Đông gấp đôi dân số Nhật Bản, lao động nhập cư ở các thành phố lớn của quốc gia này sắp trút được nỗi lo… hộ khẩu

SCMP cho biết số người lao động từ các vùng nông thôn đang sống và làm việc tại các đô thị lớn của Trung Quốc nhiều gấp đôi dân số Nhật Bản. Đây được xem là nguồn tăng trưởng mới, có thể bù đắp cho những thiếu hụt mà những vấn đề với ngành bất động sản gây ra cho nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.

Đây không phải lần đầu tiên Trung Quốc tính tới việc cải cách hộ khẩu. Trước đây, những quy định tương tự đã được đưa ra nhằm thúc đẩy năng suất công nghiệp và tăng cường doanh số nhà ở tại các đô thị trong những năm 2010.

Ra đời từ nhiều thập niên trước, chính sách hộ khẩu đã đóng góp rất nhiều trong việc kiểm soát dòng người nhập di cư từ nông thôn tới các thành phố lớn của Trung Quốc. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng chính sách của “thời đại trước” này đã không còn phù hợp, thậm chí có thể tác động không cân bằng tới nền tảng kinh tế cơ bản của Trung Quốc.

Cai Fang, một chuyên gia hàng đầu về kinh tế lao động tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc đồng thời là cố vấn của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc, cho rằng cải cách hơn nữa với các chính sách hộ khẩu có thể giúp giải phóng hơn 2.000 tỷ tệ (281,1 tỷ USD) chi tiêu dùng. Ngay cả khi thu nhập không tăng, chính sách này cũng có thể làm tăng chi tiêu của người lao động nhập cư lên 30% do mạng lưới an sinh xã hội của họ được cải thiện.

“Trung Quốc chiếm 17,8% dân số toàn cầu nhưng chỉ đóng góp 12,8% lượng tiêu thụ toàn cầu. Nếu người lao động nhập cư được công nhận là công dân của các đô thị lớn, khoảng trống này sẽ được lấp đầy”, ông Cai cho biết trong tháng 12/2023.

Ở Trung Quốc, hộ khẩu quyết định những dịch vụ công mà một người được hưởng. Những người có hộ khẩu nông thôn được hưởng ít quyền lợi hơn so với những người có hộ khẩu thành thị nếu họ sống ở các thành phố. Trước đây, việc chuyển khẩu lên thành phố có thể được quyết định bằng việc học đại học, kết hôn với người có hộ khẩu hoặc mua nhà ở thành phố.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Trung Quốc Lou Jiwei ủng hộ những thay đổi với các quy định này. Ông cho rằng khi người dân nông thôn có thể tiếp cận đầy đủ các dịch vụ công ở thành phố, họ có thể mua nhà ở đó mà không đắn đo. Việc này có thể kích thích nhu cầu của người tiên dùng lên gần 30%.

Ngoài ra, người dân cũng sẽ “mạnh dạn” hơn trong việc bán nhà cửa, ruộng vườn ở nông thôn để chuyển lên thành phố. Đây là nguồn tài chính ban đầu vô cùng quan trọng giúp họ hiện thực hóa giấc mơ mua nhà tại các đô thị.

Năm 2001, Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), góp phần đưa quốc gia này trở thành công xưởng của thế giới. Cùng với đó, làn sóng di cư của người dân ở các vùng nông thôn tới các thành phố lớn để làm việc cũng thúc đẩy năng suất lao động tăng nhanh. Những năm 2010, việc thúc đẩy đô thị hóa sâu, rộng cùng với làn sóng mua bất động sản cũng góp phần lớn cho sự tăng trưởng của kinh tế Trung Quốc, nhất là khi sở hữu một ngôi nhà là điều kiện tiên quyết để có hộ khẩu.

Mặc dù đô thị hóa vẫn được liệt kế là một trong những ưu tiên kinh tế của Trung Quốc trong năm 2024 nhưng có thể các nhà lãnh đạo Trung Quốc đang muốn hướng trọng tâm đến sự bình đẳng trong tiếp cận các dịch vụ công và phát triển các đô thị nhỏ.

Trong chuyến thăm gần đây tới Tứ Xuyên và Trùng Khánh – hai khu vực chiếm 1/10 dân số đất nước, Thủ tướng Trung Quốc Lưu Quang nhấn mạnh đô thị hóa “lấy con người làm trung tâm”, chú trọng vào chất lượng cuộc sống của người dân thay vì các thướng đo thành tích mang tính định lượng cao hơn.

Tham khảo: SCMP