Đề xuất thu phí ô tô vào trung tâm TPHCM: Băn khoăn, lo ngại

TP - Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM vừa đề xuất UBND TPHCM lập dự án thu phí xe ô tô lưu thông vào khu vực trung tâm thành phố. Nhiều người dân, doanh nghiệp, chuyên gia về giao thông đô thị bày tỏ băn khoăn, lo ngại.

Nhiều lần đề xuất

Giám đốc Sở GTVT TPHCM Trần Quang Lâm vừa ký văn bản gửi UBND TPHCM đề xuất thực hiện lập dự án thu phí ô tô lưu thông vào khu vực trung tâm thành phố. Dự án nhằm kiểm soát sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân tham gia giao thông vào trung tâm TPHCM nhằm kéo giảm ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông, ô nhiễm môi trường và chi phí xã hội...

Ông Phạm Ngọc Hưng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM

Trước đây, Sở GTVT TPHCM đã nhiều lần đề xuất lập dự án thu phí xe ô tô lưu thông vào khu vực trung tâm thành phố nhưng đến nay, đề xuất này vẫn chưa đạt được sự đồng thuận từ Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TPHCM, các chuyên gia và dư luận. Chủ trương thu phí ô tô vào trung tâm được chính quyền TPHCM chấp thuận giao Công ty Cổ phần Công nghệ Tiên Phong (IDT) nghiên cứu từ năm 2009. Sau thời gian chuẩn bị, năm 2011, IDT hoàn tất báo cáo nghiên cứu khả thi. Doanh nghiệp này đề xuất đầu tư 36 cổng thu phí đa làn không dừng trên vành đai khép kín bao quanh quận 1, quận 3 và vùng giáp ranh quận 5, quận 10 và một trung tâm điều hành có nhiệm vụ kết nối với các cổng thu phí, xử lý thông tin và điều hành quản lý các hoạt động thu phí của hệ thống.

Theo Sở GTVT TPHCM, việc thu phí nhằm để kiểm soát sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân tham gia giao thông vào trung tâm thành phố. Ảnh: Hữu Huy

Theo đề xuất của IDT, các cổng thu phí sẽ bố trí trên vành đai khép kín xung quanh khu trung tâm (quận 1, quận 3). Một số cổng thu phí được bố trí trên các tuyến đường thường xảy ra ùn tắc như đường Trường Sơn, Cộng Hòa (quận Tân Bình). IDT đề xuất thu phí trong khung giờ cao điểm (6h - 9h và 15h - 9h). Mức phí thấp nhất là 40.000 đồng cho ô tô con và 70.000 đồng đối với xe tải, xe khách, bao gồm ô tô biển xanh. Việc thu phí chỉ áp dụng với xe có hướng di chuyển vào khu trung tâm. Tổng vốn đầu tư của dự án là 2.231 tỷ đồng, trong đó chi phí đầu tư dự án là 448 tỷ đồng, gần 1.800 tỷ đồng còn lại là chi phí vận hành của 10 năm sau đó.

Tại đề xuất mới nhất, Sở GTVT TPHCM cho rằng, việc nghiên cứu triển khai dự án thu phí ô tô lưu thông vào khu vực trung tâm thành phố là rất cần thiết. Các tuyến đường khu trung tâm thành phố đã quá tải, trong khi lượng xe cá nhân liên tục tăng, đặc biệt là ô tô. Đại diện Sở GTVT cho rằng, sau khi rà soát, đánh giá, nhiều vấn đề lớn đã thay đổi, trong đó, những yếu tố quan trọng nhất là tính pháp lý và công nghệ hiện đã cơ bản được giải quyết nên Sở đề xuất lại.

Theo đại diện Sở GTVT, việc thu phí ô tô sẽ đi kèm việc tổ chức lại giao thông ở khu vực trung tâm, các khu phố đi bộ, loại hình giao thông mới... “Những vấn đề như bãi xe xây dựng ở đâu, những tuyến buýt kết nối, đối tượng miễn giảm… đều phải được nghiên cứu tổng thể, đi kèm với các giải pháp hỗ trợ. Mục tiêu không phải là trong thoáng ngoài kẹt mà sẽ đồng bộ rất nhiều yếu tố”, đại diện Sở GTVT nói.

Vẫn băn khoăn

Trước bối cảnh kinh tế còn khó khăn, doanh nghiệp còn chật vật sau dịch bệnh, hệ thống giao thông công cộng chưa phát triển đồng bộ, nhiều người bày tỏ băn khoăn về dự án này.

Anh Lê Văn Phong (ngụ quận 8, TPHCM) cho biết, hằng ngày anh phải đi ô tô vào trung tâm quận 3 để làm việc. Nếu triển khai thu phí vào trung tâm theo kế hoạch vào giờ cao điểm, anh chính là đối tượng phải trả phí để đến nơi làm việc. “Bản thân tôi nếu không dùng ô tô để di chuyển thì cũng khó lựa chọn các loại phương tiện công cộng thay thế. Ngoài ra, với mức giá 40.000 đồng/lượt xe con, người hay đi vào trung tâm TPHCM như tôi mỗi tháng tốn hơn 1 triệu đồng tiền phí. Nếu tính ở quy mô toàn xã hội thì con số này là rất lớn, có thể tạo gánh nặng cho cá nhân và các doanh nghiệp”, anh Phong bày tỏ.

Cần phải đưa các trung tâm, dịch vụ thương mại ra ngoài trung tâm thành phố. Nhà nước có thể khuyến khích doanh nghiệp di chuyển ra ngoài trung tâm bằng cách giảm thuế. Bên cạnh đó, có thể tính đến việc tăng phí giữ xe ở trung tâm vì cũng sẽ góp phần kéo giảm phương tiện.

Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA) cho rằng, đề xuất thu phí nói trên nếu áp dụng có thể gây cản trở cho hoạt động kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp. Theo ông Phạm Ngọc Hưng, Phó Chủ tịch HUBA, tất cả các cơ quan, đơn vị hành chính quan trọng của thành phố, nơi tổ chức các hoạt động giao dịch, kinh doanh thương mại đều tập trung tại khu vực trung tâm thành phố. “Nếu đã tổ chức như vậy thì bây giờ tại sao lại hạn chế người dân đi vào trung tâm để giao dịch, kinh doanh? Phải chăng chúng ta đã quy hoạch sai? Tôi lấy ví dụ, nếu một cơ quan chức năng được bố trí ở khu vực bên ngoài thì người ta cũng không có lý do mà đi vào khu trung tâm”, ông Hưng nói.

TSKH.KTS Ngô Viết Nam Sơn, chuyên gia quy hoạch đô thị cho rằng, việc thu phí ô tô vào trung tâm có thể đẩy chi phí vận chuyển của các doanh nghiệp tăng cao. Do đó, TPHCM cần phải tính toán các giải pháp khác trước khi tính đến việc triển khai dự án này. “Đây là vấn đề về quy hoạch. Cần phải đưa các trung tâm, dịch vụ thương mại ra ngoài trung tâm thành phố. Nhà nước có thể khuyến khích doanh nghiệp di chuyển ra ngoài trung tâm bằng cách giảm thuế. Bên cạnh đó, có thể tính đến việc tăng phí giữ xe ở trung tâm vì cũng sẽ góp phần kéo giảm phương tiện. Cuối cùng là TPHCM cần tổ chức tốt mạng lưới giao thông công cộng để người dân thuận tiện di chuyển mà không dùng đến phương tiện cá nhân”, ông Sơn góp ý.

TS Lê Bá Chí Nhân, chuyên gia kinh tế, nhận định: “Doanh nghiệp đóng thuế cho Nhà nước, mà doanh nghiệp dựa vào nguồn thu để đóng thuế. Nếu như việc phải trả phí như thế này thì nguồn thu của doanh nghiệp sẽ bị hạn chế”.