Giá dầu bất ngờ tăng nhanh, những gì sẽ tác động tới thị trường trong thời gian tới?

Giá dầu đã vượt qua được những mốc quan trọng. Ngày 8/2/2021, dầu Brent vượt ngưỡng 60 USD/thùng lần đầu tiên trong vòng 1 năm. Một tuần sau đó, ngày 15/2, dầu Tây Texas Mỹ (WTI) cũng vượt mốc 60 USD/thùng lần đầu tiên kể từ tháng 1/2020 – thời điểm mà các nhà đầu tư dầu mỏ đang theo dõi những căng thẳng ở Trung Đông.

Sau đó, đại dịch Covid-19 xảy ra, số người chết vì dịch bệnh không ngừng tăng trên toàn cầu, khiến giá dầu WTI duy trì ở mức chỉ 34 USD/thùng kéo dài trong nhiều tháng.

Từ giữa năm 2020, giá dầu bắt đầu hồi phục, song phải đến tháng 11 mới thực sự tăng tốc.

"Việc giá dầu tái xác lập mốc 60 USD/thùng mang lại cho nhà đầu tư cảm giác thị trường dầu mỏ cuối cùng cũng đã hồi sinh sau thời gian dài chật vật trong vô vàn khó khăn, đó là cảm giác thị trường đã bình thường trở lại", Paola Rodriguez Masiu, Phó chủ tịch phụ trách thị trường dầu mỏ của Rystad Energy, nhận định.

Động lực của thị trường dầu đến từ đâu?

Từ đầu tháng 11/2020 đến nay, giá dầu Brent và WTI đều tăng khoảng 60%, trở về mức trước khi xảy ra đại dịch Covid-19, nhờ tâm lý lạc quan khi Chính phủ Mỹ triển khai mạnh mẽ việc tiêm phòng vắc-xin Covid-19, đồng thời cũng bởi nỗ lực cắt giảm sản lượng của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ và các nước liên minh, trong đó có Nga (gọi là OPEC+) đã phát huy tác dụng. Nhà đầu tư cũng đang theo dõi và kỳ vọng vào gói kích cầu kinh tế trị giá 1,9 nghìn tỷ USD do Tổng thống Mỹ Joe Biden đề xuất. Trang CNBC cho rằng có nhiều khả năng kế hoạch này sẽ được thông qua toàn diện trong tháng 2 này.

"Dường như đang có một sự chuyển biến lớn trên thị trường", nhà phân tích cấp cao Phil Flynn thuộc Price Futures Group cho biết. "Có vẻ tình trạng dư thừa nguồn cung dầu đang biến mất nhanh hơn so với dự đoán của bất kỳ ai".

Saudi Arabia, quốc gia có ảnh hưởng lớn nhất trong nhóm OPEC, đã cam kết tự nguyện cắt giảm sản lượng dầu thô trong tháng 2 và 3/2021 thêm 1 triệu thùng/ngày, ngoài mức cam kết cắt giảm chung theo thỏa thuận của OPEC+.

Khi cuộc khủng hoảng dầu thô đi đến đỉnh điểm vào tháng 4 năm ngoái, các nước thành viên OPEC+ đã đồng ý giảm sản lượng kỷ lục để hỗ trợ giá dầu. Tính đến nay, liên minh dầu mỏ OPEC+ đã giảm tổng cộng 2,1 tỷ thùng dầu.

Thị trường dầu cũng được hỗ trợ đáng kể bởi dự báo nguồn cung dầu thô từ Iran sẽ giảm, sau khi ông Biden khẳng định Mỹ sẽ không dỡ bỏ các trừng phạt đối với Iran chỉ để Tehran quay lại bàn đàm phán về vấn đề hạt nhân. Trước đó, Lãnh tụ tối cao của Iran, Ali Khamenei, nói rằng tất cả các biện pháp trừng phạt phải được dỡ bỏ thì nước này mới quay trở lại bàn đàm phán.

Những gì sẽ tác động tới thị trường dầu trong thời gian tới?

Rất khó để dự đoán giá dầu kết thúc năm 2021 sẽ tăng hay giảm so với một năm trước đó. Hãy xem xét những động lực của thị trường dầu mỏ lúc này.

Thị trường dầu bước vào năm 2021 với rất nhiều yếu tố tác động tích cực, đẩy giá tăng 18% chỉ trong vòng 5 tuần đầu tiên của năm để đạt mức "đỉnh" của hơn một năm. Có thể kể đến một loạt những yếu tố đang tạo động lực cho giá dầu:

(1) Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) cho biết, tồn trữ dầu mỏ hàng tuần của nước này đang giảm nhanh. Đáng chú ý nhất là báo cáo của EIA hôm 13/1 cho thấy, tồn trữ dầu thô của Mỹ giảm hơn 3 triệu thùng trong tuần trước dó.

(2) Cam kết của OPEC+ trong việc duy trì sản xuất ở mức thấp hơn năng lực, nhất là việc Saudi Arabia đi tiên phong trong việc tuyên bố tự nguyện cắt giảm sản lượng thêm 1 triệu thùng/ngày trong tháng 2 và 3 – thừa sức để bù lại việc Nga và Kazakhstan tăng sản lượng.

(3) Một yếu tố không thể không nhắc tới, đó là dự báo kinh tế thế giới năm 2021 và những năm tiếp theo sẽ hồi phục nhanh khi các nước tiến hành tiêm chủng đại trà.

"Đến mùa hè, vắc-xin sẽ được triển khai rộng rãi rồi, và hoạt động đi lại sẽ dần trở lại bình thường. Tôi nghĩ lúc đó giá dầu có thể bùng nổ", David Tawil, nhà đồng sáng lập quỹ đầu cơ Maglan Capita, cho biết. Ông dự báo giá dầu Brent sẽ lên mức 70-80 USD/thùng vào cuối năm nay, đồng thời cho biết quỹ đang đầu cơ giá lên cổ phiếu dầu khí.

Song việc giá dầu thô tăng gần gấp đôi chỉ trong vòng vài tháng được xem là không bền vững. Trên thực tế, tốc độ phục hồi của thị trường dầu mỏ khiến một số nhà đầu tư và giới phân tích ngạc nhiên, vì đại dịch Covis-19 vẫn đang siết chặt nhu cầu dầu thô trên toàn cầu.

Nhu cầu dầu mỏ thế giới đạt kỷ lục cao gần 100 triệu thùng/ngày vào năm 2019 và có thể đến cuối năm 2012 sẽ vẫn chưa quay trở lại mức đó vì đại dịch Covid-19 tiếp tục gây ra những bất ổn trên toàn cầu, nhất là ở Mỹ.

Theo Wall Street Journal, giá dầu đang tăng trở lại giữa một bối cảnh kinh tế khá lộn xộn. Hôm 5/2, dữ liệu việc làm tháng 1 của Bộ Lao động Mỹ cho thấy nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn còn một chặng đường dài để phục hồi. Cũng theo Wall Street Journal, hiện tại, nhu cầu dầu mỏ vẫn còn ở dưới mức trước đại dịch, dù lượng tiêu thụ xăng và dầu nhiên liệu đã khởi sắc. Khối lượng dầu thô mà các hãng dầu mỏ tại Mỹ bơm ra thị trường đang thấp hơn 17% so với mức trước đại dịch.

Thị trường chứng khoán toàn cầu tiếp tục tăng cao nhưng chủ yếu bởi nhà đầu tư kỳ vọng vào gói cứu trợ 1,9 nghìn tỷ USD của Tổng thống Biden và việc triển khai vắc xin-ngừa Covid-19.

Giới thương nhân nhận định, nếu nguồn cung tiếp tục giảm mà nhu cầu của các nền kinh tế phát triển lại tăng, giá dầu sẽ bật tăng hơn nữa. Hiện tại, nhu cầu dầu thô của Trung Quốc và Ấn Độ đã phục hồi.

Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố tích cực thì thị trường dầu mỏ cũng đang phải đối mặt với rất nhiều yếu tố rủi ro, chẳng hạn như hàng triệu thùng dầu mà Iran có thể bơm ra thị trường nếu ông Biden nối lại quan hệ với Tehran, hay các các biến chủng SARS-CoV-2 cũng có thể buộc nhiều nước ban hành đợt phong tỏa mới.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) tháng 1/2021 cảnh báo việc số ca nhiễm mới Covid-19 tăng mạnh có thể gây suy giảm nhu cầu tiêu thụ dầu trong năm 2021, và sự phục hồi kinh tế chậm chạp sẽ khiến nhu cầu tiêu thụ năng lượng của thế giới phải đến năm 2025 mới có thể hồi phục hoàn toàn.

Như vậy, những dự đoán lúc này về thị trường dầu đều có tỷ lệ rủi ro cao, và giá dầu trong ít nhất một năm tới sẽ còn có thể trồi sụt rất mạnh.

Tham khảo: Capital, Refinitiv