Dùng cát biển làm cao tốc, ĐBQH lo "đánh cược với môi trường”

Đặt câu hỏi tại phiên phiên chất vấn về nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài nguyên và môi trường diễn ra sáng 4/6, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, đại biểu Trần Kim Yến (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cho biết trong bối cảnh thiếu cát sông để thực hiện các dự án, nhất là các dự án đặc biệt quan trọng hiện nay thì phương án sử dụng cát biển để thay thế là một hướng tìm kiếm.

Tuy nhiên, việc khai thác nếu không đảm bảo điều kiện, tiêu chuẩn và triển khai đại trà, theo đại biểu Trần Kim Yến sẽ là "đánh cược với môi trường”.

Trước lo ngại đó, đại biểu Quốc hội của đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết giải pháp trước mắt và lâu dài để có đủ vật liệu san lấp cho các dự án nhưng không làm ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, đảm bảo được an ninh nguồn nước.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nêu quan điểm cần đánh giá tác động môi trường đối với các dự án sử dụng cát biển để làm vật liệu san lấp. Theo đó, tùy theo công trình, dự án triển khai sẽ được đánh giá tác động với nguyên tắc không được để ảnh hưởng đến nước mặt.

"Vấn đề này, Bộ Xây dựng sẽ có quy trình cụ thể về từng công trình xây dựng,” Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nói.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cũng lưu ý việc sử dụng vật liệu cát cho các dự án trọng điểm quốc gia, đặc biệt là đường cao tốc vừa qua rất khó khăn. Vì thế, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo bộ, ngành liên quan nghiên cứu sử dụng cát biển.

Hiện nay, dự án thí điểm của Bộ Giao thông vận tải trong tiến hành san lấp và xây dựng đường giao thông. Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao nhiệm vụ đánh giá trữ lượng khu vực để lấy cát biển.

“Thời gian qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã hoàn thành đánh giá trữ lượng khu vực Sóc Trăng, với trữ lượng có thể lấy ngay là 145 triệu mét khối. Trữ lượng rất lớn và hiện nay cát biển đã được sử dụng san lấp và sử dụng trong các khu kinh tế, khu công nghiệp và các dự án ven biển,” Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nói.

Tại phiên chất vấn, đại biểu Đặng Bích Ngọc (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hòa Bình) cũng đề nghị Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết giải pháp để luật hoá cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản, nhằm đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, tạo sự thống nhất, chủ động cho chính quyền địa phương tổ chức thực hiện.

Chia sẻ lo lắng của đại biểu Đặng Bích Ngọc, đại biểu Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) cũng nêu hiện tượng về một số khu vực đất trồng lúa bị mất mùa có thể do đơn vị thi công đường cao tốc sử dụng cát có độ mặn cao làm nền đường gây xâm nhập mặn.

“Cần nghiên cứu kỹ lưỡng và có giải pháp hạn chế hệ luỵ của việc sử dụng cát biển làm vật liệu thi công đường cao tốc, đặc biệt là khu vực Đồng bằng sông Cửu Long”, đại biểu Hoà nêu vấn đề.

Đối với câu hỏi của đại biểu Hoà, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết là sẽ cho kiểm tra kỹ và trả lời bằng văn bản tới đại biểu.

Liên quan đến nội dung trên, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nhấn mạnh trong thời gian qua, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự đồng lòng của các địa phương nên đến nay đã thực hiện cơ chế đặc thù về việc cấp vật liệu san lấp cho các dự án trọng điểm quốc gia, dự án cao tốc.

Chính phủ cũng ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai đồng thời chỉ đạo và Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành các hướng dẫn về vật liệu xây dựng cho các dự án. Nhờ đó đến nay, tiến độ của các dự án này đạt yêu cầu đề ra. Điều này cho thấy cơ chế đặc thù của Quốc hội cho phép đã được triển khai rất hiệu quả.

Tuy vậy, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cũng lưu ý để luật hóa nội dung trên, luật hiện hành chưa được phân loại, phân nhóm. Vì thế, trong dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản (do Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chủ trì soạn thảo trình Chính phủ trình Quốc hội) đã phân loại 4 nhóm khoáng sản gồm: Kim loại quý, vật liệu xây dựng cao cấp, vật liệu xây dựng thông thường và vật liệu đất đá sỏi.

Trong đó, vật liệu đất đá sỏi sẽ được phân cấp cho các địa phương và không phải cấp phép mỏ nữa mà chỉ cần đăng ký, sau đó nộp nghĩa vụ thuế theo quy định.

Riêng với ý kiến của đại biểu Quốc hội Trần Quang Minh (Đoàn tỉnh Quảng Bình) về công tác khai khoáng, sử dụng và quản lý đất hiếm trong thời gian qua, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết Việt Nam có trữ lượng tương đối lớn. Hiện nay, cơ quan này đang triển khai đề án điều tra cơ bản, sau khi hoàn thành sẽ báo cáo Thủ tướng.

Vị tư lệnh của ngành tài nguyên và môi trường cũng khẳng định quan điểm việc khai thác, chế biến cần tính đến chế biến sâu, chế biến tinh, phục vụ cho các ngành công nghiệp Việt Nam, nhất là công nghiệp chíp bán dẫn, hướng tới xuất khẩu.