Elon Musk suốt ngày 'chém gió' Tesla là công ty vĩ đại & cách mạng, nhưng báo cáo tài chính của họ khiến ai cũng lo ngại

Đầu tháng này, Tesla đã nộp báo cáo kết quả kinh doanh hàng năm cho Ủy ban chứng khoán Mỹ. Báo cáo kết quả kinh doanh luôn được xem là những tài liệu “số má" nhàm chán nhưng trên thực tế chúng lại giúp cung cấp được nhiều thông tin giá trị về các công ty.

Theo đó, báo cáo kết quả kinh doanh của Tesla trong năm 2016 đã thu hút sự chú ý ngay từ đầu, bởi công ty này hiện không còn là nhà sản xuất xe ô tô điện đơn thuần nữa sau thương vụ mua lại SolarCity với giá hơn 2 tỷ USD vào năm ngoái.

“Chúng tôi thiết kế, phát triển, sản xuất và bán những loại phương tiện chạy bằng điện chất lượng tốt, hệ thống lưu trữ năng lượng cũng như lắp đặt, điều hành và bảo trì những sản phẩm lưu trữ nguồn điện năng và năng lượng mặt trời”.

“Chúng tôi là công ty năng lượng tích hợp theo chiều dọc, cung cấp những sản phẩm năng lượng sạch từ đầu đến cuối, bao gồm cả phát điện, lưu trữ và tiêu dùng”.

“Chúng tôi đã thành lập nên mạng lưới cửa hàng bán xe trên toàn cầu, trung tâm dịch vụ và trạm sạc để đẩy nhanh quá trình đưa sản phẩm của công ty tiếp cận tới nhiều nơi. Những dòng xe và cả các kỹ sư giàu kinh nghiệm đang nỗ lực tập trung cao độ xây dựng nhiều sản phẩm và hệ thống nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển sang những phương tiện giao thông bền vững và mô hình doanh nghiệp khác biệt so với những nhà sản xuất khác”.

Đó là những mô tả mang tầm vĩ mô về Tesla thời điểm này. Tuy nhiên, nếu nhìn vào báo cáo tài chính của Tesla, câu chuyện đi theo một chiều hướng khác.

Tài sản

Như có thể nhìn thấy, có nhiều thay đổi lớn kể từ năm 2015.

Có khoảng 3 tỷ USD tiền mặt – con số khá ấn tượng đối với một công ty mang tiếng “đốt tiền” như Tesla. Tuy nhiên, cũng có một khoản kê thêm khổng lồ trong mục “hệ thống pin năng lượng mặt trời đã cho thuê và được thuê” – khoảng 6 tỷ USD thêm vào trong bảng cân đối kế toán, tất cả là từ SolarCity – đơn vị cho thuê tấm pin năng lượng mặt trời và ghi sổ giá trị khối tài sản này trên bảng cân đối kế toán.

Tesla dự định chi khá nhiều tiền mặt họ có cho việc ra mắt mẫu Model 3 vào cuối năm nay, và việc này cần đến một khoản huy động vốn gần đây trị giá hơn 1 tỷ USD.

Tuy nhiên, có một khoản mới trong phần tài sản của Tesla, giúp tăng gấp đôi tài sản từ năm 2015 lên 2016 là nhờ SolarCity.

Các khoản nợ phải trả

Trên bảng cân đối kế toán, khoản nợ dài hạn đang tăng – hầu hết là nợ của SolarCity – lên tới hơn 3 tỷ USD.

Tesla cũng đã phát hành nợ chuyển đổi trong lần huy động vốn gần đây và khoản nợ chuyển đổi phát hành trước đó sẽ đến hạn thụ hưởng vào năm tới. So với năm 2015, bảng cân đối năm 2016 có nhiều khoản nợ hơn.

Thua lỗ

Khoản thua lỗ của Tesla trong năm 2016 ít hơn năm 2015 nhưng họ vẫn lỗ rất nhiều. So với năm 2014, đây là một con số khổng lồ. Tuy nhiên, doanh thu của họ cũng đạt cao hơn.

Rút ra được kết luận gì từ những chỉ số này

Điểm tích cực nhìn nhận về Tesla lúc này là họ là một công ty tích hợp theo chiều dọc và hầu như thua lỗ khi bán xe ô tô điện. Tuy nhiên họ đã thực hiện một điều táo bạo đó là sáp nhập với SolarCity và cho thấy đây là một công ty có tiền đáng ghen tỵ. Ngoài ra đây có thể là tiền đề tạo nên sự ra mắt thành công cho mẫu Model 3 vào cuối năm nay – một dòng xe trị giá 35.000 USD hiện đã có 400.000 đơn hàng đặt trước.

Điểm tiêu cực là khoản nợ bổ sung - chúng đang khiến lợi nhuận của Tesla về 0. Hiện tại thì những tài sản của SolarCity đang được tính vào bảng cân đối của Tesla. Tesla đang quản lý hàng tỷ USD giá trị các tài sản cho thuê (như pin năng lượng mặt trời) không có khả năng thanh khoản và nợ dài hạn, trong khi đó nhiều khả năng họ sẽ phải chi tới hàng tỷ USD tiền mặt.

Thực tế khoản thua lỗ này cũng không quá bất ngờ. Không ai kỳ vọng Tesla có thể có lợi nhuận cho tới năm 2018 - thời điểm họ có thể thu được tiền từ Model 3.

Hiển nhiên thương vụ mua lại SolarCity có ảnh hưởng to lớn tới bảng cân đối kế toán của Tesla và thậm chí nó biến Tesla thành mô hình kinh doanh khác. Trong năm 2017, thử thách sẽ đặt nặng lên kết quả thành công hay thất bại của mẫu xe Model 3.