Điều gì sẽ xảy ra khi nước Mỹ rơi vào tình cảnh trước nay chưa từng có: Vỡ nợ?

Giới phân tích, các chuyên gia kinh tế và cả các lãnh đạo doanh nghiệp đều hi vọng Mỹ sẽ thoát khỏi nguy cơ vỡ nợ vào phút chót giống như những lần trước đây.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen mới đây vừa đưa ra cảnh báo nếu Nhà Trắng và Quốc hội không thể đạt được một thoả thuận thì Mỹ có thể sẽ không thanh toán được các hoá đơn của mình vào ngày 1/6.

Viễn cảnh nếu vỡ nợ thật sự xảy ra?

Mỹ sẽ bị vỡ nợ nếu không thanh toán đúng hạn cho các nhà đầu tư nắm giữ nợ chính phủ, hay chính là các Trái phiếu kho bạc Mỹ. Trong số những chủ nợ lớn có các ngân hàng trung ương nước ngoài vốn phụ thuộc vào Trái phiếu Kho bạc và đô la Mỹ để dự trữ tiền tệ.

Nếu Mỹ không trả được các khoản thanh toán cho những người nắm giữ trái phiếu chính phủ, quốc gia này sẽ bị vỡ nợ và bị hạ bậc xếp hạng tín dụng. Ngoài ra, Mỹ cũng có thể không trả được các khoản chi khác như an sinh xã hội, y tế hoặc lương của nhân viên chính phủ.

Một số thành viên Đảng Cộng hoà tại Quốc hội đã đề xuất ưu tiên trả nợ trước các khoản chi khác nhưng bà Yellen đã bác bỏ ý tưởng này và gọi đây là “một dạng khác của vỡ nợ.”

Phân tích từ Nhà Trắng cho thấy một vụ vỡ nợ ngắn hạn sẽ dẫn đến việc mất nửa triệu việc làm và giảm 0,6% GDP. Còn một vụ vỡ nợ kéo dài sẽ làm mất đi 8,3 triệu việc làm và GDP giảm 6,1%. Lãi suất cho vay trong cả 2 trường hợp đều sẽ tăng cao.

Vỡ nợ sẽ làm “hỏng điểm tín dụng của chính phủ Mỹ và sẽ mất rất nhiều thời gian để hồi phục,” chiến lược gia tại JPMorgan David Kelly cho biết. Nếu vậy, người dân Mỹ sẽ phải trả nhiều thuế hơn trong hàng chục năm  tới.

Mỹ sẽ phải thực hiện những khoản thanh toán nào?

Mỹ có trách nhiệm thực hiện các khoản thanh toán lãi và gốc lớn cho các trái phiếu xung quanh ngày được gọi là "X" - ngày mà chính phủ hết tiền. Lãi trái phiếu Kho bạc được thanh toán vào ngày 15 và ngày cuối cùng của mỗi tháng.

Khoản thanh toán cuối tháng cho tháng 5 dự kiến nằm trong khoảng 10-16 tỷ USD, theo ước tính của Văn phòng ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO). Các nhà đầu tư sở hữu khoảng 90 tỷ USD trái phiếu kho bạc đáo hạn vào cuối tháng 5 và 138 tỷ USD đáo hạn trong tháng 6 mà Bộ Tài chính Mỹ chịu trách nhiệm thanh toán, theo ước tính từ TD Securities.

Ngoài ra, Mỹ còn phải trả các khoản chi cho các cam kết nội địa, như y tế và an sinh xã hội.

CBO ước tính Mỹ có khoảng 360 tỷ USD để chi tiêu cho tháng 5 và đầu tháng 6 cho đến khi có thêm nguồn thu thuế theo quý vào ngày 15/6. "Những tuần đầu tiên của tháng 6 sẽ rất khó khăn," William Hoagland - phó chủ tịch tại Trung tâm chính sách lưỡng đảng cho biết.

Mỹ vỡ nợ sẽ tác động đến thị trường tài chính ra sao? Fed có thể làm gì?

Các tài sản rủi ro như cổ phiếu Mỹ và trái phiếu doanh nghiệp sẽ giảm giá mạnh. Ngược lại, các tài sản trú ẩn như trái phiếu chính phủ Mỹ và đồng USD lại có thể tăng giá ngay sau khi vỡ nợ. Nguyên nhân là vì các nhà đầu tư tin rằng Mỹ vẫn có khả năng và ý chí trả nợ.

Tuy nhiên, những người mua bảo hiểm cho các trái phiếu chính phủ Mỹ sẽ có cơ hội kiếm lời lớn nếu Mỹ không trả được nợ trong vòng 3 ngày sau hết hạn nhờ hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng (Credit default swaps – CDS).

Chủ tịch Fed Jay Powell đã kiên quyết rằng ngân hàng trung ương bị hạn chế về khả năng bù đắp bất kỳ thiệt hại nào do vỡ nợ gây ra, mặc dù trước đây các quan chức đã vạch ra những cách mà họ có thể hành động.

Chẳng hạn như trong cuộc thảo luận vào năm 2011 và 2013, Fed đã bàn về việc sử dụng các công cụ như rút các chứng khoán khỏi thị trường qua đêm và cho vay tiền mặt thông qua hoạt động repo hoặc thậm chí mua trái phiếu Kho bạc.

Nhưng điều đó có thể có nghĩa là Fed phải dừng kế hoạch giảm quy mô bảng cân đối kế toán của mình.

Một phương án khác là Fed loại bỏ các trái phiếu chính phủ Mỹ bị vỡ nợ khỏi lưu thông, bằng cách mua lại các trái phiếu bị ảnh hưởng.

Tham khảo FT