Động lực để TP HCM tăng tốc phát triển

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 84/2024/NĐ-CP ngày 10-7-2024 về thí điểm phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực cho chính quyền TP HCM. Sự phân cấp này được kỳ vọng sẽ nhanh chóng thúc đẩy các mặt kinh tế - xã hội của TP HCM phát triển nhanh trong giai đoạn mới.

Phân cấp đi đôi với trách nhiệm

Theo Nghị định 84/2024/NĐ-CP, cho phép thí điểm phân cấp quản lý nhà nước giữa Chính phủ với chính quyền TP HCM (HĐND và UBND TP HCM) một số lĩnh vực, gồm: Quản lý nhà nước về đầu tư; quản lý nhà nước về kinh tế, tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý nhà nước về quy hoạch, xây dựng, tài nguyên và môi trường; quản lý nhà nước về giao thông vận tải; quản lý nhà nước về y tế; quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo; quản lý nhà nước về lao động, giáo dục nghề nghiệp; quản lý nhà nước về nội vụ.

Nghị định nêu rõ việc phân cấp quản lý nhà nước gắn liền với việc tăng cường trách nhiệm thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với hoạt động của chính quyền thành phố. Phân cấp quản lý nhà nước một số lĩnh vực nhằm tăng cường trách nhiệm của UBND thành phố, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố, tạo sự chủ động và hoàn thiện cơ chế phân cấp cho chính quyền thành phố. Bên cạnh đó, việc phân cấp cần đi đôi với việc thực hiện chương trình cải cách hành chính ở các cấp chính quyền nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả bộ máy quản lý nhà nước của thành phố. Qua đó, giải quyết kịp thời các khó khăn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp (DN) và phục vụ tốt hơn yêu cầu của tổ chức và người dân.

Về phân cấp quản lý nhà nước về đầu tư, UBND trình HĐND TP HCM quyết định danh mục ngành, nghề ưu đãi mới phát sinh theo xu thế phát triển công nghệ mới của thế giới hoặc từ thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của thành phố phù hợp với định hướng của quốc gia về phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế số, phát triển bền vững, sau khi đã tham khảo ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Đối với phân cấp quản lý nhà nước về y tế, UBND thành phố có thẩm quyền giao cơ quan chuyên môn về y tế cấp giấy xác nhận nội dung quảng cáo đối với dịch vụ khám, chữa bệnh của bệnh viện tư nhân trên địa bàn. Quyết định cấp phép nhập khẩu thuốc đáp ứng nhu cầu điều trị đặc biệt, phát sinh trong quá trình khám, chữa bệnh đối với một số nhóm thuốc quy định tại các nghị định hướng dẫn thi hành Luật Dược, cho các cơ sở khám, chữa bệnh thuộc phạm vi quản lý của thành phố.

Về phân cấp quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo, UBND thành phố có thẩm quyền phê duyệt chương trình giáo dục tích hợp thực hiện trong liên kết giáo dục với nước ngoài đối với các cơ sở giáo dục trên địa bàn...

Tạo động lực bứt phá

TS Trương Đức Thuận, Tạp chí Cộng sản, cho rằng phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước không chỉ là chủ trương, mà còn là giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động của các cơ quan nhà nước. Việc Chính phủ ban hành Nghị định số 84 được kỳ vọng sẽ tháo gỡ được những điểm nghẽn, tạo động lực cho TP HCM tăng tốc phát triển.

Phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước giữa trung ương với địa phương được hiểu là sự phân định rõ các nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền, trách nhiệm giữa Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành với chính quyền địa phương. Do vậy, một khi việc phân cấp, phân quyền giữa trung ương với chính quyền địa phương được đẩy mạnh sẽ bảo đảm sự điều hành, thống nhất của trung ương; đồng thời phát huy sự chủ động, sáng tạo của chính quyền địa phương, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước.

Việc triển khai thực hiện phân cấp, phân quyền đúng, trúng và kịp thời chính là tạo điều kiện cho chính quyền địa phương khai thác, phát huy được thế mạnh sẵn có để lập ra kế hoạch, chiến lược phù hợp với thực tiễn, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển nhanh theo hướng bền vững. Bên cạnh đó, việc phân cấp, phân quyền không chỉ nâng cao trách nhiệm, năng lực giải quyết công việc của các cơ quan chính quyền địa phương, mà còn công khai sự minh bạch trong thủ tục hành chính, góp phần phát huy dân chủ và tăng cường sự giám sát, phản biện của người dân với các cơ chế, chính sách đã, đang thực thi trong thực tiễn...

TS Phạm Quang Long, Phó Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam, cho biết việc thí điểm phân cấp quản lý cho TP HCM sẽ tạo sự chủ động cho thành phố, qua đó phát huy sự năng động, sáng tạo, các tiềm năng lợi thế của địa phương này để bứt phá trong thời gian tới. Nghị quyết 98 của Quốc hội đã trao nhiều cơ chế, chính sách đặc thù cho TP HCM. Cùng với việc thí điểm phân cấp quản lý ở 8 lĩnh vực như Nghị định của Chính phủ đã nêu, TP HCM cần nắm lấy cơ hội và khẩn trương triển khai trong công tác quản lý khi được trao quyền.

Tận dụng cơ hội từ cơ chế thí điểm

Phân tích về cơ chế phân cấp, TS Trương Đức Thuận lý giải việc phân cấp, phân quyền hay quản trị nhà nước không phải là kết quả cuối cùng, mà là một cách thức hướng dẫn cho địa phương để mở cửa, thích ứng và nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động quản lý nhà nước ở cơ sở. Do vậy, với 8 lĩnh vực trong Nghị định số 84 mà Chính phủ trao cho TP HCM, nếu xét trên cả phương diện lý luận và thực tiễn cho thấy đó không chỉ là pháp lý, động lực, mà còn là giải pháp thiết thực góp phần tháo gỡ những nút thắt, tạo điều kiện cho TP HCM tăng tốc phát triển xứng tầm với khát vọng và sứ mệnh mới.

Theo TS Phạm Quang Long, các cơ chế thí điểm đã được Chính phủ cho phép, điều quan trọng sắp tới là TP HCM cần bắt tay ngay vào các công việc để cụ thể hóa các cơ chế thí điểm đó. Để chính sách sớm đi vào cuộc sống, tận dụng được các cơ hội từ cơ chế thí điểm phân cấp quản lý, TP HCM cần có chương trình hành động cụ thể, giao nhiệm vụ rõ ràng cho từng sở ngành. Triển khai Nghị định của Chính phủ với tinh thần khẩn trương nhất, tận dụng tối đa những lợi thế từ các cơ chế mà Chính phủ cho phép TP HCM thí điểm về đầu tư, giáo dục, y tế... TP HCM được phân cấp quản lý trong việc ưu đãi đầu tư, ban hành chính sách hỗ trợ đặc thù đối với các DN công nghệ cao, sẽ là thuận lợi lớn cho TP trong bối cảnh lĩnh vực công nghệ cao đang phát triển mạnh mẽ. Việc phân cấp này sẽ tăng cường trách nhiệm của UBND thành phố, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố. Với trách nhiệm được tăng cường, các khó khăn, vướng mắc trên địa bàn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh kỳ vọng sẽ sớm được tháo gỡ.