Đối đầu Nvidia, CEO AMD không chấp nhận “vị trí thứ hai”

Vào đầu tháng 2, AMD công bố dữ liệu mới về hiệu suất của chip AI trong việc huấn luyện các mô hình ngôn ngữ lớn, sử dụng các bài kiểm tra hiệu suất do công ty SemiAnalysis phát triển. Chỉ vài tuần trước đó, nhóm này đã công bố một bài đánh giá gay gắt về dòng GPU chủ lực của AMD.

Các nhà phân tích nhận định rằng, dù con chip này trông rất ấn tượng trên lý thuyết, việc khai thác hết tiềm năng của nó gần như bất khả thi với phần mềm hiện tại của AMD. Dylan Patel, nhà phân tích chính, cùng đội ngũ SemiAnalysis đã dành năm tháng đánh giá GPU của AMD — dòng sản phẩm đang chật vật giành thị phần trước Nvidia, đối thủ thống trị thị trường.

"Chúng tôi từng kỳ vọng AMD có thể trở thành đối thủ mạnh của Nvidia trong các tác vụ huấn luyện AI, nhưng cho đến hiện tại, đáng tiếc là điều này vẫn chưa xảy ra," SemiAnalysis viết vào tháng 12.

Ngay ngày hôm sau, Patel nhận được cuộc gọi từ Lisa Su. Cuộc gọi dự kiến kéo dài 30 phút, nhưng cuối cùng lại kéo dài tới 90 phút.

"Phản hồi, dù mang tính chỉ trích, vẫn là một món quà," Su đăng trên X (Twitter) sau cuộc trò chuyện.

Dữ liệu hiệu suất mới mà AMD công bố vào tháng 2 chính là cú đáp trả trong một cuộc chiến đang tiếp diễn.

Năm ngoái, AMD đã vượt mặt Intel trong mảng kinh doanh trung tâm dữ liệu, chính thức đánh bại đối thủ lâu năm trong lĩnh vực này. Đây là đỉnh cao trong thập kỷ đầu tiên của Lisa Su trên cương vị CEO AMD. Doanh thu cả năm 2024 tăng 14% so với năm trước, lợi nhuận gộp tăng 22% — thế nhưng, khi Su công bố kết quả vào tháng 2, cổ phiếu lại giảm.

Khi Su đạt được điều tưởng chừng bất khả thi — vượt qua Intel — thì một đối thủ mới đã xuất hiện: Nvidia, gã khổng lồ AI do Jensen Huang lãnh đạo. Điều thú vị là Huang chính là anh em họ xa của Su, cả hai đều sinh ra tại cùng một khu vực ở Đài Loan trước khi sang Mỹ học tập và phát triển sự nghiệp.

Liệu AMD có thể đối mặt với thách thức tưởng như không thể — cạnh tranh với Nvidia, công ty đang nắm giữ khoảng 90% thị phần AI — sẽ phụ thuộc vào chiến lược của hai CEO.

Su đã vạch rõ kế hoạch cho AMD. Bà tập trung vào phần mềm mã nguồn mở, tăng cường hỗ trợ khách hàng trong việc huấn luyện và suy luận mô hình AI. Quan trọng nhất, bà đặt mục tiêu nâng tầm phần mềm của AMD để có thể cạnh tranh với Nvidia — bởi Huang từ lâu đã khẳng định rằng chính phần mềm là "bí quyết" giúp Nvidia thống trị thị trường.

Đối đầu với Intel, Lisa Su nói: "Tại sao không?"

Su đã chủ động chọn lĩnh vực khó nhất mà bà có thể nghĩ đến: kỹ thuật điện. Sau khi lấy bằng tiến sĩ, bà nhận được nhiều lời mời ở lại giới học thuật nhưng quyết định gia nhập Texas Instruments, theo Dimitri Antoniadis, giáo sư hướng dẫn luận án tiến sĩ của bà tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), chia sẻ với trang Business Insider.

Su muốn quản lý con người và dự án, bà gần đây nói với các sinh viên kinh doanh tại Stanford. Sau khi gia nhập IBM, bà được chọn làm trợ lý kỹ thuật cho Lou Gerstner, Chủ tịch kiêm CEO của IBM.

Antoniadis nhớ lại những cuộc gọi vào đêm muộn với Su khi bà đứng trước những "bước ngoặt" trong sự nghiệp.

Vào cuối năm 2014, Antoniadis nhận được một cuộc gọi. Khi đó, Su đã quản lý nhiều đơn vị kinh doanh và hoạt động của AMD gần ba năm, bà hiểu sâu mọi ngóc ngách của công ty nhưng chưa có quyền định hướng tổng thể. Bà gọi cho Antoniadis khi được đề nghị đảm nhận vị trí CEO, đồng nghĩa với việc đối đầu với Intel — gã khổng lồ có vốn hóa thị trường hơn 150 tỷ USD và nổi tiếng là đối thủ đáng gờm. Trong khi đó, AMD chỉ có vốn hóa 2 tỷ USD.

"Khi đó, tôi đã hỏi: ‘Lisa, cô nghiêm túc chứ? Đối đầu với Intel sao?’ Cô ấy trả lời: ‘Tại sao không?’" Antoniadis kể lại với Business Insider.

Su đã tham khảo ý kiến của nhiều người trước khi đưa ra quyết định lớn về việc lãnh đạo AMD. Một trong số đó là Lip-Bu Tan, huyền thoại trong ngành bán dẫn, từng là CEO và nay là nhà đầu tư. Ông sẽ đảm nhận vai trò CEO Intel vào ngày 18 tháng 3 tới. Tan và Su quen biết nhau từ khi bà còn làm việc tại Freescale Semiconductor, và ngay từ đầu, ông đã ấn tượng với bà.

Tan hiểu rõ tình trạng thảm hại của AMD lúc bấy giờ. Công ty đã trải qua hai đợt sa thải từ năm 2011 và rút lui khỏi thị trường vi xử lý. AMD cần một chiến lược tập trung hơn. Lúc đó chỉ có mảng game là hoạt động tốt. Các lĩnh vực khác đều gặp khó khăn. Dù vậy, ông không hề do dự khi khuyên Su nhận lời. Khi đó, ông vừa dẫn dắt Cadence Design Systems thoát khỏi khủng hoảng và hiểu rõ tiềm năng của một cuộc tái cấu trúc như vậy.

"Giá trị thị trường của AMD chưa đến 3 tỷ USD — không có lý do gì để bỏ lỡ cơ hội. Công ty đang bị định giá quá thấp," Tan nhận định.

Su chính thức tiếp quản AMD vào ngày 8 tháng 10 năm 2014. Ngay sau đó, công ty cắt giảm 7% nhân sự, và bà bắt tay vào việc đặt cược dài hạn để giành lại khách hàng. Tan cho biết Su nhanh chóng giành được sự tin tưởng từ các lãnh đạo công nghệ hàng đầu, như CEO Microsoft Satya Nadella và Giám đốc điều hành Dell Jeff Clarke, nhờ phong cách quản lý trực tiếp của mình. Ngay cả trong những buổi đánh giá hoạt động thường niên, Su cũng nắm rõ từng con số và lắng nghe mọi mối bận tâm.

"Tôi hoàn toàn không ngạc nhiên về vị trí của cô ấy hiện tại. Tôi thực sự đã mong đợi điều này," Antoniadis nói.

Doanh thu hàng năm của AMD đã tăng gấp 4 lần kể từ khi Lisa Su tiếp quản. Giờ đây, Su phải thực hiện một phép màu mới.

Su vs. Huang

Năm 2018, ngành giải trí sử dụng GPU chủ yếu cho gaming và dựng đồ họa. Trong khi AMD đã thiết kế loại phần cứng này suốt hai thập kỷ, Jensen Huang của Nvidia lại là người đi trước cả ngành công nghệ khi nhìn ra tiềm năng của GPU trong AI và bắt đầu xây dựng phần mềm để thúc đẩy sự phát triển của AI. Kể từ khi ChatGPT ra đời, Nvidia và AMD đã bước vào một cuộc đua khốc liệt — chỉ khác là Nvidia đã có một lợi thế khổng lồ từ trước.

Huang là một người giỏi ăn nói. Ông thống lĩnh vị trí trung tâm dù đó là trong phòng họp hội đồng quản trị hay một hội trường rộng lớn. Ngược lại, Su ít phô trương hơn. Bà hiếm khi, nếu không muốn nói là chưa bao giờ, lớn tiếng, và chiến lược kinh doanh của bà cũng phản ánh phong cách lãnh đạo đó—sự bền bỉ, kiên định, và tự tin một cách thầm lặng, theo lời các nguồn tin.

"Bà ấy là một nhà lãnh đạo rất điềm tĩnh," Jodi Shelton, CEO kiêm đồng sáng lập Global Semiconductor Alliance, nhận xét. Shelton nhớ lại một bữa tối thân mật tại nhà riêng của Su ở Texas, chỉ có Su và chồng bà, Daniel Lin. Trong suốt bữa ăn, Su là người đặt câu hỏi nhiều nhất.

"Bà không cần phải ngắt lời ai khi họ đang nói, không cần phải là người ồn ào nhất trong phòng," Shelton tiếp tục.

Trên sân khấu, Su thường bước đi chậm rãi, đưa ra những thông báo có tính toán kỹ lưỡng. Trong các cuộc họp nội bộ, bà truy vấn các câu trả lời về những việc cần làm tiếp theo và phân công nhiệm vụ, thậm chí đích thân xem xét bảng tính về việc phân phối GPU của AMD, theo lời các nhân viên của công ty.

Trong một thế giới mà nhiều CEO — bao gồm cả cựu lãnh đạo Intel, Pat Gelsinger — tuyên bố những kế hoạch đầy tham vọng nhưng lại không thể thực hiện được, AMD vẫn từng bước tiến lên vững chắc. Ngay cả chu kỳ ra mắt GPU hàng năm của Nvidia cũng gặp phải những vấn đề trong sản xuất và triển khai. Nhiều nguồn tin cho biết Su luôn thận trọng để tránh việc hứa hẹn quá mức nhưng không thể thực hiện. Đối với bà, khả năng thực hiện là điều không thể đánh đổi.

"Đó không phải là điều dễ dàng để duy trì trong một thời gian dài," Sharon Zhou, nhà sáng lập Lamini, công ty đã cam kết sử dụng phần cứng AMD thay vì Nvidia, nhận xét. "Đó là lý do tôi nghĩ bà ấy là mối đe dọa lớn nhất đối với Nvidia. Buộc Nvidia vào thế không thể mắc sai lầm."

Huang có động lực từ việc đi trước thị trường, đến mức có thể định hình những lĩnh vực xoay quanh các công nghệ mới, theo lời Rev Lebaredian, một giám đốc tại Nvidia. Trong khi đó, Su lại tập trung vào việc đáp ứng nhu cầu sẵn có với một sản phẩm hoàn hảo.

"Bà hiểu rõ từng chi tiết kỹ thuật của sản phẩm AMD và có thể thảo luận ngang hàng với các kỹ sư về bất kỳ sản phẩm nào," một nhân viên AMD chia sẻ. "Bà ấy khá trầm lặng ngoài đời, nhưng chỉ cần nhìn cách bà ấy quan sát phòng thí nghiệm và trò chuyện với các kỹ sư, bạn có thể thấy bà tự hào và hạnh phúc khi ở đó."

Sự kiên định không ngừng và trọng tâm vào việc xây dựng mối quan hệ khách hàng vững chắc, hai chiều khiến Su trở thành một đối thủ không thể bị đánh bại, ngay cả với Nvidia, theo nhiều nguồn tin.

"Bà ấy là một trong những người phản hồi nhanh nhất," Sharon Zhou nói. Khi Zhou đang cố gắng hoàn tất vòng gọi vốn Series A cho Lamini, Su đã dành nguyên một buổi chiều để trò chuyện với các nhà đầu tư tiềm năng — chỉ một ngày sau cuộc họp báo cáo tài chính.

Chìa khóa chiến thắng: Phần mềm

Nhiều nhà phân tích trong ngành chip đồng ý rằng, dù phần cứng của AMD đã bắt kịp, nhưng hãng vẫn chưa thể thực sự cạnh tranh nếu không có phần mềm tốt hơn. Nvidia sở hữu CUDA, bộ phần mềm đã trở thành tiêu chuẩn của ngành, cho phép kỹ sư lập trình GPU một cách linh hoạt và dễ dàng hơn. Trong khi đó, phần mềm của AMD vẫn còn đang hoàn thiện, như báo cáo của SemiAnalysis đã chỉ ra.

Trong năm tài chính 2024, Nvidia báo cáo doanh thu 115,2 tỷ USD từ mảng trung tâm dữ liệu — nơi phần lớn hoạt động tính toán AI diễn ra. Trong cùng khoảng thời gian, AMD chỉ đạt 12,6 tỷ USD từ mảng này. Khoảng cách khổng lồ này có thể sẽ không bao giờ được san lấp, ngay cả với một chiến lược thực thi hoàn hảo.

Những người thân cận với Su nói rằng bà không bao giờ hài lòng với vị trí số hai.

"Bà ấy muốn chiến thắng, và điều đó không có nghĩa là đứng thứ hai, mà phải đứng đầu. Đầu tiên, bạn phải là số hai, rồi bạn mới trở thành số một," Zhou nói.

Trong một ghi chú gửi nhà đầu tư vào ngày 5 tháng 2, Vivek Arya, nhà phân tích của Bank of America, viết rằng AMD vẫn chưa thể "truyền tải rõ ràng" cách hãng sẽ giành thị phần từ Nvidia.

"AMD sẽ cần nhiều hơn thế ở khía cạnh phần mềm, triển khai quy mô lớn và tích hợp hệ thống để có thể vượt qua mức thị phần dưới 5% hiện tại," Arya viết.

Chiến thắng đối với Su sẽ là việc chọn đúng chiến trường, theo lời Lip-Bu Tan, CEO sắp nhậm chức của Intel và cũng là bạn của Huang. Năm 2024, ngân sách R&D của Nvidia gần gấp đôi của AMD, vì vậy Su cần có chiến lược chọn lọc.

"Bạn phải chọn lĩnh vực tốt nhất của mình," Tan nói. "Bạn không thể làm tất cả như Jensen." Huang tạo ra cả thực đơn, còn Su chỉ có thể chọn một vài món để cạnh tranh.

Bất chấp kết quả kinh doanh quý IV vượt kỳ vọng, các nhà đầu tư vẫn tỏ ra lo ngại. Theo đánh giá từ giới phân tích Phố Wall, doanh thu của AMD đang tăng, nhưng chưa đủ phần đến từ AI.

"Đây là một cuộc chơi kéo dài 10 năm, không phải 2 năm. Vì vậy, đừng chỉ nghĩ về điều gì sẽ xảy ra trong quý tới," Su nói với CEO Salesforce, Marc Benioff, tại hội nghị vào tháng 9.