Điều kiện kinh doanh hàng không: Tù mù khi áp dụng

Nghị định 92/2016/NĐ-CP ngày 01/7/2016 của Chính phủ quy định về các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện trong lĩnh vực hàng không dân dụng vừa ban hành đã gây ra nhiều tranh cãi nhất là trong giới luật sư.

Xuất hiện các khái niệm mới không có trong Luật

Luật Hàng không dân dụng (HKDD) Việt Nam năm 2006 đã tách và giao Chính phủ quy định việc cấp Giấy phép kinh doanh hàng không (khoản 5 Điều 110), Giấy phép kinh doanh hàng không chung (khoản 3 Điều 199); không tổ hợp 2 danh mục công việc khác thứ nguyên (đơn vị đo lường) với nhau. Cách phân chia này phù hợp với thông lệ các nước và các điều ước quốc tế về hàng không.

Trước đó, Nghị định 30/2013/NĐ-CP ngày 08/4/2013 của Chính phủ về kinh doanh vận chuyển hàng không và hoạt động hàng không chung cũng phân biệt giữa kinh doanh vận chuyển hàng không và hoạt động hàng không chung. Mỗi loại hoạt động này có những đặc thù nên điều kiện, thủ tục đăng ký và cấp phép đặc biệt là các điều kiện quản lý để bảo đảm an toàn, an ninh hàng không cũng được quy định khác nhau.

Các hiệp định hàng không đã ký giữa Việt Nam với các nước cũng phân định rất rõ về vận chuyển hàng không và hàng không chung.

Trong khi đó, theo nhiều luật sư, Nghị định 92/2016/NĐ-CP lại đưa ra khái niệm mới là “kinh doanh vận tải hàng không”. Khái niệm này không có trong Luật HKDD Việt Nam và Nghị định 30/2013/NĐ-CP.

Khái niệm này không có nội hàm mới mà chỉ mang tính chất tổ hợp, loại hình hàng không chung và kinh doanh vận chuyển hàng không thành một gói là “ kinh doanh vận tải hàng không”. Với những người am hiểu lĩnh vực hàng không thì khái niệm “kinh doanh vận tải hàng không” hoàn toàn xa lạ và khiến cho các quy định của pháp luật về hàng không vốn đã phức tạp lại càng phức tạp thêm.

Tù mù khi áp dụng

Luật HKDD Việt Nam và Nghị định 30/2013/NĐ-CP đều quy định tách bạch điều kiện hoạt động kinh doanh vận chuyển hàng không và hoạt động hàng không chung. Trong khi đó, Điều 5 Nghị định 92/2016/NĐ-CP quy định về “Điều kiện kinh doanh vận tải hàng không”. Quy định này khiến cho nhiều người lầm tưởng rằng đây là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện mới, trong khi theo các luật chuyên ngành thì không có ngành nghề nào là “vận tải hàng không”.

Tuy nhiên, tại các Điều 10, 11 và 12 Nghị định 92 lại quy định thủ tục cấp, cấp lại và hủy bỏ Giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không, Giấy phép kinh doanh hàng không chung. Như vậy, ngay nội dung Nghị định 92 đã có nhiều điểm mâu thuẫn, khiến cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và doanh nghiệp rất khó áp dụng.

Thậm chí, công tác soạn thảo Nghị định này có nhiều sơ suất, sử dụng cụm từ không thống nhất, ví dụ thuật ngữ kinh doanh vận tải hàng không được sử dụng 19 lần rồi lại chuyển sang gọi là kinh doanh vận chuyển hàng không (29 lần).

Dưới góc nhìn chuyên môn, đa phần các chuyên gia đều cho rằng quy định như trong Luật HKDD và Nghị định 30 là rõ ràng và dễ áp dụng hơn Nghị định 92. Nay với việc hai nghị định này song song tồn tại thì sẽ là một ma trận đối với doanh nghiệp kinh doanh hàng không.