“Dù tình huống nào, TPP vẫn là bước tiến quan trọng trong hội nhập châu Á - Thái Bình Dương”

TS. Võ Trí Thành

Nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung Ương

110 bài viết

• Nhiều khả năng tổng mức giảm giá của VND so với USD trong cả năm nay chỉ khoảng 2%
  Tại: Kịch bản nào cho tỷ giá những tháng cuối năm 2023?
• Việc yêu cầu báo cáo với những giao dịch có giá trị lớn sẽ giúp cơ quan Nhà nước dễ kiểm soát những giao dịch có dấu hiệu đột biến, bất thường và cũng nhằm khiến những hành vi phạm pháp sớm bị ngăn chặn từ trước khi diễn ra
  Tại: Nâng mức giao dịch phải báo cáo NHNN lên 400 triệu đồng: Áp dụng với những ai?

Tại Diễn đàn "Hợp tác Việt Nam - Nhật Bản trong xu thế hội nhập kinh tế ở châu Á - Thái Bình Dương", TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho biết, Việt Nam luôn coi trọng hợp tác kinh tế, hội nhập,... làm việc với các doanh nghiệp nước ngoài, doanh nghiệp Việt Nam có rất nhiều cơ hội học hỏi để nâng cao năng lực. Điều đó càng đặc biệt quan trọng trong bối cảnh chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu và khu vực đang phát triển ngày một mạnh mẽ hơn. Song song với quá trình thúc đẩy các sáng kiến hội nhập, Việt Nam cũng nên tranh thủ thời gian tăng cường các bước chuẩn bị về khung chính sách, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Trong những năm qua, nhiều sáng kiến đã được đưa ra nhằm đẩy mạnh hội nhập kinh tế khu vực châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương ( TPP ) hay Hiệp định thương mại tự do châu Á - Thái Bình Dương (FTAAP).

Những sáng kiến này đã góp phần mang lại lợi ích cho Việt Nam và Nhật Bản cũng như các nền kinh tế thành viên, thể hiện qua tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, tự do hoá thương mại và đầu tư, tăng cường thương mại nội khối, tham gia kết nối chặt chẽ hơn vào các mạng lưới sản xuất khu vực,... Bên cạnh đó, các sáng kiến hội nhập cũng đòi hỏi những tiêu chuẩn cao gắn với cải cách sâu rộng sau đường biên giới, qua đó tạo thêm động lực cho hoàn thiện thể chế kinh tế.

Tuy nhiên trên thực tế, "vẫn còn những bất định đặt ra đối với các sáng kiến hội nhập kinh tế khu vực châu Á - Thái Bình Dương như sự kiện Brexit, hay việc Hoa Kỳ rút khỏi TPP. Ngoài ra, Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) cũng đã qua 19 vòng đàm phán (tính đến tháng 9/2017) và nhiều mốc không hoàn thành, cho thấy triển vọng kết thúc đàm phán và phê chuẩn còn xa", chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành chỉ ra.

Đồng thời, TS. Võ Trí Thành cũng cho rằng, việc hợp tác, hội nhập kinh tế khu vực châu Á - Thái Bình Dương vẫn bộc lộ nhiều yếu tố bất lợi như sự trỗi dậy của chủ nghĩa bảo hộ và tư tưởng tự do hoá phản thương mại (thậm chí ở cả những quốc gia dẫn đầu toàn cầu hoá) hay cách tiếp cận khác nhau của các "siêu cường quốc" trong việc xử lý các vấn đề địa chính trị khu vực.

"Đặc biệt là mối lo ngại từ yếu tố thu nhập của lao động đình trệ, gia tăng bất bình đẳng thu nhập và chủ nghĩa dân tuý ở các nước phát triển hay việc phân phối lợi ích không đồng đều giữa các nền kinh tế cũng như rủi ro rơi vào 'bẫy lao động giá rẻ hay bẫy thu nhập trung bình' đối với nhiều nền kinh tế", ông Thành đặt vấn đề.

Đồng quan điểm, nhiều chuyên gia cũng cho rằng những thay đổi đang diễn ra có thể ảnh hưởng đến tiền trình hội nhập khu vực nói chung và việc thực hiện hoá các sáng kiến hội nhập nói riêng, chẳng hạn như xu hướng gia tăng chủ nghĩa bảo hộ và chống toàn cầu hoá, lo ngại về phân bổ lợi ích từ hội nhập kinh tế khu vực,... đặc biệt là những bất định liên quan tới tiến trình đàm phán RCEP và vực dậy Hiệp định TPP.

Dù vậy, ông Võ Trí Thành cũng nhấn mạnh rằng: "Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) dù tình huống nào cũng là bước tiến quan trọng cho hội nhập ở châu Á- Thái Bình Dương". Để tăng cường hội nhập châu kinh tế Á – Thái Bình Dương, Việt Nam cần một mô hình mới cho hội nhập thịnh vượng, tăng trưởng toàn diện và bền vững, có thể bao gồm tự do hóa thương mại, đầu tư và dịch vụ nhằm tạo cơ hội kinh doanh trong bối cảnh cạnh tranh công bằng.

Ngoài ra, Việt Nam cũng cần cải thiện năng lực thể chế và nhân lực để khai thác có hiệu quả các cơ hội mới, có khả năng chống chịu các cú sốc khác nhau và đối phó tốt hơn với cách mạng công nghệ 4.0; đồng thời, xây dựng thể chế khu vực phù hợp với cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả cũng như xử lý toàn diện các vấn đề phát triển.

Ông Võ Trí Thành, ông Nguyễn Đình Cung và ông Shujiro Urata (Ảnh: Nguyễn Thắm)

Ông Shujiro Urata, cố vấn nghiên cứu cao cấp của Chủ tịch ERIA, Đại học Waseda cũng cho rằng, Việt Nam cần thiết lập một môi trường kinh doanh thân thiện, đặc biệt là xây dựng mạng lưới sản xuất khu vực; đồng thời, thiết lập một thị trường chung duy nhất thông qua việc áp dụng biện pháp cộng gộp trong xác định các quy tắc xuất xứ.

"Việt Nam và Nhật Bản cần chủ động, phối hợp song phương và với các đối tác khác nhằm sớm hiện thực hóa các sáng kiến TPP và RCEP. Quá trình này cần củng cố thêm nữa sự ủng hộ từ cộng đồng doanh nghiệp và người dân, gắn với giải pháp hữu hiệu giảm thiểu tác động bất lợi của hội nhập khu vực tới các nhóm yếu thế và dễ bị tổn thương...”, ông Utara nhận định.