Gameshow "già đời" nhất VTV - Đường lên đỉnh Olympia và 20 năm phát sóng: Chiếc hộp ký ức của bao thế hệ xem truyền hình!

Ký ức về chương trình gameshow mới lạ cuối thập niên 90

10h30' một buổi sáng chủ nhật năm 1999...

Một âm thanh mới lạ, sôi động vang lên từ chiếc tivi cồng kềnh như một chiếc thùng nhưng màn hình thì nhỏ xíu, loại ti vi phổ biến thời đó. Chỉnh lại cây ăng-ten cho đúng vị trí, gõ lạch cạch vài ba lần để nhìn rõ hơn. Những hình ảnh của 4 cô cậu học sinh phổ thông cùng cô biên tập viên Tạ Bích Loan trẻ trung hiện ra cùng với tiếng hò reo cổ vũ từ rất đông những khán giả phía dưới. Hôm ấy, một gameshow truyền hình ra đời trên sóng truyền hình Quốc gia Việt Nam. Và không nhiều người nghĩ rằng, hôm nay, chương trình ấy vẫn đều đặn được phát trên VTV3 mỗi cuối tuần và chưa năm nào bị tạm hoãn hay ngừng chiếu. Đường lên đỉnh Olympia tròn 20 mùa ghi dấu ấn trong lòng khán giả Việt!

Nhà báo Tạ Bích Loan - Một trong những người thuộc đội ngũ sáng lập Olympia và là người dẫn chương trinh mùa đầu tiên.

Chập chững từ những thước quay hình đầu tiên từ những năm 1970, sau 20 năm hình thành, giai đoạn những năm cuối thập kỷ 90, VTV cho ra đời những gameshow đầu tiên đầy vui tươi, màu sắc, được công chúng đón nhận. Trong đó, những chương trình dành cho đối tượng học sinh, sinh viên được nhà đài đặc biệt lưu tâm. Thế là sân chơi SV có mặt, rồi sau này là Bảy sắc cầu vồng đều gây tiếng vang mạnh mẽ bởi format độc đáo, mới lạ mà khán giả chưa từng được thấy trên ti vi.

Nhen nhóm suốt 1 thời gian dài về một chương trình hay ho cho đối tượng khán giả trẻ của nhóm biên tập, và sau 1 chuyến tham quan, học hỏi kinh nghiệm của đội ngũ biên tập Đài truyền hình Việt Nam tại quốc gia được xem là phát triển mạnh mẽ lĩnh vực chương trình truyền hình là Hàn Quốc thì ý tưởng về Đường lên đỉnh Olympia thành hình.

Quán quân Lương Phương Thảo - Trường THPT Chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm, Vĩnh Long là quán quân đầu tiên của chương trình (Ảnh: Sưu tầm).

Những trận đấu tri thức giữa những học sinh ưu tú từ các trường THPT trong cả nước diễn ra hằng tuần bỗng nhiên trở nên thu hút một cách lạ lùng. 

Những màn rượt đuổi tỉ số, những câu hỏi hóc búa, những vòng thi với luật chơi mới lạ dường như biến những buổi trưa chủ nhật ở mọi gia đình trở nên náo nhiệt hơn trước màn hình ti vi. Dần dà, cái thói quen xem Olympia có lúc nào chẳng hay.

Gameshow "già đời" nhất VTV, "lỳ lợm" lên sóng đều đặn hàng tuần suốt 20 năm

Lứa học sinh cấp 2, cấp 3 hồi ấy chết mê chết mệt chương trình thì nay đã chạm ngưỡng tuổi 40, tức là đi qua hơn một nửa của đời người. Những vị phụ huynh cứ ngồi trước ti vi xám màu xem đi xem lại những trận phát sóng rồi khen: "Con nhà ai mà giỏi thế!" nay cũng có người có cháu nội, cháu ngoại ẵm bồng trên tay. Và với họ, Đường lên đỉnh Olympia là những khát khao của tuổi trẻ mong muốn được chạm vào, là miền ký ức tươi đẹp của ngày xưa trước cái ti vi dù ọp ẹp chẳng rõ hình nhưng vẫn vui vì cứ tới khung giờ phát sóng là cả đám trẻ hàng xóm hay cả gia đình lại quây quần bên nhau.

Lưu Minh Vũ và Tùng Chi cầm trịch chương trình mùa 2 (Ảnh: Sưu tầm).

Hay kể cả những cô cậu bé từng oe oe tiếng khóc trên nôi ngày nào nay cũng tập trở thành "fan cứng" giống như bố mẹ mình, chẳng thể nào bỏ qua món ăn tinh thần được phát sóng đều đặn chủ nhật mỗi tuần. Có người ôm mong ước được đứng trên sân khấu Olympia từ thuở ấy, sau mười mấy năm cũng trở thành hiện thực. 

Người ta bảo rằng, ngoài những trận đấu thể thao đỉnh cao, thì còn điều gì khiến cảm xúc của khán giả lên tột đỉnh như ở Đường lên đỉnh Olympia. Và quả như thế, sau mỗi cuộc thi, kẻ vui người buồn, kẻ thất vọng người tự hào, những cảm xúc ấy đã hòa trộn lại khiến chương trình trở nên đặc biệt và có nét riêng giữa muôn vàn chương trình truyền hình giải trí khác.

Một chương trình chẳng có nghệ sĩ hay khách mời đình đám nào xuất hiện, chỉ xoay quanh nội dung về kiến thức thuộc nhiều lĩnh vực trong đời sống, những tưởng người ta dễ bị nhàm chán, nhưng nó vẫn nghiễm nhiên chiếm sóng khung giờ đẹp cuối tuần của Đài VTV suốt 20 năm.

Gala 5 năm Đường lên đỉnh Olympia được tổ chức năm 2005 (Ảnh: Fanpage Đường lên đỉnh Olympia).

Quán quân mùa giải thứ 10 - Phan Minh Đức, cựu học sinh THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam.

Khi những chương trình khác được sản xuất một thời gian và cũng dần ra đi vì không phù hợp với thị hiếu của khán giả đương thời, người ta vẫn thường hoài nghi và giả sử về một ngày Olympia cũng sẽ như thế nhưng chẳng có gì xảy ra cả. Có chăng đó chỉ là sự đổi thay về hình thức và nội dung để cuộc thi trở nên hấp dẫn hơn thôi. Và cứ như thế, những cuộc tranh tài của những nhà leo núi trở thành gameshow "già đời" nhất hiện có của VTV.

Giáo dục vẫn luôn là mối quan tâm hàng đầu của người Việt. Truyền thống của chúng ta vẫn luôn dành sự trân trọng những người học giỏi, tài năng và có thực lực. Bởi vậy mà, Olympia như một nơi để những khán giả Việt có thêm niềm tự hào từ những người trẻ có tri thức, hiểu biết sâu rộng, tiếp thêm động lực rằng người Việt Nam luôn đủ sức để vươn ra biển lớn, hội nhập cùng bạn bè năm châu. 

Những cái tên quán quân như Trần Ngọc Minh, Phan Mạnh Tân,... của những mùa đầu tiên cho đến Phan Đăng Nhật Minh, Nguyễn Hoàng Cường, Trần Thế Trung của những năm gần đây luôn được nhắc tới mỗi năm như minh chứng cho sự quan tâm của khán giả tới chương trình.

Cặp đôi giữ vai trò MC hiện tại của Olympia năm thứ 20 (Ảnh: Fanpage Đường lên đỉnh Olympia).

Sức lan tòa mang tên "hiệu ứng Olympia"

Khung giờ được thay đổi nhiều lần, format và phương thức các vòng thi cũng thế, nhiều thế hệ MC xuất hiện từ Tạ Bích Loan, Lưu Minh Vũ, Tùng Chi, Thanh Vân, Diệp Chi, Ngọc Huy,... nhưng sức sống mãnh liệt và sự chào đón của khán giả dành cho Đường lên đỉnh Olympia thì vẫn không thay đổi mà vẫn vẹn nguyên như ngày đầu. Từ chiếc màn hình hiện nhiều sọc trắng đen phải sử dụng ăng-ten đến nay đã xuất hiện loại truyền hình trực tuyến nhanh gọn, chỉ cần smartphone là có thể theo dõi, Olympia vẫn đầy sức sống và ngày càng lan tỏa.

Từ phiên bản truyền hình, với sự yêu thích và ngưỡng mộ, đến nay "hiệu ứng Olympia" đã lan toả đến các trường phổ thông nhiều tỉnh thành. Các cuộc thi cấp trường, cấp địa phương được tổ chức nhằm tìm ra niềm người xứng đáng thành niềm hy vọng của họ tại sân chơi có đẳng cấp Quốc gia. Cái tên Olympa thực sự là niềm mong ước của bất kỳ học sinh phổ thông nào. Và người chinh phục thành công đỉnh vinh quang của ngọn núi Olympia sẽ khiến bất kỳ ai từ ngôi trường theo học, từ nơi họ sinh sống trở nên tự hào.

Nhà vô địch năm gần nhất của Olympia - Nam sinh Trần Thế Trung - THPT Chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An.

2 thập kỷ, một hành trình dài mà không nhiều chương trình truyền hình đi được, nhưng Đường lên đỉnh Olympia đã thành công và đang chuẩn bị cho khoảnh khắc chào đón nhà vô địch thứ 20. Không những thế, ngọn lửa mà gameshow lâu đời này đang có cho chúng ta quyền hy vọng sẽ còn chương trình năm thứ 21, năm thứ 22 và sẽ có một gala cho hành trình 25 năm, 30 năm và hơn thế nữa trong tương lai.

Bản nhạc mà chúng ta vẫn thường nghe khi bật ti vi mỗi cuối tuần hứa hẹn vẫn sẽ đều đặn vang lên và tiếp tục sứ mệnh tạo ra những thanh âm vui vẻ và hào hứng cho Đường lên đỉnh Olympia:

"Cùng hát vang lên câu ca chúng ta lên đường vượt đèo leo dốc

Đỉnh núi Olym (pia) cao vời đang vẫy gọi cùng bao gian nan

Đường tiến tới khoa học, thử thách chí kiên cường

Đỉnh núi vinh quang đang chờ những ai chinh phục

Một vòng nguyệt quế cho người chiến thắng, chiến thắng, chiến thắng...".

Trận chung kết năm thứ 20 giữa 4 học sinh Nguyễn Thị Thu Hằng, Vũ Quốc Anh, Văn Ngọc Tuấn Kiệt, Lưu Đào Dũng Trí (Ảnh: Fanpage Đường lên đỉnh Olympia).

Nguyễn Thị Thu Hằng, học sinh lớp 12B1, trường THPT Kim Sơn A, Ninh Bình - Quán quân năm thứ 20.