Doanh nghiệp vận tải biển: Thua lỗ, bán tàu, nguy cơ phá sản

Đó là nhận định trong báo cáo giữa kỳ của đề án “Lập điều chỉnh quy hoạch phát triển vận tải biển Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030” mà cục Hàng hải Việt Nam vừa hoàn tất. Báo cáo cũng đã điểm lại một cách khá chi tiết và toàn vẹn về bức tranh của ngành vận tải biển Việt Nam, đồng thời đưa ra những khuyến nghị rất đáng chú ý.

Theo đó, khó khăn nội tại lẫn khách quan đối với doanh nghiệp vận tải biển còn rất lớn. Thứ nhất, hiện nay chỉ số giá cước vận tải hàng khô (BDI) vẫn đang ở mức 700 điểm, thấp rất xa so với tháng 5.2008 là 11.793 điểm. Giá cước thuê tàu định hạn cũng giảm rất sâu, loại tàu 6 – 8 vạn DWT chỉ còn 7.150 USD/ngày so với 72.970 USD/ngày, tàu 5 – 6 vạn DWT còn 6.580 USD/ngày so với 55.830 USD/ngày tương ứng với hai thời điểm nói trên. Trong khi tính toán của chuyên gia trong ngành thì hiệu quả kinh doanh của đội tàu chỉ đạt được khi thị trường vận tải biển phục hồi, chỉ số BDI trở lại mức 3.000 điểm.

Giá cước thấp nhưng chi phí vận hành, bảo dưỡng ngày càng tăng cao, nguồn hàng vận chuyển thiếu, cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Hoạt động sản xuất kinh doanh vận tải biển nói chung hết sức khó khăn. Hầu hết các doanh nghiệp vận tải biển của Việt Nam liên tục bị thua lỗ.

Thêm vào đó, tuổi tàu bình quân cao: tính đến năm 2013 đội tàu Việt Nam có 39,4% trọng tải tàu trên 15 tuổi, tình trạng kỹ thuật, trang thiết bị trên tàu kém, thậm chí không đáp ứng được yêu cầu về an toàn hàng hải tại các công ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia, và thực tế là có hơn 40 tàu với trọng tải hơn 463.000 DWT thuộc sở hữu của các doanh nghiệp Việt Nam bị lưu giữ hoặc neo đậu vật vờ dài ngày do không đảm bảo điều kiện an toàn, an ninh hàng hải.

“Do vậy khả năng huy động nguồn lực để vừa tái cơ cấu vừa phát triển đội tàu đạt quy mô 8,4 – 9,6 triệu DWT vào năm 2015 là không khả thi. Kinh doanh không hiệu quả, nhiều rủi ro mà cứ tiếp tục đầu tư phát triển mở rộng quy mô đội tàu, trong khi nguồn lực hạn chế là không hợp lý”, báo cáo này lo ngại, và đưa ra đề xuất: Nên chăng giai đoạn trước mắt cần tập trung khai thác tối đa lợi thế trên tuyến vận tải trong nước, biển gần đối với loại hàng truyền thống, lấy mục tiêu tái cơ cấu đội tàu làm trọng tâm, từng bước nâng dần hiệu quả hoạt động vận tải, tạo cơ sở để phát triển trong giai đoạn sau.