội.

“Tuy nhiên, nếu đóng với thời gian ngắn, mức lương hưu người lao động nhận được thấp, có thể không đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động khi nghỉ hưu và có thể dẫn đến nguy cơ phải điều chỉnh lương hưu đối với người có lương hưu thấp trong tương lai, tạo gánh nặng cho ngân sách nhà nước”, Bộ Tư pháp lý giải.

Trong khi đó, dự thảo Báo cáo đánh giá tác động chính sách của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chỉ mới đưa ra các nhận xét chung chung, chưa phân tích kỹ các tác động chính sách, nhất là tác động về kinh tế, xã hội.

“Đồng thời, chưa làm rõ tỷ lệ lương hưu tương ứng như thế nào với thời gian đã giảm dần, tức là giữ nguyên mức hưởng 45% như hiện hành hay giảm xuống tỷ lệ nào mà vẫn đảm bảo được điều kiện sống cho người lao động. Do đó, để đảm bảo tính khả thi, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung đánh giá tác động của chính sách này”, Bộ Tư pháp nhấn mạnh.

Thời gian tham gia bảo hiểm xã hội ngắn mức lương hưu của người lao động sẽ thấp hơn. Ảnh - Mạnh Dũng.

CẦN PHÂN TÍCH KỸ TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH

Đối với đề xuất điều chỉnh quy định điều kiện hưởng b ảo hiểm xã hội một lần , Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội xác định cần sửa đổi do số lượng người hưởng bảo hiểm xã hội một lần tăng nhanh chóng, dẫn tới độ bao phủ bảo hiểm xã hội tăng chậm.

Hướng đề xuất sửa đổi của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội là nếu người lao động chưa đến tuối nghỉ hưu mà sau một năm không tham gia bảo hiểm xã hội đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần, thì mức hưởng cho mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội bằng 1 lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng bảo hiểm xã hội.

Trường hợp người lao động đến tuối nghỉ hưu nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng, hoặc người lao động mắc bệnh hiểm nghèo, hoặc ra nước ngoài đế định cư hợp pháp thì mức hưởng cho mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội bằng 2 lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng bảo hiểm xã hội.

Tuy nhiên, Bộ Tư pháp cho rằng, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 đã quy định cụ thể các trường hợp người lao động được hưởng bảo hiểm xã hội một lần (Điều 60, Điều 77).

Việc ban hành Nghị quyết số 93/2015/QH13 chỉ mang tính chất tạm thời, xuất phát từ thực tế đời sống và nguyện vọng của người lao động làm việc trong các khu công nghiệp, doanh nghiệp có thời gian đóng bảo hiểm xã hội ngắn, có nhu cầu nhận bảo hiểm xã hội một lần để trang trải cuộc sống trước mắt.

Ngoài ra, việc thực hiện giải pháp này có thể dẫn đến mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần thấp hơn so với mức hưởng hiện nay.

“Do đó, đế tránh gây ra những phản ứng xã hội không tốt như trường hợp Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, đánh giá kỹ tác động chính sách (nhất là về lộ trình) giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội một lần, tránh gây ra tâm lý hoang mang cho người lao động. Từ đó, đề xuất giải pháp khả thi, hiệu quả, hợp lý”, Bộ Tư pháp nhấn mạnh.