Facebook - Apple choảng nhau, người dùng đứng giữa có no đòn?

Apple và Facebook sẽ cần có nhau xét về lâu về dài, bởi hàng tỷ người dùng di động chắc chắn muốn các ứng dụng mạng xã hội yêu thích hoạt động tốt trên những chiếc điện thoại và tablet họ đang dùng. Nhưng trước tiên, hai gã khổng lồ công nghệ California phải dàn xếp "vụ ẩu đả" đang diễn ra công khai trên các mặt báo, trong những cuộc họp, và có khả năng là trước toà án liên bang nữa.

"Apple dự định tung ra một bản cập nhật phần mềm bắt buộc có khả năng thay đổi hoàn toàn internet mà chúng ta vẫn biết - theo hướng tệ đi" - Facebook nói trong quảng cáo.

Đây rõ ràng là một cuộc tư chiến bất thường và gay cấn giữa hai công ty có tầm ảnh hưởng rất rộng lớn. Ở trung tâm của cuộc chiến là tương lai nhiều năm tới của bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào sống dựa vào quảng cáo trên internet.

Theo đó, trong vài tuần nữa, Apple sẽ tung ra một tính năng mới cho mọi thiết bị của hãng, cảnh báo cho người dùng biết khi nào một ứng dụng (như Facebook) đang cố "theo dõi hoạt động của bạn trên các ứng dụng và website của các công ty khác". Người dùng sẽ có các lựa chọn như "Yêu cầu ứng dụng không theo dõi" hay "Cho phép".

"Người dùng nên biết khi nào dữ liệu của họ bị thu thập và chia sẻ trên các ứng dụng và website khác - và họ nên có lựa chọn cho phép điều đó xảy ra hoặc không" - Apple nói. "App Tracking Transparency trên iOS 14 không yêu cầu Facebook phải thay đổi phương thức theo dõi người dùng và tạo ra các quảng cáo nhắm đối tượng, nó đơn giản yêu cầu họ cho người dùng một lựa chọn".

Đối với Facebook, việc nhiều người có thể không cho phép họ theo dõi sẽ đe doạ đến một trong những luồng dữ liệu đã giúp mảng quảng cáo của hãng sinh lời nhiều đến vậy. Facebook sử dụng dữ liệu như lịch sử trình duyệt để hiển thị những quảng cáo mà người dùng nhiều khả năng sẽ muốn xem, và để chứng minh cho các công ty quảng cáo rằng các quảng cáo của họ đang có hiệu quả.

"Động thái của Apple không phải là vì quyền riêng tư, mà là vì lợi nhuận" - Facebook nói. Hãng tranh luận rằng Apple sẽ hưởng lợi nếu ngày càng nhiều người dùng internet đi theo hướng subscription, bởi lúc đó Apple có thể rung đùi hưởng hoa hồng từ app store của mình.

Hai công ty, trụ sở cách nhau 15 phút lái xe, đã chĩa mũi dùi vào nhau trong nhiều năm liền. CEO Apple, Tim Cook, đã chỉ trích Facebook "thu thập hàng tá dữ liệu cá nhân", trong khi CEO Facebook, Mark Zuckerberg, đáp trả bằng cách gọi iPhone là một sản phẩm đắt đỏ cho những người giàu có trên thế giới, không phải cho số đông. Facebook khuyến khích các nhân viên của mình sử dụng các thiết bị Android đối thủ của Apple.

Năm ngoái, Apple gây ra một tình huống hỗn loạn tạm thời tại trụ sở Facebook khi ngắt quyền truy cập của các nhân viên Facebook vào các ứng dụng dành riêng cho nội bộ Facebook đang chạy trên iPhone. Apple nói rằng Facebook đã trả tiền cho người dùng tuổi teen và những người khác để có được dữ liệu smartphone của họ.

Hai công ty có những mô hình kinh doanh khác biệt đáng kể. Năm ngoái, Facebook kiếm được 70 tỷ USD từ quảng cáo, gần như là nguồn doanh thu duy nhất của hãng. Doanh thu quảng cáo chỉ là một phần nhỏ của doanh thu thường niên 275 tỷ USD của Apple, còn phần lớn là đến từ việc bán thiết bị và hoa hồng từ app store.

Apple nói rằng những thông báo mới về việc người dùng bị theo dõi sẽ bắt đầu xuất hiện vào đầu năm 2021. Các nhóm hoạt động về quyền riêng tư như Electronic Frontier Foundation đều ủng hộ nhiệt tình kế hoạch của Apple.

Nhưng Facebook thì kiên quyết thực hiện một nỗ lực cuối cùng nhằm thuyết phục Apple lùi bước, hoặc thoả hiệp với các công ty khác. Với những bài quảng cáo ngoại tuyến trên nhiều tờ báo như The Washington Post và The Wall Street Journal, công ty mạng xã hội đang tìm cách kêu gọi hàng triệu doanh nghiệp nhỏ đang mua quảng cáo từ Facebook và Instagram đứng về phía họ.

Đoạn quảng cáo mới nhất được đăng tải hôm thứ 5 vừa qua khẳng định rằng các nhà xuất bản trực tuyến miễn phí sẽ không thể sống sót nếu Apple đi theo đúng kế hoạch, trừ khi các nhà xuất bản thu phí người dùng - từ đó Apple sẽ nhận được phần hoa hồng của mình nhờ chính sách của app store.

"Lấy các website nấu ăn hay blog thể thao yêu thích của bạn làm ví dụ. Hầu hết là miễn phí bởi họ có quảng cáo" - Facebook nói trong bài quảng cáo báo giấy của mình. "Thay đổi của Apple sẽ giới hạn khả năng chạy các quảng cáo cá nhân hoá của họ. Để kiếm sống, nhiều trang sẽ phải thu phí của bạn hoặc đưa vào đó nhiều sản phẩm mua bán trong ứng dụng hơn, khiến internet trở nên đắt đỏ hơn nhiều và làm giảm đi số nội dung miễn phí chất lượng cao".

Facebook còn gợi ý có thể đâm đơn kiện chống độc quyền. Họ nói trong một bài blog rằng đã cam kết sẽ cung cấp thông tin cho một toà án liên bang trong một vụ kiện đang diễn ra - vụ kiện Epic Games đấu Apple - trong đó, Epic Games tìm cách buộc Apple phải giảm mức phí phải trả thông qua app store của Apple.

"Chúng tôi tin rằng Apple đang có hành vi phản cạnh tranh bằng cách sử dụng quyền kiểm soát của họ đối với App Store để hưởng lợi về mặt doanh thu trong khi gây thiệt hại cho các nhà phát triển ứng dụng và các doanh nghiệp nhỏ. Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm nhiều cách để giải quyết mối quan ngại này" - Facebook nói.

Facebook hiện đang phải chống trả nhiều vụ kiện chống độc quyền bởi các bang của Mỹ cũng như Uỷ ban Thương mại Liên bang, và cả Zuckerberg lẫn Cook đều bị so sánh như những "vị hoàng đế phong kiến".

Apple, ở thời điểm này, vẫn kiên quyết sẽ thực hiện kế hoạch hiển thị thông báo đang bị theo dõi cho người dùng và tiếp tục trở thành một trong những công ty ủng hộ mạnh mẽ quyền riêng tư trực tuyến của mọi người.

"Chúng tôi tin rằng việc đứng lên vì người dùng của mình là một vấn đề rất đơn giản" - Apple nói.

Tham khảo: NBCNews