Điều gì khiến FED New York bơm vội hàng trăm tỷ USD vào thị trường tiền tệ ngắn hạn?

Trong hai ngày liên tiếp, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) chi nhánh New York bơm một lượng tiền lớn vào hệ thống tài chính nhằm giải tỏa áp lực trên thị trường cho vay qua đêm.

Theo trang CNN Business, ngày 18/9, FED New York bơm 75 tỷ USD. Trước đó, vào ngày 17/9, cơ quan này bơm 53 tỷ USD. Lãi suất cho vay qua đêm ở Mỹ bất ngờ tăng vọt, khiến FED New York phải hành động khẩn cấp để "hạ nhiệt" lãi suất, giữ cho các hoạt động trên thị trường tài chính tiếp tục diễn ra trơn tru.

Đây là lần đầu tiên FED phải can thiệp bằng cách bơm vốn trên thị trường mở kể từ năm 2008.

Trong một cuộc họp báo vào ngày 18/9, sau khi kết thúc cuộc họp chính sách tiền tệ định kỳ kéo dài 2 ngày, Chủ tịch FED Jerome Powell nói việc can thiệp này "hiệu quả trong việc giải tỏa áp lực vốn" cho thị trường.

Tuy nhiên, theo đánh giá của giới chuyên gia, việc FED phải bơm 128 tỷ USD vào hệ thống tài chính trong hai ngày liên tiếp làm lộ ra vết nứt ở một góc khuất ít được nói đến ở Phố Wall - nơi vốn là trung tâm của hệ thống tài chính toàn cầu. Động thái này cũng làm dấy lên nỗi lo rằng FED đang mất dần sự kiểm soát đối với lãi suất ngắn hạn.

"Điều này cho thấy đường ống đã bị vỡ", chiến lược gia Michael Block thuộc Third Seven Advisors phát biểu. "Tin tốt là họ (FED) đã nhận thức được điều này và cũng may là họ có van an toàn".

Để giải quyết vấn đề, FED New York thông qua việc mua vào trái phiếu kho bạc Mỹ và các trái phiếu khác để bơm vốn và thị trường. Ngày 18/9, FED đặt lệnh mua 80,1 tỷ USD các tài sản này, và 75 tỷ USD đã được khớp lệnh.

Ngày 17/9, lãi suất cho vay qua đêm trên thị trường tài chính Mỹ tăng vọt từ mức trên 2% lên 10% trước khi FED New York can thiệp. Mức lãi suất này quá cao so với khoảng lãi suất 2-2,25% mà FED thiết lập vào cuối tháng 7. Sau hai đợt can thiệp liên tiếp của FED, lãi suất cho vay qua đêm đã hạ về 3%, nhưng vẫn cao hơn lãi suất tham chiếu.

Cùng ngày 18/9, FED hạ lãi suất tham chiếu 0,25%, về mức 1,75-2%. Động thái này không nằm ngoài dự báo và là đợt hạ lãi suất thứ hai của FED trong năm nay.

Ông Powell thừa nhận có "áp lực gia tăng" trên thị trường, nhưng bày tỏ tin tưởng rằng điều này sẽ không ảnh hưởng đến nền kinh tế. "Những việc này có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động của thị trường và các bên tham gia thị trường, nhưng không có ảnh hưởng đến nền kinh tế hay lập trường chính sách tiền tệ", ông nói.

Thị trường cho vay qua đêm ở Phố Wall thường bị che khuất bởi các chỉ số chứng khoán chính gồm Dow Jones, S&P 500 và Nasdaq, và thậm chí cả lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm. Tuy nhiên, thị trường này đóng một vai trò quan trọng vì cho phép các ngân hàng được vay vốn với lãi suất thấp trong khoảng thời gian ngắn. Các ngân hàng thường vay vốn qua đêm để mua trái phiếu, nhất là trái phiếu kho bạc Mỹ.

Việc lãi suất cho vay qua đêm ở Phố Wall tăng vọt đã khơi dậy những ký ức tồi tệ về năm 2008, khi thị trường tài chính Mỹ suy sụp vì khủng hoảng tài chính. Tuy nhiên, các nhà phân tích không cho rằng khủng hoảng sẽ lặp lại ở thời điểm này, bởi hiện nay, các ngân hàng lớn của Mỹ đều đã cải thiện bảng cân đối kế toán và đang đạt những con số lợi nhuận ấn tượng.

Theo chiến lược gia lãi suất Mark Cabana thuộc Bank of America Merrill Lynch, lãi suất cho vay qua đêm tăng mạnh là do lượng vốn dự trữ trong hệ thống sụt giảm. "Lượng tiền mặt trong hệ thống ngân hàng hiện nay quá hạn chế", ông Cabana viết trong một báo cáo hôm 17/9.

Ông Cabana giải thích sự sụt giảm vốn dự trữ nói trên là do các công ty Mỹ hôm thứ Hai rút một lượng tiền lớn từ các ngân hàng để đóng thuế hàng quý của Bộ Tài chính Mỹ. Việc này buộc các ngân hàng phải rút tiền dự trữ tại FED. Bank of America ước tính khoảng 100 tỷ USD vốn dự trữ đã bị rút khỏi hệ thống ngân hàng trong ngày thứ Hai.

Ông Powell đồng tình với đánh giá trên. "Áp lực tăng lãi suất đã nổi lên do dòng vốn phải chảy từ khu vực tư nhân sang quốc khố tại Bộ Tài chính để đóng thuế", ông nói.

Nhìn rộng hơn, một số nhà phân tích tin rằng việc lãi suất cho vay qua đêm tăng vọt ở Phố Wall là một "triệu chứng" của việc Bộ Tài chính Mỹ phải phát hành ngày càng nhiều trái phiếu kho bạc để bù đắp cho khoản thâm hụt ngân sách liên bang đã vượt mốc 1 nghìn tỷ USD trong tài khóa 2019. Chính phủ Mỹ phải đi vay tiền nhiều hơn do thu ngân sách từ thuế giảm vì chương trình cải tổ thuế của Đảng Cộng hòa cộng thêm chi tiêu liên bang gia tăng.